« Poprzednie hasło: ROZBIJAĆ | Następne hasło: ROZBIJAJĄCY » |
ROZBIJAĆ SIĘ (8) vb impf
sie (6), się (2).
o jasne.
Fleksja
indicativus | |
---|---|
praes | |
pl | |
3 | rozbijają się |
praet | ||||
---|---|---|---|---|
sg | pl | |||
3 | m | rozbijåł się | m pers | |
n | subst | rozbijały się |
conditionalis | ||
---|---|---|
pl | ||
3 | m an | by się rozbijali |
subst | by się rozbijały |
praes 3 pl rozbijają się (6). ◊ praet 3 sg m rozbijåł się (1). ◊ [3 pl subst rozbijały się.] ◊ con 3 pl [m an by się rozbijali [cum N pl: ptaki].] subst by się rozbijały (1).
Sł stp, Cn brak, Linde XVII – XVIII w. s.v. rozbić.
Znaczenia
Rozpadać się, roztrzaskiwać się od uderzenia, ulegać potłuczeniu (8): [coby iedno śieć záſkocżyłá/ dla tego żeby ſie ptakow tym więcey ſpoſtárło żeby ſie nierozbijáli CygMyśl B.]
rozbijać się o co (1): O ktorąby [skałę] ſie wiecznie morzkie rozbiiáły Flagi KochFrag 54.
Przen [na czym] (1): Bo ta ſtolicá [...] nawięcey Heretykom wadzi/ y tey ſię opoki ná ktorey ſię rozbiiáią/ y ktora ich błędy nawięcey tępi/ bárzo wiáruią. SkarJedn 108.
a. O statku: ulegać katastrofie; solvi Vulg (6):
rozbijać się od czego (1): ták iż przodek [okrętu] vwięznąwſzy zoſtał nie ruſzáiąc ſię; lecz zad rozbijał ſię od gwałtownych wáłow. WujNT Act 27/41.
Fraza: »okręty, łodzie się rozbijają« [w tym: o co (3), na czym (1)] [szyk zmienny] (3:2): RejWiz 12; BielKron 461; Charybdis, [...] Welm morski ná którym ſie łodzie rozbiyáyą. Mącz 51b; iákie tám [na morzu] ſą ſkáły/ y zawroty/ czo ſie o nie okręty rozbijáią RejZwierc 14; Naufragus – Mieſcze gdze ſie rozbyaią łodze. [...] ut Mare naufragum, in quo naufragia fiunt Calep 690b; [RadzPodróż 205].
Formacje współrdzenne cf BIĆ SIĘ.
KW, (LWil)