Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: NIEUBŁAGLIWY

Następne hasło: NIEUBRANY »

NIEUBOGI (8) ai

W pisowni rozłącznej (6), w łącznej (2).

e oraz o prawdopodobnie jasne (tak w nie- oraz ubogi).

Fleksja

sg
m	N	nieubogi	f	N		n	N
	G	nieubogi(e)go		G			G
	A			A	nieubogą		A
	I			I			I	nieubogi(e)m

pl
N	m pers	nieubodzy

sg m N nieubogi (3). ◊ G nieubogi(e)go (1). ◊ f A nieubogą (2). ◊ n I nieubogi(e)m (1). ◊ pl N m pers nieubodzy (1).

Sł stp, Cn, Linde brak.

Znaczenia

1. Dość zamożny, dostatni, zasobny, niebiedny; majętny, bogaty (7)
- W przen (1)
2. Taki, któremu się darzy, szczęści, udaje (1)

1. Dość zamożny, dostatni, zasobny, niebiedny; majętny, bogaty (7): GórnDworz Ii7v; Náiedźie kto wdowę iáką nie vbogą/ weźmie ią gwałtem; odda ſie z nią; oná niebogá radá nię rádá z niem mieſzkáć muśi GórnRozm D; Godźił tám z towárzyſzmi na bogátą grabieſz/ Ná zdobycż nieubogą y ná znácżną kradźieſz. KlonWor 42.

nieubogi w co (2): Ieſt dom w ſzáty nie vbogi HistRzym 24, 24v.

nieubogi w czym (1): Bogu [...] Ktory w wyecżnym miłoſierdzyu yeſt ták nye vbogi LubPs dd4v.

W przen (1):

Wyrażenie: »serce nieubogie« (1): Obraz Bogá ſkázuie/ lecż ſam nie ieſt Bogie^m/ Na ieⁿ pátrząc/ chwal Bogá ſercem nieubogiem. WujJud 46v.

2. Taki, któremu się darzy, szczęści, udaje (1): Ale kto ſie thákowemi [żartobliwymi] powieſciámi chce vcieſzyć do woley/ y náucżyć ſie cżego/ ſłuchay onego nie vbogiego ziemiániná/ co ná káráſiu ieżdza: á w ſzcżuce nálazł iáſtrząbá á on kuropátwę ſkubie GórnDworz P6v.

Synonimy: 1. bogaty, dostatni, majętny.

Cf UBOGI