[zaloguj się]
[pdf]

NIEUŹRZAŁY (10) part praet act

nieuźrzały (3), nieujrzały (3), nieuzrzały (2), nieuźrzały a. nieuzrzały (2); nieuźrzały BierEz; nieujrzały GliczKsiąż (3); nieuźrzały : nieuzrzały Mącz (2:2).

W pisowni łącznej (8), w rozłącznej (2).

e jasne; -a- (6), -å- (2); -a- GliczKsiąż (3); -å- BierEz; -a- : -å- Mącz (3:1).

Fleksja
sg
mNnieuźrzały nN
G Gnieuźrzał(e)go
pl
N subst nieuźrzał(e)
G nieuźrzałych
A subst nieuźrzał(e)
L nieujrzałych

sg m N nieuźrzały (1). ◊ n G nieuźrzał(e)go (1). ◊ pl N subst nieuźrzał(e) (3). ◊ G nieuźrzałych (3). ◊ A subst nieuźrzał(e) (1). ◊ L nieujrzałych (1).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI w. (trzy z niżej notowanych przykładów) s.v. 1.uźrzeć.

W funkcji przymiotnika: Niedojrzały; młody; crudus, immaturus Mącz (10): Narwać gron winnych nievzrzałych á dać gim leżeć na ſlończu przez cżtyrzy dni FalZioł I 155d, I 71a; Cruda poma, Niedoſtałe/ nieuźrzałe yábłká. Mącz 69b, 211c, 263d, 478c.

W charakterystycznych połączeniach: nieuźrzałe grona winne (2), jabłka (2), śliwy, wino.

Szereg: »mały i nieuźrzały« (1): Otożći o śliwy niedbam/ Y ták ich nie rádá iadam: A zwłaſzcżá iże ſą máłe/ A y ieſzcże nieuźrzałe. BierEz L3v.
W przen (3):

W przeciwstawieniu: »nieujrzały ... doszły« (1): áby ſyn nye zárázem w ſſácyech gmerał á brákował/ ále áby ſie tego zá nye vyrzáłych lat vcżył/ yákoby myał cżáſu ſwego doſzłego brakować GliczKsiąż F2v.

Wyrażenie: »nieujrzałe lata« = młodość (3): Co theż záraz vcżynił [Bóg] onym dzyecyom/ zyął ye w nyeuyrzáłych lecyech s ſwyátá. GliczKsiąż F7, B, F2v.
Szereg: »młody a nieujrzały« (1): ábyſmy piſáli [...] yákyemby ćwicżenyem ony [dzieci] opátrzyć/ álbo ná coby ye wyesć zá ich młodych á nyeuyrzáłych lat [rodzice] myeli GliczKsiąż B.

Synonimy: młody, niedostały, niedoszły, niedoźrzały.

Cf UŹRZAŁY

KK