[zaloguj się]
[pdf]

ROZBACZYĆ SIĘ (4) vb pf

sie (4), [się].

o jasne; w inf -ba- (2), -bå- (1); -ba- LubPs; -ba- : -bå- Mącz (1:1); w imp [-bå-, -ba-]; w pozostałych formach a pochylone.

Fleksja
inf rozbaczyć się
imperativus
sg pl
2 rozbåcz się
3 niech się rozbåczą
conditionalis
sg pl
1 m bych się rozbåczył m pers by(s)my się rozbåczyli
2 m byś się rozbåczył m pers

inf rozbaczyć się (3). ◊ [imp 2 sg rozbåcz się. ◊ 3 pl niech się rozbåczą.] ◊ con 1 sg m bych się rozbåczył (1). ◊ [2 sg m byś się rozbåczył. ◊ 1 pl m pers by(s)my się rozbåczyli. ◊ part praet act rozbåczywszy się.]

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI w. (cztery z niżej notowanych przykładów).

1. Zastanowić się, rozważyć; meminisse Mącz (3): Proſzę Páná ſwoiego áby mi on racżył Zdrowia mego przedłużyć ábych ſie rozbacżył. Domek ſwoy poſtánowił cżeladkę roſpráwił BielKom C8v; Mącz 215a; [ListyPol I 1547/372].

[rozbaczyć się na co: wczora wmm. raczyli powiedzieć, żebyśmy się na wszystko rozbaczyli AktaSynod I 34. Cf »dobrze się rozbaczyć«, »pilnie się rozbaczyć«.]

[Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikiem: na to; jako, zaimek względny]: Rozbácżże ſię o nędzny włodárzu/ to ieſt/ káżdy cżłowiecże Chrześćijáńſki/ [...] co tám zá ſerce twe będźie/ kiedy ćię tákież Pan przez śmierć powoła do śiebie WujPos 1590 316; BielKron 1597 331 (Linde).]

Zwroty: [»[na co] dobrze się rozbaczyć«: Trzebá ábyś ſię ná wſzytko dobrze rozbacżył/ á káżdą rzecż z oſobná [...] uważał BarlBaz 162 (Linde).

»pilnie się rozbaczyć [na to, ze zdaniem dopełnieniowym]«: A ná to ſie pilnie rozbacż/ iákobyś ſie ty Pruſom/ Inflantom/ Moſkwi/ Tátárom ſam obronił BielKron 1597 331 (Linde).]

»rozbaczyć się sam w sobie« (1): Animum advocare ad se ipsum, Rozbaczić ſie ſam w ſobie. Mącz 504d.

2. Zdać sobie sprawę, uwzględnić (1):

rozbaczyć się na co (1): [iżeby tey zwirzchnośći [Palamedes] dość mogł/ o to ſie ſtárał v káżdego. Pánowie tedy Greccy/ dobrze ſie ná to wſzytko rozbacżywſzy/ Pálámedeſá Pánem wybráli. HistTroj H4v]. Cf Zwrot.

[Ze zdaniem dopełnieniowym: Ci téż którzy ſye brzydzą [...] Krzyżá świętégo [...]/ niech ſye rozbaczą/ że Krzyż którym ſye tu brzydzą ná świećie/ [...] będźie im pokazány czáſu dniá oſtátecznégo BiałPos 27 (Linde).]

Zwrot: »[na co] słusznie się rozbaczyć« (1): iż żaden nie ieſt áni był ná ſwiecie/ ktoryby ná ty hoyne dobroći Páńſkie ſłuſznie ſie rozbácżyć mogł. LubPs Y6 marg.

Synonimy: 1. rozpatrzyć, roztrząsnąć.

Formacje współrdzenne cf BACZYĆ SIĘ.

KW, (LWil)