Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: [NIEOKRZCZENIEC]

Następne hasło: NIEOKRZOSANY »

NIEOKRZCZONY (10) part praet pass pf

nieokrzczony (7), nieochrczony (1), nieochrzczony (1), nieokrczony (1); nieokrzczony WujJud, WujNT (6); nieochrczony MurzNT; nieochrzczony NiemObr; nieokrczony PatKaz III.

W pisowni łącznej (6), w rozłącznej (4).

e oraz pierwsze o jasne; drugie o z tekstów nieoznaczających ó.

Fleksja

sg
m	N	nieokrzczony	f	N	nieokrczon(a)

pl
N	m pers	nieochrczeni
G		nieokrzczonych
D		nieokrzczonym
A	subst	nieochrzczon(e)

sg m N nieokrzczony (2). ◊ f N nieokrczon(a) (1). ◊ pl N m pers nieochrczeni (1). ◊ G nieokrzczonych (3). ◊ D nieokrzczonym (2). ◊ A subst nieochrzczon(e) (1).

Składnia dopełnienia sprawcy: nieokrzczony od kogo (1).

Sł stp, Cn, Linde brak.

Znaczenia

1. Który nie przyjął lub nie otrzymał sakramentu chrztu (8)
- α. W funkcji rzeczownika (3)
2. Nie oczyszczony kąpielą rytualną (w judaizmie) (2)

1. Który nie przyjął lub nie otrzymał sakramentu chrztu (8): Co może á cżego niemoże cżłowiek nie okrzcżony. WujJud 66v marg; Auguſtyn [...] dźiećiom ſkoro po Chrzćie Sákráment wiecżerzey páńſkiey dáwáć roſkazał: á ieſliby ktore nie vżywáły: tákże iáko y nie ochrzcżone potępiał. NiemObr 149; Tymi ſłowy Pan potępia naprzod Pelágiany y Kálwiniſty/ ktorzy dziatkom nieokrzczonym śmieią zbáwienie y żywot wieczny obiecowáć WujNT 313, Zzzzzv.

W przeciwstawieniu: »okrzczony ... nieokrzczony« (1): Z tegoż mieyſcá Auguſtyn S. dowodzi/ iż nie mniey grzeſzą ći/ ktorzy krzczą znowu ludzie iuż okrzczone; áko y ći ktorzy nie krzczą nie okrzczonych. WujNT 361.

α. W funkcji rzeczownika (3): iż do przyięćia ćiáłá y krwie iego żaden nieokrzczony nie bywa przypuſzczon WujNT 310.

W przeciwstawieniu: »okrzczony ... nieokrzczony« (1): iákoby [Paweł św.] dobrych vczynkow nie wyćiągał áni od okrzczonych/ áni od nieokrzczonych WujNT 519, Aaaaaa2v.

2. Nie oczyszczony kąpielą rytualną (w judaizmie); non baptizatus PolAnt (2): Yá tak odpouyedam [...] yſz panna okrczona gdyſz pan yeſus okrczon y apoſtolouye/ [...] by byla nyeokrczona nyeotrzymala by była znamyenya ktorym yeſt od zydoſtwa y poganſtwa od dzyelona PatKaz III 136; A Phariſeuſzowie i w zakonie nauczęni wzgardźili radę bozą na przećiwko ſami ſobie/ od niego [Jana Chrzciciela] nie ochrczeni. MurzNT Luc 7/30.

Cf OKRZCZONY

AŻ