[zaloguj się]
[pdf]

NIEZWYCIĘŻNY (11) ai

W pisowni łącznej (10), w rozłącznej (1).

e jasne.

Fleksja
sg
mNniezwyciężny fN nN
G Gniezwyciężn(e)j G
D Dniezwyciężn(e)j D
Aniezwyciężn(e)go Aniezwyciężną A
I I Iniezwyciężnym
Vniezwyciężny Vniezwyciężnå V
pl
A m pers niezwyciężn(e)
subst niezwyciężn(e)
V m pers niezwyciężni

sg m N niezwyciężny (3). ◊ [A niezwyciężn(e)go.] ◊ V niezwyciężny (1). ◊ f [G niezwyciężn(e)j.] ◊ D niezwyciężn(e)j (1). ◊ A niezwyciężną (1). ◊ V niezwyciężnå (1). ◊ n I niezwyciężnym (1). ◊ pl A [m pers niezwyciężn(e).] subst niezwyciężn(e) (2). ◊ V m pers niezwyciężni (1).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI – XVII w.

1. Taki, którego nie można pokonać, nie ulegający komuś lub czemuś; zwycięski; invictus HistAl, Vulg; invincibilis Calep (10): Calep 559a; CHwalćie Páná Anyel iego niezwyćiężni/ Y ktorzy/ świętą wolą cżynićie potężni GrabowSet R2v; [A więc y ſam Liſias [...] vważáiąc wyrozumiewáiąc też nie zwyćiężne być Zydy [...] poſlał do nich Leop 2.Mach 11/13 (Linde); wſzákże mu z myśli zeydź niemogł ták poważny Rycerz/ ktory ták Olbrzymá niezwyćiężnego zwalcżył HistOtton 63v, 79v; gdyż wiem zwyćięſtwo twe nád niezwyćiężnym Rycerſtwem HistFort N5.]
Wyrażenia: »mocą niezwyciężny« (2): Tyś Kroł/ Pan/ y Bog moy/ mocą niezwyćiężny. GrabowSet 04, X.

»zwycięzca niezwyciężny« (1): żyw bądz zwycięſco niezwyciężny [victor invictus] HistAl C2.

W przen (5): Prośmy/ by [Bóg] lżył teſknice/ A krewkośći potężne/ Skromił/ przez łáſki ſwoie niezwyćiężne. GrabowSet T3v, F4v; iákim ſercem ſzli [królowie polscy] ná nieprzyiaćielá/ iáko mężnym/ iáko niezwyćiężnym/ y iáko ſpániáłym. OrzJan 43; [A to byłá ſkutecżna ſpráwá niezwyćiężney onego/ ktory rátunku z niebá Zydom dodawał/ opatrznośći ábo przeyźrzenia. Leop 3.Mach 4/3 (Linde); IAkub Apoſtoł náucża [...] o máieſtaćie niezwyćiężney ćierpliwośći Leop SS5 (Linde)].
Wyrażenia: [»niezwyciężna moc«: Niechże ſie dziś dziwuią ći pogáni twey niezwyćiężney mocy Leop 3.Mach 6/12 (Linde).]

»niezwyciężna siła« (1): Przeſzłe wyſtępki niech v ćiebie tyle Nie ważą: iżbyś niezwyćiężney śile Swey/ gniew przydawſzy/ nas chciał wykorzenić/ Rácż Oycże rádniey/ to/ w lutość odmienić GrabowSet V.

peryfr. »władza niezwyciężna« = Bóg (1): Przydź/ władzo niezwyćiężna/ A ręką/ wiecżney mocy/ Co wſzem śiłam potężna/ [...] doday mi pomocy GrabowSet H4.

2. Taki, którego zniszczenie wymaga stosunkowo dużej siły fizycznej lub psychicznej, którego trudno jest zniszczyć; w przen (1): ieſli śmiały Smyſł/ troki niezwyćiężne/ Ná moy kárk włożył/ co mi moc zábráły? GrabowSet G3.

Synonimy cf NIEZWYCIĘŻONY.

Cf NIEZWYCIĘŻONY, ZWYCIĘŻNY

JB