[zaloguj się]
[pdf]

NIEODWŁOCZNY (26) ai

W pisowni łącznej (21), w rozłącznej (5).

e oraz pierwsze o jasne; -wło- (5), -włó- (3); -włó- Oczko; -wło- : -włó- SarnStat (5:2).

Fleksja
sg
fNnieodwłocznå, nieodwłoczn(a) nNnieodwłoczn(e)
Anieodwłoczną Anieodwłoczn(e)

sg f N nieodwłocznå (5), nieodwłoczn(a) (1). ◊ A nieodwłoczną (18) [w tym: -a (3)]. n N nieodwłoczn(e) (1). ◊ A nieodwłoczn(e) (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVIII w.

Niezwłoczny, natychmiastowy, w bezpośrednim następstwie czasowym; którego nie można odwlec; expeditus JanStat; procrastinationem non admittens, dilationem non ferens, cunctatione carens, prolationem non patiens, qui differri non potest Cn (26): A gdy ſye ieſzcze obeyźrzy [człowiek]/ że niemoc/ álbo on ból/ śmierć ták bárzo ſtraſzliwą á nieodwłóczną zá ſobą prowádźi Oczko 1v; á ieśli pomrzem/ nieodwłocżna y pewna zapłátá náſzá SkarŻyw 461, A3v, 76 marg; onym zá wyſtępki y gwałcenie zakonu/ ćieleſne nieodwłocżne karánie náznácżone było. CzechEp 367; SkarKaz 550b; SkarKazSej 702b.

W charakterystycznych połączeniach: nieodwłoczna(-e) egzekucyja, karanie, pociecha, pokuta, porwanie z grzechu, śmierć, zapłata.

Wyrażenie: »sprawiedliwość nieodwłoczna« [w tym: praw. (18); sprawiedliwość nieodwłoczną (u)czynić, udziałać (14)] = iustitia expedita JanStat [szyk 14:5] (19): Item aby stharoſthowye sobvdwv stronv spravyedlywoſcz czynyly Lvdzyom kthorzy by sią[k]nyem vcziekaly, nyeodwloczną LibLeg 6/156, 10/150v, 151, 11/11v, 12, 156; ZapWar 1528 nr 2668 [2 r.], 1550 nr 2665; GroicPorz o3v; ABy iuż we wſzytkich páńſtwách [...] iednáka á nie odwłoczna ſpráwiedliwość ludźióm iść mogłá SarnStat 57, 17, 45, 46, 912, 1076, 1181; przyidźie czás gdźie miłośierdźie odſtąpi/ á ſpráwiedliwość ſzczera nieodwłoczna/ nie zbyta/ nie vwiárowána/ náſtąpi. SkarKaz 7b; VotSzl F.

Synonimy: nieodkładny, pilny.

Cf BEZODWŁOCZNY, ODWŁOCZNY

AŻ