[zaloguj się]
[pdf]

GŁĘBOKI (383) ai

o jasne.

comp i sup (39 + 6) (nå)głębszy (44), głębokszy (1); głębszy : głębokszy RejPos (1 : 1).

Fleksja
sg
mNgłęboki, głębszy fNgłębokå, głębszå, głęboka, głębok(a), głębsz(a) nNgłębokié, głębszé
Ggłębokiégo Ggłębokiéj, głębszéj, någłębszéj, głębokie, głęboki Ggłębokiégo, głębszégo
D Dgłęboki(e)j D
Agłęboki, głębszy Agłęboką, głębszą Agłębokié, głębszé
Igłębokim, głęboki(e)m Igłęboką Igłębokim, głębszym, głęboki(e)m
Lgłębokim, någłębszym Lgłębokiéj Lgłębokim, głębokiem
pl
N m pers głębocy
subst głębokié, głębszé, någłębszé
G głębokich, głębszych, någłębszych
D głębokim
A subst głębokié, någłębszé
I m głęboki(e)mi
L głębokich, głębszych
V subst głęboki(e)
inne formy
sg n G skostn - z głęboka

sg m N głęboki, głębszy (24). ◊ G głębokiégo (9); -égo (2), -(e)go (7). ◊ A głęboki, głębszy (25). ◊ I głębokim (4), głęboki(e)m (1) KlonŻal. ◊ L głębokim, någłębszym (7). ◊ f N głębokå, głębszå (27), głęboka (1), głębok(a), głębsz(a) (7); ~ (attrib) -å (14), -a (1) Murm; ~ (praed) -å (13). ◊ G głębokiéj, głębszéj, någłębszéj (18), głębokie (1) OpecŻyw, głęboki (1); -éj : -i.Leop (1 : 1); ~ -éj (2), -(e)j (16). ◊ D głęboki(e)j (1). ◊ A głęboką, głębszą (30). ◊ I głęboką (7). ◊ L głębokiéj (17); -éj(4), -(e)j (13). ◊ n N głębokié, głębszé (6); -é (1), -(e) (5). ◊ G głębokiégo, głębszégo (18); -égo (2), -(e)go (16). ◊ A głębokié, głębszé (30); -é (10), -e (1), -(e) (19); -é : -e KochFr (1 : 1). ◊ I głębokim, głębszym (4), głęboki(e)m (1) LubPs. ◊ L głębokim (9), głębokiem (6); -im OpecŻyw, Mącz, BietSpr, MycPrz, NiemObr (3), OrzJan; -em LubPs, BibRadz, BudBib, ZawJeft, KlonFlis; -im : -em SkarŻyw (1 : 1); ~ -em (1), -(e)m (5). ◊ pl N m pers głębocy (1). subst głębokié, głębszé, någłębszé (24); -é (5), -(e) (19). ◊ G głębokich, głębszych, någłębszych (25). ◊ D głębokim (1). ◊ A subst głębokié, głębszé, någłębszé (52); -é (9), -(e) (43). ◊ I m głęboki(e)mi (1). ◊ L głębokich, głębszych (21). ◊ V subst głęboki(e) (1). ◊ G sg n skostn z głęboka (3).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

1. Mający stosunkowo dużą odległość od powierzchni w dół lub do środka; altus, profundus Mącz, Cαlαg, Cn; praealtus Calep, Cn; penitus Cn (234): ZapWar 1521 nr 2220; Panie mily/ anij ty máſs cżymby wody nabrál/ a też ſtudnia ieſt glęboká OpecŻyw 49v; tedy vcżyni głęboką iamę w ciele: ſwem iadowitem grizieniem FalZioł V 71; Iż gdy kto ſtoi w dole głębokim, tędy ku niebu patrząc może gwiazdy widziec GlabGad B6; MiechGlab 15; á zlękły ſie y zaſmućiły ſie przepaſći głębokie. WróbŻołt 76/17, 148/7; á gdzie były głębokie ieziorá/ tám dziś roſkoſſuiąc ſuchemi nogámi chodzimy. RejPs 95, 211, 217v; Ktory rzeki głębokye odmyenya w puſtynye LubPs Y5v, R3, Y5v [2 r. ], Z6v [2 r.]; A on ſobie coś myſli nád źrzodłem głębokim. RejWiz 170, 131v; BibRadz Thren 3/55, Sap 10/19, Ioann 4/11; a był tám przekop głęboki BielKron 69v, ná they rowniey byłá głęboka iáſkinia álbo przepáść BielKron 274, 37, 227, 259v, 264, 265 [4 r.] (14); Mącz 7b, 140b [2 r.]; LeovPrzep D4 [2 r.]; GórnDworz Q4; náſzedł iednę ſtárą drogę/ kthorą przyſzedł ku iedney wodzie głębokiey HistRzym 63v, 94; BielSat N4; RejZwierc 78, 107v, 111, 128v, 175; BielSpr 56v, 62v; BudBib Prov 20/5, 4.Esdr 7/7; MycPrz II A; Strum L2v; Oczko 9, 9v, 25v; Calag 479a; Rękę iego położę ná morzu ſzyrokim/ Drugą na Euphrátowym ſtrumięniu głębokim. KochPs 133, 105, 174, 197; SkarŻyw 29, 312, 353, 444, 508; Sam z Niemcámi/ z Polaki burzył áż do Oki/ Gdzie mu Swidrigieł on port záſtąpił głęboki. StryjKron 517, 122, 250, 421, 427, 437; CzechEp 269; Tyś nád Luceſną ćiągnął/ któréy bród głęboki Tuż tám od ſláku twego wpada w Tud ſzeroki. KochJez B2, Bv, B2v; KochFr 66; KlonŻal D2v; KochPhaen 2; WisznTr 24; BielSjem 41; KochPam 83, 84, 85; KochPieś 55; A Konrad przećiwko nim Krzyżaki prowádźił/ Y nád głęboką Wiſłą przy Dobrzyniu ſádźił. KochProp 8, 13; ZawJeft 5; Calep 57a, 828b, 856a, 1140b; GórnTroas 61; WujNT Ioann 4/11; Wiele tyśięcy Grymoáldſkie pole, Nákryło piaſkiem głow w głębokim dole. KlonKr E3v; Tám byłá nád ieźiorem onym wielką ſkáłá/ W ktorey też byłá iámá głęboka nie máła. CzahTr E2v; żywnośći ſobie nábywa w głębokich toniach y śiećiámi dźiwnymi KlonFlis A4; Wędruyże trelem gdźie brzeg ieſt wyſoki/ Y nurt głęboki. KlonFlis H4; PudłDydo B4, [B5]v; SzarzRyt C4v. [Cf znacz. 4. BibRadz Eccle 7/25, BudBib Eccli 24/33],

W charakterystycznych połączeniach: głęboki(-a, -e)brod (5), brozda, doł (13), dziura (2), jama (2), jaskinia, jezioro (jezierzysko) (5), meat, miejsce (3), nurt, okopanie, otchłań, padoł, port, potok, przekop (3), przepaść (8), row (3), rzeka (42), stok, strumień (3), studnia (5), toń (2), wir (2), woda (15), zdroj, źrzodło.

Wyrażenia: »głębokie morze« [zwykłe w funkcji stałego epitetu] = profundum maris PolAni [szyk 11 : 11] (22): RejPs 203; Przywrocę was ku ſobye od błędu każdego/ Nye inák yáko z morzá bárzo głębokyego. LubPs P5v; BibRadz 2.Cor 11/25; thák dáleko záiechał áż mu morzá głębokiégo nieſtawáło BielKron 445v, 444, 445v; Mącz 403d; KochOdpr Dv; KochPs 7; SkarŻyw 597; NiemObr 139; ZIemię pomierzył/ y głębokié morze/ Wié iáko wſtáią/ y záchodzą zorze. KochFr 22, 90; KochPhaen 3; KochPam 81; KochPieś 15; PudłFr [3], 66, 68; ZawJeft 32; KlonFlis C2v; PudłDydo B2v.

»głęboki ocean« [zwykłe w funkcji stałego epitetu] [szyk 2 : 2] (4): A Klęczeń práwą tylko nogę po koláná Ná ten czás z głębokiégo wynióſł Oceáná. KochPhaen 21, 20; W Ten cżás/ gdy z Oceanu głębokiego zorze Rumiáne ſię podnoſzą SapEpit A2, [B2]v.

»rana głęboka« [szyk 4 : 1] (5) :Gdy kto ma głębokie rany/ tedy thy oſtrzegi ſpalić/ y zmieſzać z ſtarem ſadłem FalZioł IV 38b, I 32d, IV 28a, V 100; SienLek 146v.

»głęboka wieża« (2): Lautomia [...] Głęboka wieża v miáſtá. Mącz 186b; SkarJedn 303.

»więzienie głębokie« (1): Zem záburzon tym trapieniem iák więzienim głębokiem LubPs hh6v.

Szeregi: »głęboki i ciemny« (1): S: Grzegorzá do błotney głębokiey y ciemney wieże poſadził SkarJedn 303.

»daleki a głęboki« (1): Piecżona czebula zamorſka [...] wyciąga niecżyſtoſci z dalekich á głębokich mieſtć. FalZioł I 133a.

»długi i głęboki« (2) : BielSpr 64; Miał y ten obycżay ten S. wykopał ſobie piecżary w ziemi długie y głębokie SkarŻyw 35.

»głęboki i szeroki« [szyk 6 : 1] (7): BielKron 442v; OrzQuin R; BudBib 4.Esdr 7/3; SkarŻyw 597; NiemObr 139; nád onym ieźiorem bełá ſkáła wielka/ w ktorey bełá dźiurá dość głęboka y ſzeroka CzahTr D4; Gdźie Wiſłę w krygi vięli głęboką/ Y ták ſzeroką. KlonFlis G3.

W przen (7): PatKaz III 117; TarDuch A5v; RejPs 98v; iákoż go [Boga] wyrozumiéſz? głębſzy ieſt/ niż piekło: ſzyrſzy/ niż morze. BiałKat 73v; Piy/ roźleway/ á dłuż ſie/ á gdy przydzye trwogá/ Do nagłębſzey piwnice/ iuż tám iedno Bogá. RejZwierz 122v.

W charakterystycznych połączeniach: głęboki(-a) ił, kraina, piwnica.

Wyrażenie: »głęboka rana« (2): ZawJeft 20; Ták y mnie/ wielkie á głębokie rány/ Cżynią/ grzechy brzydliwe GrabowSet H4.
Przen (35):
a) Wcześniejszy, dawny (1): A ktoby oczy podał ieſcze w głębſzé látá/ Przodkóm náſzym wielka część hołdowáłá świátá. KochCz A3v.
b) Szkodliwy (dla zbawienia), niebezpieczny, groźny (24): gdy baczysz ze wpadamy wgłębokie przepaſci ſproſnych grzechow naſfych RejPs 56v, 197v, 208; MurzHist Q2; Vlgnąłem w głębokiem błocie gdzye niet dná żadnego LubPs P6v; Wtłocżyli mię w głębſſe ieźioro [in lacu inferiori]: w ćiemnośćiách y w ćieniu ſmierći. Leop Ps 87/7; BibRadz Ps 69/3, EccU 51/7; RejPos 89; RejZwierc 194; BudBib Ps 69/2[3]; HistHel [A2]; CzechRozm 26v; SkarJedn 286; SkarŻyw [237]; GrabowSet H3; Bo doły ſą ná pyſznego głębokie/ łácny vpadek/ prędkie odmiány v ludźi. SkarKaz 83b.

W charakterystycznych połączeniach: głęboki(e)(-a)błoto (3), doł (3), grob, jezioro (3), piekło, przepaść (5), woda.

Zwrot: »zabrnąć w głęboki brod« (1): Zábrnęli w ták głęboki brod/ á ſnadźby mogł rzecż w głębokie błotho/ iż áni wiedzą/ áni vmieią iáko ſie s tego wyplętháć máią. RejZwierc 194.
Wyrażenie: »głębokie morze« [szyk 4 : 2] (6): LubPs P6v; RejZwierc 126v, 127v; żem iuż z onego głębokiégo morzá błędow Antychriſtowych wyſzedł ná brzeg beſpiecżny zbáwieniá CzechRozm 20v; SkarJedn 38; NiemObr 85.
c) Niewyczerpany, niezgłębiony, wiele zawierający (10): BibRadz Ez 34/18, I 436b marg; Prot B2v; á vciecżeſz ſie do głębokſzych ſtudnicżek Páná ſwego/ y do cżyrpácżow ich. RejPos A6v, 189; ſtudnie Iákobowe głębokie/ do ktorych wiádrá trzebá y powrozow/ to ieſt rozmyſlánia pilnego SkarŻyw 240; GrabowSet H2, K2v; OrzJan 126.

W charakterystycznych połączeniach: głęboka(-i, -e) przepáść, serce (2), stek, studnia (studniczka) (3), woda (2).

Wyrażenie: »głębokie morze« (1): A ták zewſſąd proſtym gorze Głębokieć łákomſtwo morze RejRozpr E2v.
a. Mający jakąś głębokość (4): IEſli chceſz wiedźiéć iáko ieſt głęboka ſtudnia/ álbo co inſzégo tákowégo/ ták vczyń GrzepGeom P4v.

Z bliższym określeniem miary (2): tákżeią [liniją] dobrze vſtoſowáć ſtoſyglem/ y vczynić wniéy żłobek głęboki ná dwa pálcá Strum C2v, C3.

Szereg: »głęboki i szeroki« (2): Przebiyże od nich Rów thák głęboki y ſzéroki iáko óny żłoby ſą włożóné. Strum G3, C3.
b. Zachodzący, sięgający daleko w głąb (12): RejPs 201v; KochFrag 45; y nátychmiaſt [ziarno] weſzło/ przeto iż nie miáło głębokiey źiemie [altitudinem terrae] WujNT Mar 4/5; PLOCKO weſołe ná lądźie wyſokim Oglądaſz będąc pod brzegiem głębokim KlonFlis F4v, Fv.

W charakterystycznych połączeniach: głęboki(-a) brzeg (2), ziemia (3).

Wyrażenie przyimkowe: »z głęboka« (2): Mącz 457c; Bo ieſliże ziemiá nie będzie z głęboká vmiękcżona/ iuż zyárno nie może korzonká głęboko puśćić RejZwierc 109v.
W przen (5) : KwiatKsiąż K3v; kopay/ Cny Chrześćiáninie/ głębokie grunty/ pokory y wzgárdy ſámego śiebie. SkarŻyw 32, 32 [2 r.].

W charakterystycznych połączeniach: głęboki(-a, -e)fundament, grunt, korzenie, osnowanie, skała.

Szereg: »głęboki i wysoki« (1): ktory Papież z Lawniki ſwymi ná ſkále głębokiey y wyſokiey w Koſćiele Bożym ſyedźi OrzList h2v.
c. Znajdujący się głęboko, daleki od powierzchni czegoś (14): OpecŻyw 112v; Bassus, nyssky, gląboky, pokorny BartBydg 18; FalZioł III 28c; LubPs T2; Bo miłoſierdzie twe wielkie ieſth nádemną: á wyrwałeś duſſę moię z piekłá głębſſego [ex inferno inferiori]. Leop Ps 85/13; Niektorzy ludźie vcżeni mienią Piekło cżworákie/ iedno na głępſze [!] w ktorym ludźie wiecżnie potępieni ſą. BielKron 467; Mącz 213b; RejZwierc 103; Oczko 8; Motykę [...] gdy brátu iednemu robiącemu/ w wodę wpádłá/ modlitwą ſwoią rzućiwſzy w wodę toporzyſzcże/ zgłębokiego dná wynioſł. SkarŻyw 250, 493; GrabowSet Lv.

W charakterystycznych połączeniach: głęboki(e) dno, kruszec, miestce, piasek, piekło (5), sklep.

W przen (2): ale iá tego niepozwálám/ żéby kiedy Dauid/ wtak głębokié roſpaczy piekło wſzedł MurzHist K4v.
Wyrażenia: »głęboka tajemnica« (1): Ale iż ten wzrok ſwięty ieſt ták oſtry [...]/ ábowiem przeźrzeć może áż do nagłębſzych táiemnic ſercá każdego RejAp 29.
d. Głęboko w czymś osadzony (7): Cżemu ludzie maiąci głębokie ocży oſtrzej y daley widzą, takież y inſze zwierzęta. GlabGad B6; Ktory długié kopytá y głębokié miewa/ Táki przednie prętki y pewny bywa. SienLek 188, 186, 187, 187v [3 r.].

W charakterystycznych połączeniach: głębokie kopyto (3), oczy (4).

e. Mający duże wgłębienie (11): Dłon ſzyroka á głęboka dobrze, znamionuie długi żywot GlabGad P2; Talus etiam significat, Koſtká po yedney ſtronie głęboka á yákoby wydrożona/ á po drugiey ſtronie płáska w członkách zádnych nóg tych zwierząt [...] roſtąca Mącz 439a.
α. O naczyniach (9): Gabata media correpta. [...] Głęboká miſá. Murm 141; BartBydg 62b; Srebro lazebne Miednicz srebrnich bialich glebokich dwie WyprKr 53v; Ale rádzę z tym Gosćiem ábyscie mniey pili/ Zebysćie go w głębokim Koflu nie topili. Prot C3v; Calep 444b.

W charakterystycznych połączeniach: głęboka(-i) misa(4), kofel.

W przen (4): boć Kápłani ſą ony koſze głębokié/ w którich ſchowáné ſą odrobiny oné/ któré z chlebowych pártyk kruſzyły ſye w rękách Pánſkiek OrzQuin F4, F4 [2 r.], F4v.
2. Oddalony od skraju, daleki, trudno dostępny; interior Cn (14): RejPs 75; á ſam do Háſſyey Káttorum z poſelſtwem Bożym/ miedzy głębſze pogáńſtwo pobieżał. SkarŻyw 517.
Wyrażenia: »głęboka knieja« (1): Skriie ſie z ludzkich oczu iuż ná wieki potem. W głębokié knieie leśné GosłCast 52.

»głęboka pustynia, puszcza« [szyk 5 : 3] (6 : 2): w głęboką ſię puſtynią vdał. SkarŻyw 50; gdy páſł owce Swiekrá ſwego/ á puśćił ſię znimi wgłęboką puſzcżą SkarŻyw 479, 57 [2 r.], 167, 471; StryjKron 150; Sátyrowie co w puſzcżách głębokich mieſzkáią/ Wonne wſzyſcy ofiáry tobie zápaláią. SapEpit A3v.

Szereg: »daleki a głęboki« (1): w dálekich á głębokich puſtyniach láſow dla ſpokoyney chwały Chriſtuſowey wiele Chrzeſćian mieſzkáło StryjKron 150.
Wyrażenie przyimkowe: »z głęboka« (1): Ex alto in portum invehi, Z głęboká ku brzegu prziſtępowáć. Mącz 477c.
W przen (2):
Wyrażenie: »głęboki las« (2): Tego niebo ni zła myſl nigdy nie vnieſie/ A nigdy nie zábłądzi by w nagłębſzym leſie. RejWiz 129v; RejZwierc [272].
3. Osiągający wysoki stopień nasilenia; wielki, całkowity, intensywny, mocny; altus, profundus Cn (33): A przeto tak wyſokié chwály/ panna tako głębokie pokory bez zaſmuceniá prziiątz niemogla OpecŻyw 8, 2, 2v, I68v; OpecŻywPrzedm C4; PatKaz II 47v; PatKaz III 153; wſzythek ſwiát ie poſądzi/ y zá pewne vwierzy/ iż w głęboką miłość s ſobą záſzli GórnDworz Dd4; ále ieſlić ſię zda że ſtoiſz/ pátrz ábyś w głębokie złośći [in profundum malorum] nieupadł ModrzBaz 58; KochPs 194; SkarŻyw 29, 231, [407]; ZawJeft 36; LatHar 132, 233, 248, 476, [539]; Bo iedni ſą ktorzy ná kśiężą y ſtan duchowny waśń głęboką w ſercu noſzą. SkarKazSej 694a; A ią co dáley/ lepiey ćień głęboki Błędow mych widzę SzarzRyt A.

W połączeniu szeregowym (1): ktoreyby Apoſtoł nie zwał pewnie nád obycżay miłośćią wyſoką y głęboką/ ſzeroką y też długą CzechRozm 58v.

W charakterystycznych połączeniach: głęboka(-i, -e) ciemność, cień, miłość (3), pokora (pokorność) (11), śłepota, troska, upadek, upokorzenie, waśń, wzgardzenie, złość, żałość.

Wyrażenia: »głębokie milczenie« (3): GrzegŚm 29; Oycowie w głębokim milcżeniu/ powagę táięmnic świętych záwárli. NiemObr 85, 85.

»głęboki sen« (2): Ex medio somno, Z głębokiego álbo twárdego ſnu. Mącz 213b; KlonWor 1.

Szeregi: »szeroki i głęboki« (1): Boże ſpuśćże wam ſzeroką y głęboką miłość ku bráćiey wáſzey SkarKazSej 670b.

»wielki a (i) głęboki« (2): OpecŻyw 55v; Z Wielkiego á zgłębokiego vpádku grzechow moich wolam ktobie moy miły pánye RejPs 197.

Przen: Późny (2): Gdy práwi dniáło/ nie gdy słońce wzeſzło. Lukaſz też tak piſze/ ná głębokiey zorzy. BudNT c7v, c7v.
a. Poufny, szczery (1): Sermo intimus, Głęboka mowá. Mącz 172b.
4. Poważny, gruntowny, przenikający istotę rzeczy, niepowierzowny; mądry (posiadający te cechy, świadczący o nich lub ich wymagający); interior, reconditus Cn (161): OpecŻyw 51; ktorym miły Iezus z ſwé laſki dáwá rozum glęboki OpecŻywPrzedm C4; PatKaz II 133; GlabGad A2v; Iakoby rzekł, ſtań ſie tho iako będzie żądza twoia y rada głęboka WróbŻołt G2, ff3, 91/6, ff4 [2 r.]; WróbŻołtGlab A4; Glębſſych nad ſię rzeczy niebaday/ a cżoć Bog roſkazał to zawſfe roſmyſlay. SeklKat A5; RejKup Kv, m5, ſ3v; Sądy głębokye twoye wyelmożność twa ſkryłá. LubPs I4v, V2, hh2; RejWiz 133; Abowiem nie do ludu głęboki mowy [profundi sermonis]/ y nieznáiomego ięzyká ćiebie poſyłáią do domu Izráelſkiego: áni do ludzi mnogich głębokiey mowy [profundi sermonis] Leop Ez 3/5; gdyż [mądrość] ieſth głębſza niżli przepáść/ ktoż ią znaydźie? BibRadz Eccle 7/25, I *4 [2 r.], 135d marg; Ale nie wdawáiąc ſye z wámi w głęboką Geometryą/ doſyć nam ná ten czás wiedźiéć OrzQuin H3; ábyśćie ſye ná kazániach nie báwili piſmem głębokim/ gdy wam o Wiárę idźie OrzQuin Aa3v, M; SarnUzn B7v; Niechczę ią z w.m. w głębokie gadki záchodzić GórnDworz X8, N3, Bb7v, Dd8; RejPos A6, 149, 156; RejZwierc 182; BudBib Eccli 24/33; CzechRozm 245; Co/ że rzeczy ſą głębokié/ á náſz rozum miáłki/ nie bárzo go iémi traṕmy Oczko 9v; SkarŻyw 86, 291, 542; StryjKron 288; Nieumieiętność głębokiey łáćiny Dionizego Teologiey zádawa.CzechEp 66 marg, 66 [2 r.], 67, 68, 69 [3 r.], 70 (15); KochFr 64; Z Głębokiey rády ſwoiey przyzwał P. Bog Krole y Pány z dáleká SkarKaz 516a, 42a, 8Ią.

W charakterystycznych połączeniach: głęboki(e) (-a) baczenie, dochcip, filozofija, gadka (2), jeometryja, łoika, łacina (10), mowa (2), myśl (4), objaśnienie, pismo (4), poznanie, prawda, pytanie, rada (3), rozum (2), rzecz (19), sąd, spor, szkoła, teologija (3), wiadomość, wykład (3), (wy)rozumienie (4).

Wyrażenia: »głęboka (jest) nauka« [szyk 7 : 2] (9): WróbŻołt V8v; A czi ktorzi ſą dochczipnieyſſy y nadine vczenieyſſi niechaċz glępſſe naukj ċitają RejKupSekl a3v; ModrzBaz 129; Ták tá náuká piſmá S. głęboka ieſt/ mowi S. Auguſtyn SkarŻyw 47, 201, 536; Bo cóżby to zá grzeczy, náuk głębſzych ſzukáć, á ſłów ſámych ięzyká przyrodzonégo zániedbáć? JanNKar C2v, C2v; SkarKaz 155a.

»głębsza przyczyna« (1): A bych ći miał wyliczáć y głębſzé przyczyny/ Czemu imo ſye puſczam wielkié dźieśięćiny KochMarsz 154.

»głęboka tajemnica« [szyk 13 : 2] (15) : WróbŻołt nn6v; RejPs 137v; nieumiem wywodow ſzyrokich/ Zebych mogł pańſkich doſiąc taiemnic głębokich KochSat Bv; RejPos 38v, 137v, 148v, 149v, 294v; KuczbKat 30; CzechRozm 27v; CzechEp 154; WujNT 564; JanNKar B3, C2v; Iákoż vczynił zoſtáwuiąc nam przedźiwną ofiárę y głęboką táiemnicę vżywánia ćiáłá y krwie ſwoiey. SkarKaz 155a.

Szeregi: »mądry a (i) głęboki« (2): Bo ták w oboygu teſtámenćie z mądremi y głębokiemi wykłády był biegły SkarŻyw 544, 317.

»głęboki a subtylny« (1): niektorzy Poetowie w wirſzach ſwych/ tykáią po kąſku głębokich/ á ſubtylnych rzecży w Philozophiey GórnDworz N4.

»głęboki i tajemny« (2): BibRadz I 3a marg; piſmo ś. oprocz literálnego á proſtego wykłádu/ miewa inſzy wykład/ duchowny/ głębſzy/ y táięmnieyſzy WujNT 661.

»trudny i głęboki« [szyk 2 : 1] (3): á co nadziwniey/ rzecży trudne y głębokie otworzyśćie y łácno dáie zrozumieć. SkarŻyw 317; CzechEp 244; WujNT 211.

»wielki i głęboki« (2): Piſanie iego [...] ktore ácż ieſt wedle onych cżáſow w ſłowiech nie dworne/ ále rzecży wielkich y głębokich/ y ná zburzenie nieprawdy Heretyckiey pełne. SkarŻyw 201; WujNT 56.

»wysoki i (abo) głęboki« (2): muſzę od wiádomych mnie rzeczy począć/ o ták wyſokich y głębokich rzeczách mówiąc OrzQuin H4; SkarKaz 155a.

Iron (2): iż nie vmieli przed nimi y gęby rozyewić oni Koneiliarze/ oni Doktorowie onych głębokich á wymyſlnych piſm ſwoich RejPos 283v; CzechEp 228.

a. Skomplikowany (1): Tych obſerwácie, puśćiwſzy co dálſzé, głębſzé y nieświádomſzé, ſą te: å ȯ ü tz ſch w JanNKar Dv.
5. Skryty, nieszczery; interior, penitus, reconditus Cn (1):

W funkcji rzeczownika (1): Biádá głębokim [qui profundi sunt] ktorzy przed Iehową kryią rádę/ y bywaią wćiemnośći vcżynki ich BudBib Is 29/15.

Synonimy: 1. daleki, przepaścisty; 2. daleki, niedostępny, oddalony; 3. mocny, twardy, wielki, zupełny; a. serdeczny, szczery; 4. gruntowny, mądry, poważny, subtylny, tajemny, trudny; 5. nieszczery, skryty.

Cf NIEGŁĘBOKI

AL