[zaloguj się]
[pdf]

NIEWDZIĘCZNIK (27) sb m

Zawsze w pisowni łącznej.

e prawdopodobnie jasne (tak w nie-).

Fleksja
sg pl
N niewdzięcznik niewdzięcznicy
G niewdzięcznika niewdzięcznik(o)w
D niewdzięcznik(o)m
A niewdzięcznika niewdzięczniki
I niewdzięczniki(e)m niewdzięczniki
L niewdzięcznikoch
V niewdzięczniku

sg N niewdzięcznik (1). ◊ G niewdzięcznika (1). ◊ A niewdzięcznika (3). ◊ I niewdzięczniki(e)m (2). ◊ V niewdzięczniku (3). ◊ pl N niewdzięcznicy (3). ◊ G niewdzięcznik(o)w (3). ◊ D niewdzięcznik(o)m (2). ◊ A niewdzięczniki (6). ◊ I niewdzięczniki (1). ◊ L niewdzięcznikoch (2).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI i XVIII w.

Niepoczuwający się do wdzięczności za dobrodziejstwo, pomoc; najczęściej w odniesieniu do człowieka w stosunku do Boga; ingratus PolAnt (27): RejAp 71; Idź nieſláchetny niewdzyęcżniku precż z ocżu moich ná wiecżne męki/ gdyżeś był niewdzięcżnym dobrodźieyſtwá moiego RejPos 160; Ale iż Pan Bog záwżdy rękę ſwoię dzyerży nád wiernym ſwoim/ ſkarał potym niewdzyęcżniká onego/ zá przeſtępki woley ſwey ſwiętey RejPos 215v, 144, 146v [2 r.], 160, 160v, 216 [2 r.], 333; HistLan F4; Będzieſz przyimował wdom cżęſtuiąc pićiem niewdzięcżniki/ á nád to násłuchaſz ſię przykrośći. BudBib Eccli 29/30[32]; LatHar 671; SkarKaz 517b.

niewdzięcznik czego (1): Słuchayże czo przez Ezáiáſzá Proroká do ciebie wſkázowáć racży/ mowiąc ták do tákowych niewdzyęcżnikow náwiedzenia ſwego RejPos 197.

niewdzięcznik czyj [= wobec kogo] [w tym: pron poss (5), ai poss (1), G pron (1)] (7): RejAp 71v; tu Pan okázáć racżył/ że ony niewdzyęcżniki ſwoie/ ktorzy ácż ználi wielkie dobrodzyeyſtwá iego/ á coż po tym gdy tego wdzyęcżni być niechcieli/ iż ie miał wyrzucić od łáſki ſwoiey RejPos 215, 30v, 160, 215v, 240, 241v.

W połączeniu szeregowym (1): Bo będą ludzie śiebie miłuiący/ ſrebro miłuiący/ hárdzi/ pyſzni/ bluznierze/ rodzicom niepoſłuſzni/ niewdzięcżnicy/ niezbożnicy BudNT 2.Tim 3/2.

W przeciwstawieniu: »niewdzięcznik... wdzięczny« (1): iż nas vwielbi/ á z niewdzięcżnikow vcżyni wdzięcżnymi ſyny Bogu Oycu ſwoiemu. RejPos 4.

W charakterystycznych połączeniach: nędzny niewdzięcznik, niebaczny, nieślachetny; niewdzięcznik nawiedzenia; skarać niewdzięcznika; ciążyć na niewdzięcznika, dekret (2), pomsta.

Szeregi: »niewierny (a. niewiernik) a niewdzięcznik« (3): wſzytki plagi y wſzytki ſrogośći ktore ſie máią dziać nád niewierniki á nád niewdzięcżniki Páńſkimi RejAp 71v; RejPos 30v, 160.

»niewdzięcznik a wzgardzacz« (1): Wſzytkim niewdzięcżnikom á wzgárdzácżom ſłow á nápominánia Páńſkiego obiecuie thu Pan záwżdy głod/ nędzę á niedoſtátek na ziemi RejAp 58v.

»niewdzięcznik a złośnik« (1): iż ſie dziwuie wielkiey dobrotliwośći Páńſkiey/ iż ták niewdzyęcżniki á złośniki ćirpieć racży LubPs ee5v.

Cf NIEWDZIĘCZNY

AK