[zaloguj się]
[pdf]

NIEZBRODZONY (8) part praet pass pf

Zawsze w pisowni łącznej.

Teksty nie oznaczają é oraz ó; e oraz pierwsze o prawdopodobnie jasne (tak w nie- oraz brodzić).

Fleksja
sg
fN nNniezbrodzon(e)
Gniezbrodzon(e)j G
Aniezbrodzoną Aniezbrodzon(e)
L Lniezbrodzonym
pl
N subst niezbrodzon(e)
D niezbrodzonym

sg f G niezbrodzon(e)j (1). ◊ A niezbrodzoną (2). ◊ n N niezbrodzon(e) (1). ◊ A niezbrodzon(e) (1). ◊ L niezbrodzonym (1). ◊ pl N subst niezbrodzon(e) (1). ◊ D niezbrodzonym (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

W funkcji przymiotnika: Taki, którego nie można przejść w bród bardzo głęboki; w przen; (prae)altus, profundus penitus Cn (8):
Wyrażenia: »niezbrodzone morze« [szyk 2:1] (3): wſzelákie przewinienia moie wrzucam w niezbrodzone morze miłośierdźia twego LatHar 71, 190, 264.

[»rzeka niezbrodzona«: Oto ćię [Matko Boża] twoy Pan do śiebie wzywa. Tamći zá dźiewięć mieśięczne/ wiekuiſte/ nie ćiemne ále iáſne mieſzkánie: zá one krople mleká/ rzekę nie zbrodzoną roſkoſzy niewypowiedźiánych BzowRóż 99 (Linde).]

Przen: Poważny, gruntowny, przenikający istotę rzeczy, niepowierzchowny, trudny do zrozumienia, niezgłębiony; impreceptus, incomprehensibilis, profundus Cn (5): SkarJedn 225; żeby w ſtworzeniu/ ſtworzyćiel pokazał ſwoie [!] niezmierną moc/ niezbrodzoną mądrość/ niewycżerpáną dobrotliwość. SkarŻyw 258; SLawćie dźiśia táiemnicę/ o ludźie/ niezbrodzoną/ Y krwie y Ciáłá Páńſkiego/ z Máryey wywiedźioną LatHar 384, 664.

W połączeniu szeregowym (1): LatHar 380 cf Wyrażenie.

W charakterystycznych połączeniach: niezbrodzona(-y), mądrość (2), sąd, tajemnica.

Wyrażenie: »myślą niezbrodzony« (1): Ktore to rzecży [...] ieſlić ſię trudne/ á myślą twoią niezbrodzone/ y zgołá niedośćigłe zdádzą/ temi trzemá rzecżámi vſpokoy rozum twoy LatHar 380.

Synonim: głęboki.

Cf ZBRODZONY

JB