[zaloguj się]
[pdf]

NIEPROSZONY (17) part praet pass pf

W pisowni rozłącznej (12), w łącznej (5).

e oraz pierwsze o jasne; -on- (5), -ón- (1) KochZg.

Fleksja
sg
mNnieproszony fNnieproszónå
pl
N m pers nieprosz(e)ni
G nieproszonych

sg m N nieproszony (14). ◊ f N nieproszónå (1). ◊ pl N m pers nieprosz(e)ni (1). ◊ G nieproszonych (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII w. s.v. prosić.

W funkcji przymiotnika (17):
1. Niepożądany, przybywający nie w porę; invocatus Mącz, Cn; inexoratus Mącz (5): Multi venient non invocati. Wiele ich prziydzie nie proſzonych Mącz 505a, 270b, 505a.
Wyrażenie: »nieproszony gość« (2): A to vważ co s tego iuż káżdemu roście/ Wierz mi że wnet przypádną nieproſzeni goście RejWiz 190; Mącz 239d.
2. Robiący coś z własnej woli (12): KochZg A2; iż vcżynił [Pan] nie proſzony á vkazał ono Boſkie miłoſierdzye ſwoie: o kthorym nam wſzytki piſmá poſwiadcżáią RejPos 234; A do vbogich á do nędznikow nigdy nie proſzony ſam dobrowolnie chodził RejPos 255v, 222, 235v, 237, 243 [3 r.]; ktory ieſzce [!] nieproſzony/ zań ſię y zá iego grzech/ przed Bogiem wſtáwiał/ y odpuſzcżenie ziednał. SkarŻyw 491.

W przeciwstawieniu: »proszony ... nieproszony« (1): A to maſz przycżynę iednę/ cżemu Pan niechciał sſtępić do hárdego cżłowieká onego/ ácż był bárzo proſzony: á do vbożuchnych nędznicżkow nie proſzony ſam przychodził/ ſam ſie przyſtępował RejPos 243v.

Szereg: »lubo proszony lubo nieproszony« (2): PAnie/ co dobrze ráczy dáć z ſwéy ſtrony/ Lubo proſzony/ lubo nieproſzony. A złé oddalay od człowieká wſzędźie/ Choć go kto prośić nieobácznie będźie. KochFr 112.

Synonim: 1. niewezwany.

Cf PROSZONY

AW