[zaloguj się]
[pdf]

NIEUSTAŁY (5) part praet act

W pisowni łącznej (3), w rozłącznej (2).

e prawdopodobnie jasne (tak w nie-); a jasne.

Fleksja
sg
mNnieustały nNnieustał(e)
Gnieustał(e)go G
pl
N m pers nieustali

sg m N nieustały (2). ◊ G nieustał(e)go (2). ◊ [n N nieustał(e).] ◊ pl N m pers nieustali (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI – XVII w, s.v. ustały.

1. W funkcji imiesłowu teraźniejszego: Taki, który nie ustaje, nie traci sił, niezmordowany; incessabilis, indefectus, indeficiens, irrequietus Cn (3): Indefessus, Non fatigatus ‒ Nie vſtałi. Calep 525b.

W połączeniu szeregowym (1): przetho żeśćie nam záwżdy przytomni byli/ w wierze práwdomowni/ we zbroi ſtátecżni/ boiowni á nigdy nieuſtáli náleźieni byli/ dawamy á ná was przenaſzamy ſwobodnie ná wiecżność/ wſzythki k»[ráiny od pułnocnego morzá wielkiego Oceaná lodowátego BielKron 337v.

Wyrażenie: »[w czym] nigdy nieustały« (2): BielKron 337v; Alexander w bitwách nigdy nie vſtáły/ ták cżynił [...] lud pieſzy ná poyśrodek/ á iezdne ná rogách po obu ſtron ſtáwił BielSpr 42v.
a. [Nieustanny, ustawiczny, ciągły: Pałace niebieskie ſą lube á miłe/ bo tám wiecżna przeſpiecżnosć/ nie vſtáłe weſele/ wſzelákiey żądzey nápełnione WróbŻołt 1567 201 (Linde).]
2. W funkcji biernej: Nieustalony na trwałe, niedojrzały (2):
Wyrażenie: »nieustały rozum« [szyk 1:1] (2): Nye yeſt tedi tá ſluſſna przycżyná áby dla noworoſlych lat á nyeuſtáłego rozumu dzyeći nye myáły być vcżone GliczKsiąż I7v, H5.

Synonimy: 1. nieupracowany, niezmordowany, niezmorzony, niezmożony; a. nieprzerwany, ustawiczny; 2. niedorosły, niedostały, niedoszły, niedoźrzały.

Cf NIEUSTAJNY, USTAŁY

KK