»by(wa)ć (a. przebywać), zostać, będący w nienawiści« [w tym: u kogo, u czego (26), komu (4), czyjej (2)] = esse odio Mącz, Modrz Vulg;, odiosum esse Vulg, PolAnt; in odio esse Mącz, Modrz; flagrare invidia, invidiam capere, laborare ex invidia, odio premi Mącz; invidia laborare, odio haberi a. versari Modrz; odiosus, perosus Calep [szyk zmienny] (39:2:3): Nie poſmieway ſie z vbogich bo im w nienawiſci będzieſz. BielŻyw 18, 69; MurzHist Lv, V2v; GroicPorz h; KrowObr 237v; Leop Eccli 21/31; Vbogi ieſt w nienawiſći v przyiaćielá ſwego BibRadz Prov 14/20, I 3c marg, 4b marg; BielKron 252; Mącz 34d, 180d, 259d, 428d, 494d; RejPos 17, 139v, 200; BudBib Sap 14/9; gdyż Koroná POLSKA [...] zoſtáłá w nienawiśći v wſzech Pańſtw MycPrz II A4, II A; CzechRozm 229, 250; ModrzBaz 28v, 40 [2 r.], 68v, 95; CzechEp 21; NiemObr 11; ArtKanc I19v, K, K9v; PaprUp B3; Calep 391b, 560a, [724]a, 787a, [1017]b; WujNT Matth 10/22, Mar 13/13, Luc 21/17; PudłDydo A2v.

~ W charakterystycznych połączeniach: być itp. w nienawiści u Boga (bożej) (3), u brata, u cynikow, u (wszech) ludzi (inszych narodow ludzkich) (4), u Pana (Pańskiej) (2), u poddanych, u przyjaciela, u wszech państw (2), u wszy(s)tkich (u wszech, wszem) (11). ~

»nienawiść ci(e)rpieć« [w tym: od kogo (1)] (2): TarDuch B8; Coż zazdrośćiwi s ſwych ſpraw zá zyſk máią/ Nienawiść ćirpią á nic nie wygráią. RejZwierc 224.

»nienawiść sobie czynić« = wzbudzać w sobie nawzajem nienawiść (1): przyſtąpił chcąc ie zgodzić: Co śię táko ſromoćićie/ Nienawiść ſobie cżynićie. BierEz L4v.

»kłaść w nienawiści sobie« = nienawidzić (1): iż nigdy wytrwáć niemogli/ [...] ći ktorzy mię kłádli wnienawiſći ſobie. RejPs 26.

»mieć nienawiść [od kogo, u kogo]« = być nienawidzonym (2): OrzRozm H; nikomuś tám nie przepuśćił: skąd maſz nienawiść v ludźi wielką. OrzQuin D4v.

»mieć, mający, mian w nienawiści; mieć nienawiść« = nienawidzić; odio a. odium habere Vulg, HistAl, PolAnt, Mącz, Modrz, JanStat; odisse Vulg, PolAnt, Mącz, Modrz; habere inimicitiam, zelari Vulg; est [alicuius] odium, exosum esse, invidere, [aliquem] odium tenet Mącz; odio prosequi Modrz [szyk zmienny] (170:2:1;10): OpecŻyw 2; HistJóz E2; TarDuch A5, A6, D3v [2 r.]; FalZioł IV 4b, 24b; W nienawiſci miey pochlebniki rownie iako fałeſzniki BielŻyw 43, 84, 122; WróbŻołt 25/5, 100/3, H8, 118/104, 113, 128, 163; RejPs 143v, 183v; HistAl E6v; MurzHist V; MurzNT 18; Ty co nań máią nienawiść ſam to w niwecż odpłoſzę. LubPs T5, F, G2, H2, I2v, K4 (11); GroicPorz b3; KrowObr C, C2, 55, 62v [2 r.], 167, 212v; Leop Lev 19/17, 3.Reg 22/8, Ps 49/17, 128/5, Sap 11/25 (11); Płákáłá tedy żoná Sámſonowá przed nim mowiąc/ Záprawdę mię maſz w nienawiśći á nie miłuieſz mię BibRadz Iudic 14/16, Gen 27/41, Ex 18/21, Ps 33/22, 2.Reg 13/22, Iob 34/17 (28); BielKron 39v, 52; KwiatKsiąż B3; Osurus, To co bywa w nienawiśćy miano/ czym bywa gárdzono. Mącz 259d, 201c, 259d [4 r.], 260a, 428c, 446c, 487b; SarnUzn B4; RejAp 146 [2 r.]; GórnDworz D4v, Y8v, Ee3v; RejPos 43, 216v, 296, 298, 298v (8); BiałKat a4 marg, 23v, 76, 163v, 216 (8); WujJud 35; WujJudConf 64v; RejPosWstaw [41³]v, [41⁴]v [2 r.]; BudBib 4.Esdr 1/34, 16/50, Iudith 5/15[21], Esth 14/14[15]; CzechRozm 239 [2 r.], 250; ModrzBaz 19, 78, 78v [2 r.], 97v; KochPs 19, 56, 67; SkarŻyw 455; CzechEp *2, *4, 8, 30, 375 (8); NiemObr 11, 18; [kacerze miasto rzymskie] bárźiey niż wężá y pſá/ w nienawiśći máią ReszPrz 26; Kácerze gorzey niż ſámego bieſá w nienawiśći maćie ReszHoz 135; WerKaz 286; ArtKanc O4v; PaprUp C3v; Phil L2; LatHar 46, 119, 135, 588, 589; Zadne ſtworzenie nie ma nam ták być miłe/ ktoregobyſmy ſię záprzeć y w nienawiśći mieć nie mieli WujNT 256, Matth 5/44, 45, Luc 14 arg, 26, s. 256 (23); SarnStat 678; PowodPr 54.

~ W charakterystycznych połączeniach: mieć itp, w nienawiści (marną) bestyją (4), bezbożność przeklętą, bliźniego (2), bożą miłość, brata (3), chwalę nieprzyjacielską, ciało swoje (4), czestowania domowe, czł(owi)eka (3), dobre, duszę swoję, fałeszniki, gędźbę, grzech (3), grzesznego, hojne czci, karanie, karność, kaźń, kłamstwo, kościoł złościwych, krolową, legata, lud cnotliwy (ludzi cnotliwe) (2), ludzi złościwe (zebranie złościwych ludzi, złościwego człowieka, złostniki) (4), łakomstwo, matkę, muzykę, nadętość, naukę (i wiarę Pana Chrystusową) (3), niepobożne (niezbożne) (ludzi) (2), nieprawość, nieprzyjaciela (4), nieślachecki stan, ojca (4), pałace, papieża, pastyrze, pochlebniki, prawdę, prożną chwałę, przestrzeżenie, pychę, rodzice, Rzeczpospolitą, Rzym (3), sąd, siroty, słowo, sprawę ludzi przewrotnych, sprawiedliwego, sprzeciwniki (boże) (2), Syjon, syna, świat, uczciwą i cnotliwą żonę, utrapionego, wierne, występce zakonu, wszetecznicę (2), zakon, złość (sprawy złościwe, złe) (6); mieć w nienawiści sobie; mieć w nienawiści barziej niż węża i psa, gorzej niż samego biesa; mieć w nienawiści daremnie, niesłusznie. ~

»[jaką] nienawiścią nienawidzieć, nienajrzeć« (1:1): LubPs eev; ludźie nabożeńſtwá záwiedźionego [...] tych wſzytkich/ ktorzy ſzcżyrym ſercem/ wyroki Páńſkie przyimuią/ doſkonáłą nienawiśćią nienayrzą NiemObr 4.

»nienawiść pobudzić« = spowodować, że ktoś jest nienawidzony; commovere indignationem, concitare odium Mącz [szyk zmienny] (2): Concitare magnum odium in aliquem, Pobudzić przećiw komu nienawiść. Mącz 260a, [234]b.

»przyść (a. przychodzić), wpaść (a. wpadać) w nienawiść; przyść ku nienawiści« [w tym: czyją, czyjej (5), komu (2), do kogo (= u kogo) (1), kogo (1), u kogo (1)] = zostać znienawidzonym; acquirere inimicitias, incurrere a. venire in odium, invidiam a. odium a. offensionem suscipere Mącz [szyk zmienny] (9:2;1): Przyſzedł theż był w nienawiść do Cżeſkich y Moráwſkich pánow/ iż więcey miłował Niemce niż Cżechy BielKron 326v, 138v, 326v, 340v; Mącz 36c, 74c, 261a, 336c, 480d; kto ſobie ſwobodę przywłaſzcża przychodzi w nienawiść [odio habebitur]. BudBib Eccli 20/8; Phil I2; GosłCast 32.

»w nienawiść przywieść (a. przywodzić), przyprawić; do nienawiści przywodzić« [w tym: do kogo (= u kogo) (5), czyją, czyjej (3), komu (1)] = (s)powodować, że ktoś jest nienawidzony [szyk zmienny] (12:1;1): iedno że go ia nie rad widzę/ bo mi nigdy nic dobrego nie prorokuie (marg) Abowiem ſlowo Páńſkie ktore Michaeaſz opowiedał/ w tę go nienawiſć przypráwiło. (—) BibRadz 3.Reg 22/8; BielKron 15v, 195v; A w tho niechay by thák trefiał/ iżby go áni zelżyłá zbytnia ſkłonność/ áni záſię przywiodłá w nienawiść gorna powagá. GórnDworz Ii2v; RejPos 334; CzechEp 11, 20, 88, 92 [2 r.], 337; gdy kto potáiemnie ſzcżypie kogo ná ſławie iego chcąc mu iey vwlec/ y do nienawiśći inſzych go przywodzi. Phil Q2; WujNT 243 marg, Yyyyy4v.

»nienawiść (u)czynić, sprawić« [w tym: komu (3), u kogo (2)] = (s)powodować, że ktoś jest nienawidzony; augere a. conflare a. ineammare a. parare invidiam, conciliare a. concitare odium, odium creare a. facere, rapere in invidiam, subicere odio, vocare in invidiam a. in odium Cn [szyk zmienny] (4:1): RejWiz 188; Y powiedáli Krolowi: że tho wſſyſtko pocżynił Ionáthás/ chcąc go ſkáźić á nienawiść mu vcżynić [invidiam facere] Leop 1.Mach 11/5; WujJud 145; A Chriſtus Pan/ nie dla tegoć przyſzedł/ żeby vcżnie ſwe/ ábo owiecżki [...] ná świát wprowádzał/ [...] ále żeby ie z świátá wywodźił/ á nienawiść im v niego ſpráwił. CzechRozm 250; Phil P2.

»[z kim] nienawiść wieść« (1): z drugimiby też koty drzeć/ ábo iáką nienawiść wieść muśiał [cum aliis simultatem vel inimicitias exerceat] ModrzBaz 44v.

»w nienawiść wpaść« = zacząć nienawidzić (1): IZ iuż Grekowie [...] ſerce byli do iednośći świętey ſtráćili/ y w wielką nienawiść przećiw Láćinnikom wpádli SkarJedn 231.

»w nienawiść wprawi(a)ć« = (s)powodować, że ktoś nienawidzi; in invidiam rapere, in odium vocare, odium conciliare a. concitare a. creare, onerare invidia Mącz [szyk zmienny] (3): Aliquem in invidiam rapere, Wpráwiáć kogo w nienawiść. Mącz 346a, 259d, 264a.

»pełny nienawiści« = znienawidzony (1): Res invidiosa, Rzecz pełna nienawiści y niełáski. Mącz 495a.

»w nienawiść podawany« (1): imię Miſtrzow/ Doktorow/ Náuczyćielow Chrześćijáńſkich nie ma być ſzczypáne/ znieważáne/ y od ludzi w nienawiść podawáne WujNT 243.

»poddany nienawiści« = nienawidzony (1): Im więcey możność przełożonych będzie reprymowána/ tám też będzie ſławnieyſza y trwálſza R. P. thák przeto iż mniey będzie poddána nienawiśći Phil Q.

»nienawiścią ruszony, zjęty« = abominatus PolAnt [szyk 1:1] (1:1): BibRadz 2.Mach 4/49; A ták oni nienawiśćią zięći/ záwinęli żagwie kęs z ogniem w ono prześćierádło/ y dáli iey záſię WerGośc 218.

»jad i nienawiść« (1): kto z wielkiego iádu y doſtałey á rozmyślney nienawiśći [zelżył brata swego] SkarKaz 313a.

»nienawiść i (a) mierziączka (a. obmierżenie)« (2): RejPos 200; Gdyż cżłowiek pyſzny [...] w nienawiść y mierziącżkę ludzką wpada Phil I2. [Ponadto w połączeniach szeregowych 3 r.]

»(abo) miłość a(l)bo (i, takież i) nienawiść« [szyk 5:2] (7): BielKron 81, 81v; GórnDworz D5; KuczbKat 340; Zaden nieieſt ták świętobliwych á ſkromnych obycżáiow/ ktoryby trzymáiąc dożywotnie vrząd niemiał wyſtąpić/ ábo nienawiśćią/ ábo miłośćią [vel odio, vel amore] ModrzBaz 44v, 7; WujNT 1.Ioann 3 arg. [Ponadto w przeciwstawieniach 12 r.; w połączeniach szeregowych 6 r.]

»nienawiść a niechęć« (1): nienawiść záſię á niechęć do złych ludzi/ ſpráwiedliwośći oſłábieć nie dopuſzcża GórnDworz Ff7v.

»nieprzyjaźń, (a) nienawiść« [szyk 2:1] (3): Simultatem exercere cum aliquo, vel habere, item gerere, Nieprziyaźć á nienawiść s kim wieść. Mącz 394d, 394d; Calep 490b. [Ponadto w połączeniach szeregowych 7 r.]

»i nienawiść i niewdzięczność« (1): Táká byłá y nienawiść y niewdzięcżność Grekow przećiw Rzymſkie^go kośćiołá ludziom SkarJedn 255.

»niezgoda i nienawiść« (1): Tąż niezgodą y nienawiſcią y ini cżelnieyſzy ſámi miedzy ſobą cżynili BielKron 179v. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

»(ani) nienawiść i (ani) ohy(z)da« [szyk 1:1] (2): A przeto/ kto ſie ták chwali/ iż áni nienawiſć ſtąd/ áni ohyzdá vrość mu może/ tákiemu ia chwalić ſie dopuſzcżę GórnDworz D7v; CzechEp 92.

»nienawiść, (i) pomsta« [szyk 1:1] (2): ono około naſtawowaniá policzka/ broni włáſnyi pomſty i nienáwiścy przeciwko temu który krzywdę czyni MurzNT 176 marg; BibRadz Lev 19 arg.

»nienawiść i poswark« (1): [W niebieskich pałacach] nie máſz nienawiśći y poſwarkow LatHar 598.

»nienawiść i prze(na)śladowanie« [szyk 1:1] (2): Iezu ktorys wiele przenaſladowania y nienawiſci odnichże cierpiał. TarDuch B8; WujNT Ioann 15 arg. [Ponadto w połączenia szeregowych 6 r.]

»pycha i nienawiść« (1) : Y te tytuły zda mi ſie że nie z miłośći Chrześćiáńſkiey/ ále z pychy y z nienawiśći pochodzą. WujJud 126. [Ponadto w połączeniach szeregowych 4 r.]

»nienawiść i rozność« = differentia et odium JanStat [szyk 3:1] (4): SkarJedn 349; GDy były ruſzoné nienawiśći wielkié y róznośći między Duchownémi y Swietckiémi oſobámi SarnStat 112, 185, 211. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

»nienawiść i roztyrk« = odium et dissidium JanStat [szyk 1:1] (2): Abowiem vwłocztwo ieſt grzech z ktorego pochodzą roſtyrki y nienawiſci. WróbŻołt gg8v; SarnStat 80. [Ponadto w połączeniach szeregowych 2 r.]

»waśń i nienawiść« (2): iż od tego czáſu záſtárzáła waśń y nienawiść/ kthórą wſzyścy iákmiarz mieli przećiw duchowieńſtwu/ odkryłá ſye práwie ná iáſność. BiałKat 163v; SkarKazSej 672a.

»nienawiść, (a, i) wzgarda (a. wzgardzenie)« = odium et contemptus, odium et despectus Modrz (4): RejPos 298v; Przeklęći porádnicy y obrońce práwá ſproſne^go [...] ná nienawiść á wzgárdę bráćiey náſzey wymyślonego ModrzBaz 144v, 144; GosłCast 32. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

»nienawiść a (i) zajątrzenie« [szyk 1:1] (2): OrzQuin E3v; w ẃielkim záiątrzeniu á w wielkiey nienawiśći v wſzech Pańſtw thá Koroná náſzá zoſtáłá MycPrz II A. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

»(ani, tudzież) zazdrość, ((też) i, ani, albo, tudzież) nienawiść« [szyk 9:5] (14): Między námi żadna zazdroſć áni nienawiſć [nullus livor nullaque invidia] nie pánuie. HistAl I6; Mącz 4b, 196a, 197a, 494d; OrzQuin E3; RejAp 154; RejPosWstaw [110³]v; KochPs 84; SkarŻyw 388; CzechEp *2v; Zazdrość też y nienawiść przynioſłá ſmierć [...] Sokrateſowi Phil K4; LatHar 609; SarnStat 862. [Ponadto w połączeniach szeregowych 9 r.]

»nienawiść i zdrada« (1): MA też [obywatel] być prożen wſzelkiey nienawiśći y zdrády Phil H4. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

»nienawiść i zelżywość« (1): iż Kátowie/ Opráwcy/ Ceklarze w wielkiey nienawiſći y zelżywoſći v ludźi bywáią GroicPorz b.

»nienawiść abo (i) złe (do)mniemanie« [szyk 1:1] (2): on chce wynicowawſzy w złe mniemánie y nienawiść wſzytkich przywieść. CzechEp 88; WujNT 30.

»złość a (i) nienawiść« (2): Ale Iudaſz y Zydzi wydáli go y vkrzyżowáli ze złośći á z nienawiśći WujNT 403, 63. [Ponadto w połączeniach szeregowych 5 r.]

»zwada i (abo) nienawiść« = lis et odium JanStat (2): SarnStat 1078; A ieſli mężoboyſtwo było z iákiey zwády ábo nienawiśći: [...] wydáć go ná śmierć kazano. SkarKaz 315a.

»z nienawiści« = invidia PolAnt, Mącz; odio Modrz; in odium JanStat (52): Wſſytko to náń znienáwiſci mowili/ ijż ié kárál oſtro za ijch wyſtępy OpecŻyw 119, 118v, 121 v, 124, 136v; RejPs 52; LubPs Z; GroicPorz c2, d2, g4v, aa3v, aa4v, ii2, mm2v; Ale z nienawiſći Diabelſkiey przyſzlá śmierć ná świát BibRadz Sap 2/24; BielKron 196, 201v, 315; Mącz 286b; áby vrząd złe ludzi karał/ nie z nienawiśći/ iedno żeby złemi nie byli GórnDworz Hh2, D5, R3v, S3, Hh8; WujJud 142; RejPosRozpr b3; BudBib Sap 2/24; CzechRozm 243; ModrzBaz 72, 140v; SkarJedn 232; SkarŻyw 388; CzechEp 8, 18, 27, 45, 95; NiemObr 11; Phil L; Z nienawiśći gdy zgrzeſzę karz bez łáſki zá to GrabowSet Dv; LatHar 698; WujNT 30, 403; SarnStat 113, 179, 196, 922; SkarKaz 311b, 313a [2 r.], 314b, 315a.

»prze(z) nienawiść« (4): OpecŻywList Cv; ták poſpolitemu Człowiekowi obrzydźili Kśiężą/ że też y dobre á święte Kápłany/ [...] prze nienawiść złych Kápłanow ludźie wzgárdźili OrzRozm H2v; Phil K4; LatHar 609.

»w nienawiści« = nienawidząc (2): że mi tył podádzą/ Ci co ſie w ſwey nyenawiśći z dawná ná myę ſádzą LubPs E2; RejZwierz 132v.

»z nienawiścią« (2): Odiose, S gniewem/ s nienawiśćią. Mącz 260a; WujNT 591.

»za nienawiścią« = odio JanStat (2): Máią też być niekiedy wyſtępni wolni cżynieni od karánia/ [...] ieſliby zá nienawiſcią á chćiwoſcią pomſty byli przez kogo obwinieni Phil S; SarnStat 573.