[zaloguj się]
[pdf]

NIEWALECZNY (9) ai

W pisowni łącznej (6), w rozłącznej (3).

Oba e jasne; -å- (8), -a- (1); -å- : -a- BielKron (1:1).

Fleksja
sg
mNniewåleczny
Aniewaleczn(e)go
Iniewålecznym
pl
N m pers niewåleczni
A m pers niewåleczn(e)
I m niewåleczn(e)mi

sg m N niewåleczny (3). ◊ A niewaleczn(e)go (1). ◊ I niewålecznym (2). ◊ pl N m pers niewåleczni (1). ◊ A m pers niewåleczn(e) (1). ◊ I m niewåleczn(e)mi (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde bez cytatu.

Niemężny, unikający wojen i walki, niemający wojowniczego usposobienia; imbellis Mącz, Modrz, Calag, Cn; inermis Calag; minime bellicosus, pugnae fugitans Cn (9): RejZwierz 9v; Dzierżek Kſiążę Kurzymskie [...] rozumiał być niewalecżnym s. Wacſłáwá/ iż ſie około kſiąg obierał/ poſłał do niego áby mu zſtąpił z Cżeſkiego kſięſtwá. BielKron 323; Mącz 165d, 429c; gdyſz to ieſt lud niewalecżny [populus in quo non est potentia PolAnt homines inermes Vulg]/ á iemu nie z ſtawa mocy żadney przećiw ták wielkiemu woyſku BudBib Iudith 6[5]/l[27]; Calag 189a.

W przeciwstawieniu: »niewaleczny... mężny« (1): bo nie będą prże to nie walecznemi ludzie ći/ iż ie mur/ ábo parkan otoczy/ ták wolno tym będźie mężnemi bydź iáko y owym/ ktorży nie w murże mieſzkáć będą. GórnRozm M2.

Szereg: »spokojny a niewaleczny« (1): Bretyſław znáiąc krolá Polskiego Káźimirzá ſyná Miecſłáwowego być ſpokoynego á nie wálecznego/ zebrał woyſko wielkie do Polſki BielKron 324.
a. W funkcji rzeczownika (1): Aza więcey będźiem przypiſowáć ludźiom bez męſtwá y bez rozſądku/ ktorzi ſię drugie krzywdźić/ niewalecżne ná rękę powábiáć [imbellibus gladios intentare]/ ludźi ledá z przycżyn á dla málucżkich rzecży zábijáć náucżyli? ModrzBaz 62v.

Synonimy: niebitny, niemężny, nierycerski, nieśmiały.

Cf NIEWALECZNIK, WALECZNY

KK