[zaloguj się]
[pdf]

NIESKAŻENIE (7) sb n

W pisowni łącznej (6), w rozłącznej (1).

a jasne (w tym 1 r. błędne znakowanie); teksty nie oznaą é; pierwsze e prawdopodobnie jasne (tak w nie-).

Fleksja
sg
G nieskażeniå
A nieskażeni(e)
I nieskażeni(e)m, nieskażenim
L nieskażeniu

sg G nieskażeniå (2). ◊ A nieskażeni(e) (2). ◊ I nieskażeni(e)m (1), [nieskażenim]. ◊ L nieskażeniu (2).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI w. s.v. skaza i skazitelność.

1. Niezniszczalność, nieśmiertelność; incorruptio Vulg, PolAnt; incorruptela PolAnt (6):

W połączeniu szeregowym (1): Abowiem Bog [...] żadney rzecży ćieleſney od ſiebie vcżynioney [...] áni dał/ áni obiecał wiecżnośći/ y nieśmiertelnośći/ y nieſkáżenia. CzechRozm 73v.

W przeciwstawieniach: »nieskażenie... skaza (4), skażenie, [skażoność]« (5): A máło niżey mowi [Apostoł]: Bywa śiano w ſkáżeniu/ á powſtánie w nieſkáżeniu. [Seminatur in corruptione, surget in incorruptione Vulg 1.Cor 15/42]. KuczbKat 90; Lecż gdy ſkazá tá oblecże nie ſkáżenie/ á śmiertelność tá oblecże nieśmiertelność/ tedy ſię ſpełni rzecż nápiſana. Pożárta ieſt śmierć BudNT 1.Cor 15/54, 1.Cor 15/50, 53; CzechEp 246; [do przenieśienia [...] z ćierpliwośći do nie vćierpienia/ z ſkáżonośći do nie ſkáżenia/ z śmierći do żywotá/ z źiemie do niebá. WujPosN 1584 I 323 (Linde s.v. skazitelność)].

Szereg: [»nieskażenie a nieśmiertelność«: Dziśia [w dzień Wniebowzięcia] Krolowa ſtánęłá ná práwicy Syná wſzędy kroluiącego/ iáko Złotogłowem nieſkáżonośći y nieśmiertelnośći oblecżona: nie iżby według duſze tylko á bez ćiáłá ſtánęłá/ ále iż oblecżono ieſt naáwiętſze iey ćiáło nieſkáżenim á nieśmiertelnośćią. WujPosŚw 1584 334 (Linde s.v. skazitelność). [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]]
2. Czystość moralna, doskonałość [czego] (1): Ktorych ochędoſtwo niech będźie nie ono zwierzchowne w tráfieniu włoſow [...] ále ſkryty on ſerdeczny człowiek/ w nieſkáżeniu [in incorruptibilitate] ſpokoynego y ſkromnego duchá WujNT 1.Petr 3/4.

Synonimy cf NIESKAZITELNOŚĆ.

Cf NIESKAZA, NIESKAZITELNOŚĆ, [NIESKAŻONOŚĆ], 1. SKAŻENIE

MŚ