« Poprzednie hasło: 1. O | Następne hasło: 3. O » |
2. O (38248) praep
o jasne. ◊ W wyrażeniach skostniałych: ócz (31), ocz (15), (o)cz (252); ócz GórnTroas, SarnStat; ocz OpecŻyw (2), OrzQuin; ócz : ocz Mącz (27:11), KochPs (2:1); oń (8), óń (3), (o)ń (104); oń OpecŻyw (2), MurzHist, MurzNT, SienLek, PudłFr; óń BiałKat; oń : óń Mącz (2:2).
Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.
- I. Cum L
(28441)
- 1. Wskazuje na treść wypowiedzi, rozważań, dociekań
(26471)
- a. Po wyrazach oznaczających przekazywanie określonych treści, informacji przy pomocy mowy, pisma lub działania dającego podstawy do wnioskowania (17389)
- b. Po wyrazach oznaczających procesy myślowe: poznawanie, myślenie, decyzje, rozumowanie itp. (7250)
- c. Po wyrazach oznaczających starania o uzyskanie informacji (613)
- d. Po wyrazach oznaczających akt prawny, dogmat, przyjętą normę, pewnik, uchwalę [dekret, obyczaj, postanowienie, przykazanie, prawda, wiara itp.] oraz (rzadko) ich powstawanie [postanowić, rozkazać, usta(no)wić itp.] (570)
- e. Z elipsą wyrazu nadrzędnego przy oznaczeniu miejsca w tekście (609)
- f. W konstrukcjach przeważnie eliptycznych o znaczeniu: ‘odnośnie’ ‘jeżeli chodzi o’ (40)
- 2. Wskazuje na przedmiot działania mającego na celu uzyskanie czegoś (1088)
- 3. Wskazuje na przedmiot lub przyczynę sporu, polemiki, także ugody, porozumienia (129)
- 4. Wskazuje na podstawę zarzutu, skargi, sprawy w sądzie, wymiaru kary (21)
- 5. Wskazuje na przyczynę uczuć i doznań (17)
- 6. Wskazuje na przydatność, użyteczność (4)
- 7. Wskazuje na podmiot sytuacji, zwykle niekorzystnej (44)
- 8. O stosunkach przestrzennych (23)
- 9. Wskazuje na czas odbywania się akcji (242)
- 10. Wskazuje na okoliczności odbywania się czynności lub środki, przy pomocy których się ona odbywa (91)
- 11. Wskazuje na cechę wyróżniającą (306)
- 12. Wskazuje miarę, ilość (3)
- *** Dubia (2)
- 1. Wskazuje na treść wypowiedzi, rozważań, dociekań
(26471)
- II. Cum A
(9807)
- 1. Wskazuje na treść wypowiedzi, rozważań, dociekań
(1373)
- a. Po wyrazach oznaczających wypowiadanie się na jakiś temat, w jakiejś sprawie przy pomocy mowy lub pisma (296)
- b. Po wyrazach oznaczających proces myślowy (25)
- c. Po wyrazach oznaczających staranie się o uzyskanie informacji, pytanie, badanie (341)
- d. Po wyrazach oznaczających akt prawny, ustawę [artykuł, dektret itp.] oraz ich powstawanie [postanowić, ustawić itp.] (76)
- e. W konstrukcjach przeważnie eliptycznych o znaczeniu: ‘odnośnie’, ‘jeżeli chodzi o’ (101)
- f. W składni czasownika „iść” ‘odnoście się’, ‘dotyczyć’ ‘być istotą sprawy, tematem zainteresowania’; zwykle bezpodmiotowo lub w frazie »rzecz a. gra idzie [o co, o kogo]« (534)
- 2. Wskazuje na przedmiot lub cel dążeń, starań i zabiegów (3290)
- 3. Wskazuje na obiekt pozytywnego traktowania, dbałości (963)
- 4. Wskazuje na przedmiot lub przyczynę sporu, polemiki, walki; także ugody, porozumienia (809)
- 5. Wskazuje na podstawę zarzutu, skargi, sprawy w sądzie, wymiaru kary (1819)
- 6. Wskazuje na przyczynę, zwłaszcza uczuć, doznań, działań (820)
- 7. Wskazuje na powierzchnię lub przedmiot, z którym coś (rzadziej ktoś) wchodzi w trwały lub chwilowy, często gwałtowny kontakt
(272)
- α. Wskazuje na punkt oparcia
(43)
- W przen (8)
- αα. O podporze moralnej, psychicznej, intelektualnej (24)
- α. Wskazuje na punkt oparcia
(43)
- 8. Wskazuje na efekt końcowy, skutek (242)
- 9. Wskazuje na najwyższe zagrożenie, przeważnie przy rozpatrywaniu możliwości kary śmierci (84)
- 10. Wskazuje na ilość, wielkość, wymiary (101)
- 11. Wskazuje na moment czasowy (2)
- 12. Wskazuje na bezpośrednie sąsiedztwo (9)
- 13. W charakterystycznych konstrukcjach składniowych oraz połączeniach frazeologicznych (23)
- 1. Wskazuje na treść wypowiedzi, rozważań, dociekań
(1373)
W połączeniu z czasownikiem oraz rzeczownikiem nieosobowym (12502): Ten ktory żłe [!] ſąſyády miewa/ o ſwey chwale przed wſſytkimi ſpiewa. March1 A3 (2); BierEz R4v (27); Vcżynki ktoré dzialám miedzy wami w ijmię oyttza mégo/ dáwaią ſwiadetztwo o mnie OpecŻyw 65 (118); OpecŻywList C (7); OpecŻywPrzedm C4; OpecŻywSandR nlb 2v (2); ForCnR A3v (6); ForCnRWiet Av (3); MetrKor 40/821 (4); PatKaz I 1 (10); Moyzeſz wtory prorok prorokoual otey myley pannye gdy uydzyal kyerz abo drzeuo zyelone barzo ſzlyczne PatKaz II 55v (61); PatKaz III 93 (58); HistJóz Dv (2); KlerPow 3 (2); modi supponendi, o ktorich iest vislownoscz BartBydg 92; TarDuch A6v (5); Auicenna piſze onich [granatach] á zwłaſzcża o kwaſnych iże Kolerę vſmierzaią FalZioł III 20d (215); O nikim zle nie mow, ale ſłuchay ſnadz czo złego okim mowią, aby ty takim niebył. BielŻyw 35 (47); BielŻywGlab nlb 11 (9); WZroſt czałego cżłowieka wiele o nim dawa znać. GlabGad M2v (48); Dźiw o pannie Mariey. MiechGlab *7v (31); BielRozm 21 (3); KłosAlg Av (6); LibLeg 7/36 (103); March3 T8v; WróbŻołt eev (50); WróbŻołtGlab A2v (5); Dzień ieden dawa znáć podobieńſtwo o drugiem á noc takież iedná czyni nam ſprawę o drugiey RejPs 27 (45); ComCrac 11 (4); LibMal 1543/68 (45); RejRozpr E4 (4); ConPiotr 30; LudWieś B4v (7); SeklWyzn Cv (25); Aż mię tu dowas skokiem/ czo rychley wyprawił Bych go o waſzym zdrowiu/ Czo na pewniey ſprawił. RejJóz A7v (50); SeklKat E2 (37); RejRozm 391 (6); RejKup 18v (37); tedi po wſzyſtkim ſwiecie był roznieſion głos o ſmierći Alexandrowey. HistAl N2v (23); HistAlHUng A2; KromRozm I A4v (75); MurzHist Dv (22); MurzNT 3v (65); KromRozm II c4 (108); KromRozm III B8v (131); w drugą niedzielę była Msza o Duchu świętym Diar 19; Były dn[i]a tegoż aż do wieczoru namowy o tym podatku miedzy pany i posły Diar 78 (142); DiarDop 101 (12); Nie chcę s tobą wiele o tym gádáć BielKom E2v (8); GliczKsiąż E3v (57); Roſpráwowáli ták ſobye o mnye yáko w báśni LubPs Q (108); GroicPorz a3v (49); GroicPorzRej C4; Przypomionę ieſztze drugie náuki Dyabelſkie y bluznierſtwá okrutne o Dominiku Mnichu KrowObr 145v (365); RejWiz 180 (186); Syn ći iuż cżłowiecży idzie ták iáko nápiſano ieſth o nim [sicut scriptum est de illo] Leop Matth 26/24 (149); OrzList b (24); UstPraw F2 (6); KochZuz A2; LeszczRzecz A2; RejFig Bb6v (9); [Stańczyk] ſie prawdy námowił/ w ſzaloney poſtáwie/ Gdyż ći co im należy/ milcżą o niey práwie. RejZwierz A6v (37); WyprKr 121 (5); Skory źwierząt martwych thy ich vpomináły/ o ich ſtanie/ y ſkromności BibRadz I 2d marg (259); BibRadzBaz ktv; Goski 17; bo wy zwykli mowić o rzeczách trudnych bez náuki/ ták iáko ślepi mówią o fárbie bez oczu. OrzRozm B2 (87); A gdy żądał odpowiedzi w kościele Dyany o ſwoiey fortunney ſprawie/ radziłá mu ná zachod ſłońcá iecháć BielKron 61; [niektóre Sybille] piſmá ſwięte po ſobie zoſtáwowáły o przyściu Kryſtuſá/ o pánnie Máryey/ o ſądnym dniu/ y o inych. BielKron 132 (504); GrzegRóżn B3 (108); Bracie niechcę ſię ſtobą wrzecz wdawać o wierze KochSat B (4); KochZg A3v; ony wyborne o twey przisłey znamięnitości znaki ſkłamały. KwiatKsiąż Q2v (47); Rationem vitae ab altero reposcere, Chcieć mieć ráchunek od kogo o yego żiwocie. Mącz 314b; Qui de me rumores afferuntur, Co zá wieści o mnie noſzą/ co o mnie mówią. Mącz 360b (187); O śiódnym [!] Dyálógu máłom co ſłyſzał ludźi mówić OrzQuin E3 (130); Prot A2v (27); SarnUzn Bv (94); SienLek 89 (89): SienLekAndr a3 (7); Tę náukę/ ktora vczy o ſkutkách biegow niebieſkich/ dwoiákim ią ſpoſobem przećiwnicy iey gánią. LeovPrzep a2v (28); Támże vſłyſzyſz ony ſiedḿ trąb trąbiących o onych przyſzłych przypadkoch RejAp BB2; Słuchayże iáko on ſmęthny Dawid w vpádku ſwoim woła o tey miłości á o tym ochędożeniu ſwoim do niego RejAp 8v; A tu iuż o wyznániu á o pokucie kazánie ix. iakicgo Pan od nas potrzebowáć racży. RejAp 19 (327); ięli go nágrzewáć/ áby dáley o they miłośći rzecż prowádził GórnDworz L18 (218); GrzepGeom I3 (21); Przemoż Krolu nákáżoną myſl ſwą/ á nie day o ſobie áni o mnie mówić złey powieśći. HistRzym 7v (76); Anyołom ſwoim Pan to roſkazał o tobye/ áby cie nośili w ręku ſwoich RejPos 69v (1324); RejPosWiecz2 91v (51); RejPosWiecz3 96 (16); BiałKat c (97); BielSat C2v (3); KwiatOpis A2v; GrzegŚm. A (78): HistLan B2 (11); KuczbKat 70 (104); przyſzedł też Poetá ieden Poſcenius s kſiąſzkámi cżytáiąc wirſze co o nim przy oney koronáciey złożył. RejZwierc 50; Azaſz wſzędy rzkomo w żárcie nie ma ſrogich przymowek o ſobie? RejZwierc 96 (250); BielSpr 19 (18); KochMon 34 (3); Obietnice o rzecżách niebieſkich/ á zwłaſzcżá o wiecżnym żywoćie w ſtárym zakonie iáſne niebyły WujJud 79v (170); WujJudConf 12 (77); RejPosRozpr b3 (22); RejPosWstaw [212] (44); A dla tego był przenáięt [...]/ iżby o mnie złą sławę puścili [ad nomen malum] BudBib 2.Esdr 6/13 (86); Przyiechawſzy do domu/ Achab wnet powiedział/ Swoiey żenie Iezabel/ o wſzytkim co wiedział. HistHel C2v (6); Pánowie nie ná rękę nam ſtanom Rycerſkim/ O czym ſie pokazało tu wywodem krotkim. MycPrz I B4 (6); Strum D13v (25); WierKróc B (2); dowod náſz/ o iedney iſnośći Boſkiey. Bogá oycá/ y ſiná/ ieſt prawdźiwy. BiałKaz F2 (34); BudNT przedm b3 (75); StryjWjaz A4v (5); wnetże proroctwo Dánielowe/ o kámieniu procż ręku z gory odćiętym/ ſkutek ſwoy bráć pocżęło CzechRozm 168v (839); PaprPan B2 (55); POniewaſz przy Krzćie wżywamy Obrzędow niemáło/ [...] tedy chcemy wam bráćia mila/ o nich krotką ſpráwę dáć KarnNap B3 (3); ModrzBaz 1 (357); ModrzBazBud π6 (14); Nád to nikt iáśnieyſzych słow/ o pochodzeniu Duchá S. od ſyná prágnąć nie może. SkarJedn 280; O cżym ták piſze Papież Leo dziewiąty/ o ktorym wyzſzey wzmiánka byłá SkarJedn 371 (124); KochDryas A2; KochOdpr B3v (3); Oczko A2 (29); KochPs 54 (5); y oddáłá kśiąſzki/ wktorych miáłá ſwe modlitwy y śpiewánia o Pánnie przecżyſtey SkarŻyw 583 (366); ZapKościer 1580/14 (2); KochTr 18; Zá plotki to ſtoi v nas Co ty Mária powiádaſz. O páńſkim dźiś zmartwychwſtániu. Y o wáſzym z nim gadániu. MWilkHist 13 (19); Wrozbá Olechowi o Koniu. StryjKron 120 marg; [Gniewosz musiał odwoływać] iż łgał y ſzczekał niecnotliwie iáko pies/ o cnotliwey Krolowey Pániey ſwoiey. StryjKron 482 (90); Doktorowie Katoliccy/ [...] wykłádáli o Antychriśćie/ y o walkách iego/ y o prześládowániu świętych pod nim. CzechEp 410 (847); CzechEpPOrz *3 (11); Swiádcżą o tym w náſzey Europie/ tyśiące męcżennikow/ ktorych kreẃ okrutnie/ od przećiwnikow prawdy wylana/ Bogá ku pomśćie [...] wyzywa. NiemObr 4; W Papieſtwie doſyć ná tym máią/ gdy o Chriſtuśie hiſtoryą prowádzą/ y żywą to wiárą w Chriſtuſá názywáią/ kiedy to wyznawáią/ co o nim nápiſano ieſt NiemObr 10 (273); KochFr 28 (9); KochPhaen 10 (2); KochSz B2; KochWz 140 (2); ReszPrz 37 (62); ReszHoz 114 (13); Náuká o dobrych vcżynkách/ ieſt náuká Dyabelſka ReszList 154; naprzod im kazánie cżynią o pokućie świętey/ o świętym Iubileuſzu/ iáko ſię do niego przygotowáć máią. ReszList 162 (25); WerGośc 212 (17); WerKaz 279 (8); WisznTr 24; BielSen 9 (3); BielSjem 4 (7); PudłFr 38 (16); káżćie wſzemu ſtworzeniu/ To naweſelſze poſelſtwo/ o ludzkim wykupieniu ArtKanc G12v; Ty ſam Cżłowieká káżdego/[...] o zbáwieniu iśćiſz ArtKanc H16 (25); Wieleby było o ich nierządzie piſánia BielRozm 19 (2); Maſz świeży przykład w Węgrżech o Krolu Máthyaſzu GórnRozm Av (58); KochProp 9 (4); KochWr 20 (17); PaprUp A4v (41); ActReg 1 (127); Dissertatio – Długa rozmowa o rzeczi nieiakiey. Calep 333a; Halieutica – Kſięga o ribach. Calep 471a; Magniloquus – Mowiąci orzeczach wielkich. Calep 629b; Omen – Wieſzczba oprziſzłim ſzczeſcia [!] albo nieſzczeſcziu. Calep 729a (9); [Formularze są po to] áby cżłowiek wſzyſtkiego w głowie nie nośił; ále gdy o cżym rzecż przypádnie/ do Regeſtru o onych rzecżách ſie vćiekał. GostGosp 1 (4); GostGospSieb + 2v; Iáko tedy ieſt ſzkodliwa ámbicya w Rzecżypoſpolitey/ ieſt też ſwiádectwem on przykład o dwu mężach Athenieńſkich Phil K (22); GórnTroas [3] (5); KochCz A4v (4); KochCzJan A2v (2); GrabowSet F3 (3); KochAp 6; niekochay ſie w ſobie/ Nie wſzytkoć prawdá/ com piſał o tobie. KochFrag 27 (2); OrzJan 3 (21): OstrEpit A2v; LatHar 285 (209); KołakCath A4v (6); KołakCathOkuń A2; KołakSzczęśl A3 (7); Bogáty [...] nie przyimuie rády Chriſtuſowey o ſprzedániu wſzytkiego. WujNT Mar 10 arg; Nákoniec pámiętay/ iż nie káżdy ma tákiego obiáwienia o ſwym zbáwieniu/ iákie miał ten łotr błogoſłáwiony WujNT 293 (613); WysKaz 14 (44); JanNKar D3v (18); JanNKarKoch Ev (5); SarnStat *3v (195); SiebRozmyśl I (10); GrabPospR Mv (2); Ze Lwá nie Ryś, lecz takze Lew ſię rodzi, Toz ſię nam o tym cnym Krolu rzec godzi. KlonKr F2v; KmitaSpit B4; PowodPr 9 (26); Iáko nie ma być trudne piſmo ś. á w nim ſą rzeczy ták trudne/ o Troycy ś. o wćieleniu Syná Bożego/ [...] o przeyrzeniu bozkim/ o przyſzłych dźieiách świátá drugiego/ y o innych wyſokich do poięćia táiemnicách? SkarKaz 81a; Y oznaymił Ian ś. o dwu náturách w Chryſtuśie; O ludzkiey/ gdy go báránkiem ku zábićiu: y o Bozkiey/ gdy mu zgłádzenie grzechow y odpuſzczenie przyczyta SkarKaz 515b (249); VotSzl B2v (12); CiekPotr 15 (15); CzahTr A3 (17); GosłCast 22 (13); PaxLiz Ev; SkarKazSej 678a (70); ná oſtátku kłádę żeglárſtwo ábo Flis/ o ktorym właśnie te xiążecżki náſze tráktować będą. KlonFlis A2v (13); SapEpit A2v; Kiedy one Maenades zeſzły ſię w gromádę/ O cżárách y o guſłách cżyniły więc rádę KlonWor 7 (32); PudłDydo B3; ZbylPrzyg A4 (4).
W tytułach dzieł lub ich części (504): Pieſń o pańſkim w niebo wſtąpieniu. OpecŻyw kt (7); OpecŻywSandR nlb 5v (3); ForCnR A2 (2); HistJóz kt; FalZioł Ili 6b (11); Wtora częſc o zywieni[u czło]wieczym. GlabGad F4 (3); KłosAlg E2v; pſalm O wćieleniu ſyná bożego. RejPs Ff2 (9); SeklKat T3v (12); Hiſtoria o Wielkim Alexandrze krolu Macedońskim/ y o iego boiowániu. HistAl A (3); MurzHist E; Spráwá Wtora o Afekciech cżłowiecżych. BielKom D4v (2); GliczKsiąż kt; SeklPieś 15; BielKron 41 v (64); Xiążecżki roſzkoſzne á wielmi vżytecżne o poććiwym wychowaniu [...] dziatek [...] Laczinskim iężykiem napiſane. KwiatKsiąż kt; BielSpr 10v; HistHel kt (2); Andrzeiá Frycżá Modrzewskiego o popráwie Rzecżypoſpolitey/ Księgi wtore. ModrzBaz 69v (19); ModrzBazBud n5 (2); Hiſtoryą o chwálebnym zmartwychwſtániu Páńſkim. MWilkHist kt; KochMRot C2v; KochSob 55; BielRozm 1 (4); Phil B; KochCz kt (4); OrzJan 5 (2); Hymn Kościelny o Duchu S. Veni Creator. LatHar 35 (15); WujNT 9 marg (37); SarnStat 1260 (278); GrabPospR Kv (2); VOTVM o záłożeniu skárbu Rzeczypoſpolitey/ y o obronie kráiow Rufkich. VotSzl A4 (4); K O M E D Y A O Lizydzie/ w ſtan Małżeńſki wſtępuiący. PaxLiz kt; KlonWor 46 (4); SzarzRyt C (3).
W połączeniu z rzeczownikiem osobowym (12): Gdy był w Hiſzpániey w więźieniu krol Fráncuſki [...] y iego śioſtrá Márgaretá w dowá [!]/ poſłani byli poſłowie o wyzwoleniu ich do Hiſzpániey BielKron 204; Ktemu niechay nie będzie dworzánin obmowczą złośćiwym: zwłaſzcżá o pánie o ſwym GórnDworz K6v; RejPos 120v; RejZwierc 263; CzechRozm 47; SkarJedn 87; Świádkowie o byćiu Piotrá świętego w Rzymie/ y o śmierći tám iego z Páwłem świętym /[...] ſą zacni y wielcy Doktorowie y Hiſtorykowie kośćielni SkarŻyw 602 (2); ZapKościer 1581/22; ArtKanc N15v; ActReg 13; SarnStat 456.
Z elipsą wyrazu nadrzędnego [przeważnie z marginesów, nagłówków, omówień zawartości tekstu] (4230): O niewdzięcżnych Pánoch. BierEz N2 (5); O chwále ktorą w każdym korze anieli ij wſſytcy ſwięcij/ dziewicy Marij cżynili OpecŻyw 182 (23); OpecŻywSandR nlb 2 (21); O począczyu maryey panny czyſthey. PatKaz I 1; PatKaz II 30v (2); PatKaz III 87; De Elementis/ et eis quȩ in aere generantur. Von den vier elementen/ vnd den dingen dy⟨e⟩ do in der lufft gegenerirt werden. O Zywyelyech y o tych rzeczach ktore ſye nápowyetrzu rodząm. Murm 15 (32); Mymer1 4 (34); KlerPow 1 (2); BartBydg 253 (2); O Wodkach zioł rozmagitich y o moczi ich: a oſobliwie o tich ktorich nawięczey Doctorowie vziwaią w rozmaitich niemoczach ludzkich. FalZioł II 1 (160); BielŻyw 9 (16); GlabGad Cv (148); O zburzeniu okrutnym Węgierſkiey ziemie [de cruenda vastatione Hungariae], przez Bata Czarza Tatarſkiego. MiechGlab 14 (17); KłosAlg G3v (31); KlerWes A2; WróbŻołt V6 (4); O poſtanowieniu zbawienia naſſego przes ſyna bozego. RejPs 198v marg (17); ComCrac 21v (25); O dobrym zdrowiu y o Morowem Powietrzu na ten Rok. LudWieś A4v (9); SeklWyzn b2 (27); SeklKat Cv (12); HistAl N4v (2); KromRozm I kt (32); KromRozm II i2v marg; KromRozm III kt (5); MrowPieś kt; BielKom kt (2); GliczKsiąż M8; LubPs C (3); O Perſonách Sądowi przynależących. Naprzod o Sędźiem. GroicPorz b (172); KrowObr 6 (90); Iáſnieyſzy Anyeli niż gwiazdy/ y o ich náturze/ Támże. RejWiz Cc6 (9); Tarcże złote pocżynił [Salomon] y Krolewſką ſtolicę bárzo nákłádną/ y o hoynośći iego. Leop 3.Reg 10 arg (98); UstPraw A (324); RejFig Bb3; RejZwierz 46 (8); BibRadz Gen 1 arg (37); Goski *2; O wieży Babel á rozdzyeleniu ięzykow. BielKron 7 (156); GrzegRóżn kt (2); Mącz 78b (3); OrzQuin D żp (7); Iuſtinus Męcżennik nápiſał kſięgi ktorym Tytuł dał o Troycy ſwiętey. SarnUzn B3v (4); SienLek 15 (112); LeovPrzep E3; RejAp 3v (9); GrzepGeom C4 (7); HistRzym 135v (14); Iuż tám nic áni o ſpráwiedliwośći/ iuż áni o miłoſierdziu/ [...] iedno ocżekawánie ſrogie onych ſlow Abráámowych RejPos 162 (33); RejPosWiecz2 95 (2); RejPosWiecz3 99 żp; BiałKat 83v żp (20); BielSat D2v (14); GrzegŚm kt (3); KuczbKat 105 (7); RejZwierc A5 (56); RejZwiercTrzec Aa2v; BielSpr 5v (22); O Wierze y o dobrych vcżynkách á zapłáćie ich/ y o zaſłudze cżłowieká wiernego. WujJud 104 (273); RejPosRozpr b3v żp; RejPosWstaw 110v marg (3); BudBib I 331c marg, HistHel B2 żp; Strum kt (23); A to maſz o Láćinſkich kśiąg niezgodzie BudNT przedm b3 (3); Drukarz do Cżytelniká o omyłkách. CzechRozm **7 (93); PaprPan C (29); A to niech będźie y o przyśiędze/ y o innych rzecżach [Et haec quidem tum de iusiurando, tum de rebus aliis]/ ácż krotko/ ále podobno/ ile bacżę potrzebnie ModrzBaz 87 (108); ModrzBazBud π6; SkarJedn kt (38); Oczko 8 (6); SkarŻyw A3 (100); KochTr 23 kust; MWilkHist A4v (3); O poráżeniu Bałaklaia Carzá Zawolſkiego przez Skirmuntá StryjKron 280 (86); CzechEp [3] (30); Xiędzu Powodowſkiemu o iego Wędźidle. NiemObr ktv (4); KochFr 4 (61); ReszPrz 20 (13); ReszHoz 139 żp; ReszList 143 żp; KochTarn 73; O iednym Káznodziei co kazał zá Pánny brzemienné Páná Bogá prośić. PudłFr 44 (40); ArtKanc E19 żp (21); BielRozm 8 marg; GórnRozm C4 żp (10); ActReg 49 marg (3); GostGospSieb * 4; O prawdziwey ku Oycżyznie miłośći/ y w cżym należy. Phil B (15); KochCn B3v żp; KochCz A4v żp; KochPij Cv żp; OrzJan 6 żp; O naſłodſzym imieniu IESVS. LatHar 24 (160); KołakSzczęśl A3 (5); O ſkutku wiáry/ ktora ſámym ſłowem gory przenośi. WujNT przedm 37 (73); O INSCRIPTIACH ALBO O ZAPISIECH in genere, á potym o kázdym zoſobná SarnStat "1267 (899); SkarKaz 80a (82); CiekPotr )?(2v żp; CiekPotr Herb )?(3; CiekPotrŚredz )?(4 (2); CzahTr G4v (3); O práwách nieſpráwiedliwych/ ábo o piątey chorobie Rzeczypoſpolitey. SkarKazSej 696a (18); KlonWor 9 (15); O krótkośći y niepewnośći ná świećie żywotá człowieczego. SzarzRyt A (7).
W połączeniu z przysłówkiem (126): iużći o tym doſyć/ niechćieyże ty więcej mowić BierEz C (2); FalZioł IV 44b (2); GlabGad L7 (2); KłosAlg A4; á to iuż niechay będzie doſſyć opirwſzey ſwiątoſcy. SeklKat V4 (3); RejKup d8 (2); KromRozm I B2; MurzNT 76; KromRozm III H6v (2); GliczKsiąż O4 (3); Iuż doſyć o thym Pánie [sufficit nunc Domine] weżmiż duſzę moię BibRadz 3,Reg 19/4; Poty o wielkich niecżyſtoſciach cieleſnych. BielKron 37; Orationis satis est sequere me. Doſić o tym/ Doſicieś ſie námówił. Mącz [269]d; Sed super hac re nimis, Ale o tym nazbyt. Mącz 433c (6); Prot B4v; SarnUzn G3v (2); tyle o kámieniu SienLek 107 (4); RejAp 175v; Ale o tym niechay będzie doſyć/ podźmy iuż do cżego inego. GórnRozm D5 (5); GrzepGeom I4v (3); IVż ná ten cżás coruchny/ maćie doſyć o tym/ Drugie rycerſkie ſpráwy/ nápiſzę wam potym. BielSat N4; GrzegŚm 17 (2); HistLan B3; WujJud 52v (2); RejPosWstaw [212]v; BudNT przedm b7v (4); CzechRozm 37 (8); ModrzBaz 34v (21); ModrzBaz Bud π6 (2); CzechEp 192 (7); NiemObr 104 (10); KochDz 108; ReszHoz 140; BielSjem 41; Ale iuſz o tym práwie wáſzym niechay koniec będźie GórnRozm K2 (3); ActReg 54 (3); GostGospSieb +4; WujNT przedm 20 (2); WysKaz 39 (3); VotSzl B2v; CiekPotr 65; CzahTr A3v; GosłCast 67; Lecż o tych Liſách doſyć/ ktorzy mydlą ocży Pobożnośćią fałſzywą KlonWor 54 (3).
W charakterystycznych połączeniach; o czym długo, dosyć (120), nazbyt (2), poty, tyle, wiele.
Połączenie: »o ... o« (4): RejAp 181; GórnDworz K6v; Ale náſz Pan/ chcąc nam lepſzą myſl vcżynić/ powieda nam o Oycu o ſwoim/ iż on miłuie was. RejPos 133 (2).
W połączeniu z czasownikiem oraz rzeczownikiem nieosobowym (6724): Paulus Malek [...] powiedział ze othem ia nycz nyewiam anym otem slichal. ZapWar 1558 nr 2686 (283); BierRaj 17v; MetrKor 40/ 823 (2); March3 T7v; Wiem iż mię ty nienawidziſz/ A o inney żenie myśliſz. BierEz B4v (36); Panna cżyſtá ta ijch wielé naucżyla/ bo więcéy o ſynie bożym wiedziała. OpecŻyw 176 (27); OpecŻywPrzedm C3v (2); Pán Iezus pytál ſwych zwolenikow/ tzoby onijm ludzie dzierżeli. OpecŻywSandR nlb 3; o waſzey ſprawiedliwoſći ij tznocie/ takowe wſzyſcy ludźie domnimanié maią ForCnR D4v (5); PatKaz I 9v (2); PatKaz II 19 (10); yadam myal uyarą o bozym wczyelenyu PatKaz III 99; Nycz ku zbauyenyu pozytecznego yako roſzmyſzlacz o oney myloſzczy PatKaz III 127v (14); A pomyſl łaſkawie á miłoſiernie o mnie/ ſkłoń vcho twe y wyſluchay TarDuch A2; myſlenia o vmarłych o niemocznych/ o morze/ thych wſzytkich oſtrzegay ſie FalZioł V 65v (23); Rycżerzowie tłuſci [...] nicz o niebieſkich rzecżach wymyſlić niemogą, ale zawżdy o cieleſtnych á o krewkoſci. BielŻyw 140 (22); BielŻywGlab nlb 15; głodnemu ſni ſie o iedle, łacżnemu o piciu/ gamratowi o miłowaniu, rozumnemu o naucze GlabGad L4; O ramionach y o [ba]rkach ſędzić niemaſz żadney trudnoſci. GlabGad P (29); MiechGlab *5 (6); BierRozm 4 (5); KlerWes Av; vſliſzely wniemieczkym woyſkv omnie y o mim niezwicziezonim woyſkv zem ya blyſko kv nym yvz przicziagnal. LibLeg 10/146v (71); Et meditabor in omnibus operibus tuis [...] Y będę ſobie rozmyſlał o wſzytkich vcżynkach twoich miły pánie WróbŻołt 76/13 (8); WróbŻołtGlab A2 (3); ſnadz y oczy moie pátrząc zwątpiły o wſpomożeniu ſwem RejPs 130 (76); ComCrac 20 (3); LibMal 1543/67v (56); Niemyſliſz o żadney ſpráwie Ni o woynie ni o práwie RejRozpr E4v (18); ConPiotr 32v (4); SeklWyzn a3v (33); RejJóz A3v (45); SeklKat Q4 (22); RejRozm 401 (3); Pleban dobrzę tuſſy o zdrowiu. RejKup h6v (72); RejKupSekl a4v; przeſzłe rzecży pámiętaſz/ ninieyſze zrządzaſz/ máiąc znáiomoſć o przyſzłych HistAl H2v; To záprawdę domniemánie kthore o nas macie/ was ſie ſámych tycże HistAl K4v (24); KromRozm I A2 (20); MurzHist A4v (28); Co śię wám widźi o Chriſtuſie [Quid vobis videtur de Christo]: czyi ieſt ſyn MurzNT Matth 22/42 (39); MurzOrt Bv (2); KromRozm II c2v (34); KromRozm III Dv (28); Diar 40 (37); DiarDop 100 (8); Co o ſobye rozumieſz/ to o drugim mnimay BielKom C4v (11); Zás też o małżeńſtwye źle dzyerżeć/ żaden thego nye vmye yedno ten ktoremuby ſie głowá záwracáłá GliczKsiąż O4 (47); Iać tę wyárę zupełną mam o tobye moy Pánye/ Ze według twey obyetnice mnie ſie wſſytko sſtánye LubPs G3 (34); dźiwne rodzenie [...] poſpolićie ſye figuruie w żywoćie Mátki/[...] z zámyſlenia o niey [o jakiejś bestyjej] czáſu poczęćia. GroicPorz mmv (42); GroicPorzRej C4; KrowObr 8v (115); Powiedzże mi o cżymći ieſzcże ſie myſl kręći RejWiz 35v; Ze iuż teraz y ocży cżego pożądáły Widzą/ o cżym ſie pirwey vſzy náſlucháły. RejWiz 49 (157); Przyćięſſym tho było Abráhámowi (ſlyſſec) o ſynu ſwoim [Dure accepit hoc Abraham pro filio suo]. Leop Gen 21/11 (67); OrzList h2 (7); UstPraw K3 (4); KochZuz A2v (2); RejFig A7 (19); Bo ktoć dzyurą doſtawa/ vrzędu iákiego/ Mniey możemy rozumieć o godnośći iego. RejZwierz 88v (47); nakłádem moim vcżyniłem rzecż tákową/ o ktorey mam tę nádźieię/ od wſzech Krześćiáńſkich ludźi być godną pochwały BibRadz *2 (102); Goski **4v; OrzRozm H4v (39); A gdy vſtáwicżnie myſli ſwoich o niey ſpuśćić nie mogł/ poſłał ſługi do oycá y mátki żądáiąc iey w małżeńſki ſtan BielKron 58; proſił Ferdynand wſzytkich Kſiążąt/ [...] áby cżuli o nieprzyiaćielu wielkim Turku BielKron 221 (232); GrzegRóżn kt (26); KochSat B (6); KochZg A2; gdy mamy czynić o wſzyſtkim żywocie roſſądek álbo ſie onim rozmyſlać/ tedy ſie vdąl na puſzcżą KwiatKsiąż F2; A zwłaſzcza świadomość o przirodzeniu rozumowi ludzkiemu zgodliwa y prziſtoina ieſt KwiatKsiąż 14 (42); Mihi venit in dubium tua fides et constantia. Nie wiele dzierżę o twey wierze y ſtałośći/ wątpię o tobie. Mącz 480c (163); MączLub 15; dowieduię ſye o Cynku/ iákowéy figury ieſt OrzQuin I (31); Prot A3 (19); SarnUzn D3v (30); oley też ceglány radę vkaże ktey chorobie gdy o nim przeczytaſz. SienLek 105 (14); LeovPrzep G3v (7); RejAp 80v (224); Ten ſłuch práwi v nas ieſth w hordzie o tobie/ iákobyś dwie głowie nośił GórnDworz Pv; kazano káżdemu powiedzieć ſwoie zdanie/ o nábyciu pieniędzy. GórnDworz P3v (111); GrzepGeom B2v (8); ále o ſyniech wiem że od źwierząt ſą pożárći. HistRzym 130 (43); [poselstwo Pańskie] do tych ieſt wſkazano/ ktorzy táką myſl/ táką wiárę/ á táką pokorę poſtánowią w ſercach ſwych o Pánu ſwym/ iż ie Pan rozwięzuie miłoſierdziem ſwoim RejPos 119 (704); RejPosWiecz2 93v (12); Vwierzyłeś o grzechu/ wierzże y o miłoſierdzyu. RejPosWiecz3 98 (16); BiałKaz 6 (57); BielSat N4 (2); GrzegŚm A2v (21); HistLan E3 (12); KuczbKat 9 (30); O Bogu nyetrzebá mędrowáć. RejZwierc 195v marg (267); BielSpr 16 (12); WujJud 27v (70); WujJudConf 6 (28); KochList nlb 3; RejPosRozpr b3 marg (8); RejPosWstaw [213] (16); BudBib Gen 41/15 (61); HistHel D3v (16); MycPrz I B4 (10); Kiedy iuż ták w nim vſtánowiſz Wodę/ o thym wiédz/ że to wagá prawdźiwa. Strum C3 (13); WierKróc Av (5); BiałKaz B4v marg (22); ieſzcże go świát niewidział/ á iuż o niem y o iego ſprawcy dziwne dumy zácżyna BudNT przedm a3 (35); StryjWjaz C4; iedno iż o tym Bogu vpewnienie ná ſercu ſwym mam CzechRozm 183 (331); A chociaż tho garbáty wżdy myſli o boyu/ A nie o żadnym wcżáſie áni o pokoiu. PaprPan Aa3 (40); KarnNap ktv (7); Dobrze to záprawdę poſtánowiono/ iż o cżem ſędźiowie wyrok vcżynią [de quo a iudicibus sententia lata est]/ to drudzy vrzędnicy wykonywáią. ModrzBaz 95v (187); ModrzBazBud π6 (3); Stolicá Rzymſka [...] ieſt podporą Kośćiołá wſzytkiego/ w tym/ iſz nigdy o Prawdzie Bożey y náuce Chryſtuſowey zbłądzić nie może. SkarJedn 393 (71); KochDryas A2v; áni tego Graecżyn O ſobie niechay dzierży/ żeby ták był grożny/ Iáko ſię ſobie ſam zda. KochOdpr Cv (7); Oczko A2v (7); Ihm ſelbs etwas zumeſſen. Więcey o ſobie trzymáć. Tribuere ſibi aliquid. Calag 294a; Myśl moiá wſzytká tylko o grobie. KochPs 131 (14); O wielkim miłośierdziu Bożym/ w nawiętſzych grzechách nie roſpacżáć. SkarŻyw 82; O iego ſpráwách wſzytkich ia wiádomośći niemam SkarŻyw 248; Gdy co do vſzu iego o nich przyſzło: ná ſtronie ie zebráwſzy/ karał y vpominał. SkarŻyw 310 (313); ZapKościer 1580/16 (3); KochTr 10 (4); MWilkHist B4 (6); nád Sędziego nieuká/ y grabianá niemáſz w ſwiecie nic nieſpráwiedliwſzego/ gdy o tym iáko Oſieł miedzy Słowikiem á Kukułką ſądzi/ ná czym ſie nie zna. StryjKron A5v (53); CzechEp 294 (228); CzechEpPOrz *2 (8); KochJez B3v; będąc z młodu wychowany/ w ſzkole Platonowey/ nápił ſię był tey opiniey/ o dwu Bogu NiemObr 125 (102); WSzyſcy ludźie/ którzy ćię zá żywotá ználi/ Siłá o twych pieniądzách/ Sobiechu trzymáli. KochFr 43 (8); KlonŻal A2 (3); KochDz 107 (3); KochMuza 27; Przetóż onych lat piérwſzych áni mieczá znano: Ani między krewnémi o zwádźie ſłychano. KochPhaen 5; Fiedur iuż dawno zwątpił o krolewnie/ A Borzuy mnima/ że iuż wygrał pewnie. KochSz C2v; KochWz 139 (6); ReszPrz 16 (29); ReszHoz 124; ReszList 151 (12); WerGośc 204 (14); WerKaz 295 (5); Chćiáłáś łákoma śmierći/ bym lepiey o tobie Pámiętał WisznTr 18 (5); BielSen 5 (3); BielSjem 5 (6); KochPieś 16 (6); Tę nadźieię mam o tobie/ Ze mię téż maſz zá co ſobie KochSob 60 (5); KochTarn 75 (5); PudłFr 5 (10); ArtKanc L (11); BielRozm 8 (2); GórnRozm G3v (31); Bo widzę/ że z Krzyżaki czuieſz o rozpráwie/ A potym bitwę zwodźiſz z pogáninem ſrogim KochProp 10; KochWr 20 (12); PaprUp C2v (14); ZawJeft 20 (3); ActReg 53 (75); Arrogantia – Gornoſcz miſzly zwielkim oſobie rozunuemim [!] Calep 98a; Deſperatus – Tenktori o ſobie nadzeię vtraczieł. Calep 312a (4); GostGosp 1 (16); GostGospSieb +4 (2); GrochKal 25 (4); Phil G (17); Kto o tákim ná świećie ſłyſzał okrućieńſtwie? Kto o złośći nieſytéy/ kto o bezeceńtwie? GórnTroas 71 (4); KochCzJan A2v; KochPij C2; GrabowSet B2 (16); KochAp 11; KochFrag 27 (7); OrzJan 48 (54); WyprPl B (2); w myśli moiey niech będźie rozmyślánie o Bogu LatHar 333 (98); KołakSzczęśl A3 (3); RybGęśli B4v; Pewność Haeretycka o grzechow odpuſzczeniu. WujNT 430 marg; Ták był ná on czás właſny vrząd Piotrow/ [...] dáwáć rozſądek o náuce wiáry. WujNT 654 (168); WysKaz 3 (14); JanNKar A2v (10); SarnStat 45 (93); SiebRozmyśl F3v (12); GrabPospR M; KlonKr A2 (3); KlonKrGum Av; KmitaSpit C3; PowodPr 8 (10); Abſalon wśiał w ſerce ſwe wielką o ſobie dumę SkarKaz 83b; Izali o dobroći twoiey ku mnie roſpáczáć mogę? SkarKaz 161b (148); VotSzl B2v (14); CiekPotr 7 (32); Cżemu doſyć vcżynił on mąż iáko wiemy/ O cżym w roznych Chroynikách to Więc cżęſto ćcżemy. CzahTr F3v (28); GosłCast 34 (27): PaxLiz A2 (8); Przeto czuyćie o tákiey pladze Bozkiey nád wámi SkarKazSej 659b (38); Gdy cżłowiek weyźrzy w to rozumnym okiem/ Strach y pomyślić o morzu głębokiem KlonFlis C2v (9); SkorWinsz A3v; SapEpit B; KlonWor 4 (7); PudłDydo A3v (3); Wiedz o tym/ będźieć dźiwnie o tobie rozumiał Gdy ſię mu w tym ſprzećiwiſz ZbylPrzyg A3v (13).
W połączeniu z rzeczownikiem osobowym (3): O coż tedy ty chceſz vcżynić nędzny Thomaſzu/ á nędzny niedowiárku o Pánu ſwoim RejPos 120v; Ale ſluchay ſrogiego dekretu Páńſkiego/ ná thákie márne Licemierniki/ á ná tákie mnimácże o ſobie RejPos 200v (3).
W połączeniu z przymiotnikiem lub przysłówkiem (40): BielŻyw 163; A thenże nas ogień czyni beſpiecznemi o dobrowoleńſtwie Páná Bogá náſzego przećiwko nam BibRadz I 198c marg (3); HistRzym 119; Ieſli nie wierzyſz Pánu/ proś iákiego znáku [...] ábyś był iſt od Páná o wyſłuchániu ſwoim. RejPos 46; [Pan] opowiedáć racży/ iż [...] kogo záſtánie ták pilnego/ á ták cżuynego á dbáłego o tym ſwiętym miłoſierdzyu ſwym/ iż go zá ſtoły ſwemi [...] poſádzić obiecuie RejPos 344v (3); BiałKat 41; GrzegŚm 13; [człowiek pobożny] wielkich ſobie ſkárbow doſtáć może/ á iuż tego pewien á iſt o wiecżnych á niedocżeſnych ſkárbiech ſwoich. RejZwierc 167v (2); WujJud 81v (3); CzechRozm 215; ModrzBaz 122v; CzechEp 278; ArtKanc N9v; ActReg 108 (2); Abowiem niechcemy áby wam było táyno bráćia/ o vćiſku náſzym [Non enim volumus ignorare vos, fratres, de tribulatione nostra]/ ktory nas potkał w Azyey WujNT 2.Cor 1/8 (15); SkarKaz 208a (3); SkarKazSej 670a.
~ W charakterystycznych połączeniach: o czym bezpieczny (2), czujny (2), ist (3), pewien (31); o czym jawno, tajno. ~
Połączenie: »o ... o« (5): wnet káżdemu/ kto iedno zácżnie wiárę o Pánu o tym/ naydzye ſie náucżyciel RejPos 286 (5).
W charakterystycznej składni czasownika „rozumieć”: to rozumiej, ma się rozumieć itp. o kim, o czym = to znaczy, to się odnosi do (479): A to picié ktoré tu Iezus za tą wiecżerzą rozdáwál/ nierozumié ſie o iego ſwięté krwi/ anij tą kármiá o iego ſwiętym ciele OpecŻyw 90 (2); PatKaz I 7 (2); PatKaz III 137 (2); FalZioł I 115c (12); czo tu powiadaią o winie ſamym albo roztworzonym, to też rozumiey o piwie miąſſzim albo rzadkim. GlabGad G8v (3); KłosAlg E4v (3); WróbŻołt bb8v (4); RejPs 23v (2); ComCrac 13 (4); SeklKat V2 (2); KromRozm I H; MurzHist F2v (4); MurzNT 96; KromRozm II n (15); KromRozm III H4 (15); A ty ſlowá Apoſtolſkie rozumieią ſie/ nie o mocach kośćielnych/ ále o mocach vrzędow tego ſwiátá KrowObr 8v (12); Bo pátrz kiedy pijány bez rozumu chodzi/ Ani ſam wzwie by bydlę kiedy nacż vgodzi. Toż rozumiey o trzeźwim gdy odſtąpi tego/ Iż nie ma ná bácżnośći rozumu ſwiętego. RejWiz 137v; UstPraw K2; [apostołowie] pohamowani ſą od Duchá święthego/ áby nie opowiedáli ſłowá Bożego w Azyey (marg) Tu rozumie o Azyiey mnieyſzey (–). BibRadz Act 16/6 (38); BielKron 46 (7); GrzegRóżn C2v (10); OrzQuin Q4v (4); SarnUzn B2v (7); SienLek T [tt] (3); RejAp 12v (4); RejPos 3 (6); BiałKat 18v (2); GrzegŚm 64 (8); KuczbKat 135 (2); BielSpr 10 (4); Ieſli tedy Prorocy oni prawdźiwi zákázowáli ludu Zydowſkiemu/ áby nie chodźili drogami Oycow Twoich/ tedy to rozumieli o báłwochwálcach. WujJud 40 (17); BudBib I 445a marg (4); Strum D13v (4); BudNT przedm bv (9); Tákże gdy wilki/ owce/ lwy lámpárty/ y ćielętá miánuie/ nie rozumie też tego/ o źwierzętách y beſtyiách: ále o ludziách rozmáitych/ y ſrogich y ćichych/ y okrutnych y podłych CzechRozm 114; Proroctwo to nie może ſie o Iezuſie rozumieć. CzechRozm 134v; to ſłowo Greckie/ ktorego Lukaſz vżywa Syngenis nie tylko ſie rozumie o przyrodzoney krewnośći/ [...] ále ſie też sćiąga y do dálekich byle iedno z tegoż narodu byli. CzechRozm 154 (100); ModrzBaz 34 (8); StryjKron 21; to podobieńſtwo kąkolu rozumie ſię o heretykach ktorym dopuſzcża być Pan między pſzenicą/ áż do żniwá/ to ieſt/ áż do ſkońcżenia świátá CzechEp 39 (25); NiemObr 46 (14); Libertyni/ obcowánie świętych ták wykładáią/ iż ma być rozumiáne tylko o docżeſtnych dobrach. ReszPrz 89; LatHar 58 (72); choćbyſmy też czytáłi [!] Páná/ miáſto Chriſtuſá/ tedy ſię to przećię rozumie o Chriſtuśie WujNT 603; To wſzytko/ áż do wierſzá 9. nie może ſię rozumieć o kim inſzym/ iedno o Antychriśćie onym iáwnym WujNT 869 (53); WysKaz 36 (2); SarnStat 842 (54); Prorocy ábo káznodźieie twoi (rozumie o nowych fałſzywych) pokázowáli tobie kłamſtwá y głupſtwá PowodPr 10 (2); SkarKaz 4b (6); SkarKazSej 703a.
Połączenie: »o ... o« (2): A tu iuż zrozumieſz ieſli ſie maſz pytáć o Pánu o tym/ ábyć ieſzcże było więcey dano [wiary]/ czyli nic nie dbáć RejAp 69v (2).
W połączeniu z czasownikiem oraz rzeczownikiem nieosobowym (854): Dziwuię śię Pánu twemu: Iż táką piecżą o mnie ma BierEz O4v (6); Tu vznatz możemy piecżolowanié miſtrza dobrégo o ſwych vcżnioch OpecŻyw 174v (6); PatKaz I 12; PatKaz II 31v (5); PatKaz III 87v (4); KlerPow 10; FalZioł IV 58a (2); MiechGlab *2v; LibLeg 10/66; A oſobie máłą pieczą możeſz mieć RejPs 50; A oni obáczywſſy o mnie pilnoſć twoię muſſą ſie iſćie niepomáłu záwſtydáć RejPs 103v (12); RejRozpr Kv; ConPiotr 30; Iuż ſnadz oboie [rozum i cnota] vſtało Ze wſząd o mnie rady mało RejJóz D8 (3); SeklKat R; Niedba o przyſley przygodzie Iedno o ſwieczkach/ o wodzie. RejKup 14; Chryſtus wywodży Pawłowij niedbałoſcz przełożonych y ynych Liudżi o nauce yego. RejKup o5 (13); przykazał też Rycerzom ſwym áby o koniech mieli pracą pilną [ut equis curam imponere deligentem] HistAl Bv (2); KromRozm I F4v (2); MurzHist Mv (3); MurzNT Ioann 12/6 (2); KromRozm II y2; Myeyćye pyeczą o ſobye y o wſſyſtkyey trzodźye/ w ktorey was duch S. biſkupy poſtáwił. KromRozm III H8 (13); Diar 24 (2); BielKom A2; wyętſſa praca á ſtháránye ma być o duſſy niż o cyele GliczKsiąż D (13); LubPs ee4 (28); GroicPorz Bv (3); KrowObr B4 (17); RejWiz 11 (8); A kto rzecże brátu ſwemu Ráchá/ winien będzie rády (o ſobie) [reus erit concilio]. Leop Matth 5/22 (15); LeszczRzecz A4v; RejZwierz 125v (6); BibRadz *5 (27); OrzRozm R2v (5); dniá 4. Maiá/ trzećiego dniá oſadził práwo o Krfierśćie/ tám ſkazan ná śmierć przez miecż BielKron 229v (13); GrzegRóżn A3; KochZg A3 (2); godzi ſię dobrze poſtanowionemu młodźieńczykowi/ iżeby piecżey y bacznośći o rzeczach Boſkich nieomięſzkiwał KwiatKsiąż D2v (6); Nihil pensi habere, Nie o czim nie myślić. Nic nie dbáć. Mącz 288c (19); OrzQuin B (3); Cżuycie o ſobie y o wſzytkiey trzodzie SarnUzn G4v (5); SienLek 4v; RejAp 35 (9); GórnDworz Hh4 (17); HistRzym 17v (4); [Ojciec miłościwy obiecuje] nád nim mieć káżdą pilność á opatrzność iáko o właſnym ſynacżku ſwoim. RejPos 292 (105); RejPosWiecz2 92v; BiałKat 76; KwiatOpis C4; GrzegŚm 15; HistLan A4v (17); KuczbKat 210 (2); RejZwierc 136 (28); Ná walce kthory nawięcżſzą niewcżeſność wyćirpi/ cżuyność ma o ſobie/ ma dobre znáki zwyćięſtwá. BielSpr 35v (3); KochMon 33; WujJud 154v (6); WujJudConf 3 (5); RejPosWstaw [212]v (7); BudBib Iob 7/17 (7); HistHel C3; Strum P4 (2); BiałKaz M3 (2); tobie zá tę chuć y ſtáránie ktore o mnie cżyniſz dźiękuię CzechRozm 145v (2); PaprPan X2v (2); O tych przeto/ y o inſzych rzecży przedawániu ábo kupowániu/ ma Vrząd pilny dozor mieć [De his igitur et rebus aliis contrahendis magistratus est providere] ModrzBaz 34 (63); SkarJedn 380 (2); KochDryas A2v; Oczko 11; KochOdpr A3v (3); PAnie/ vczyń ſąd o mnie [iudica me Domine Vulg Ps 25/1]/ á tám vyźrzyſz moię Niewinność KochPs 36 (13); A ono o nas y rzecżách náſzych lepiey Pan Bog rádzi/ niſzli my chcemy y vmiemy. SkarŻyw 194 (27); Cud wielki o iednym roſpaczáiącym Bogaczu. StryjKron 350 marg (2); CzechEp 44 (5); CzechEpPOrz *v; NiemObr 99 (2); KochFr 85 (3); KochPhaen 22; KochMRot B2v (4); ReszPrz 13 (4); ReszHoz 118 (4); WerGośc 214 (8); ZapKościer 1585/54v; BielSen 19; BielSjem 2; KochPam 86 (2); KochPieś 6 (3); KochTarn 73; Zá tym ſprzętna goſpodyni/ O wieczerzéy pilność czyni KochSob 70; PudłFr 52; ArtKanc O4v; Cżemuż tedy ták ſłábo o ſobie rádzićie? BielRozm 6; porżućili mieſczánie wſzyſtkę o ſobie pieczą/ iuſz tylko ſzynkuią/ piją/ á łotruią GórnRozm L3v (9); KmitaPsal A4v; KochWr 23; PaprUp L4; ZawJeft 13; Chwalę barzo tę czuinosc y pracę korą W. Kr. M. Orzeczyptey miec raczysz. ActReg 147 (11); O zbiegach záwżdy ná ſpuśćie piecżą y ſtáránie mieć. GostGosp 92 (3); GrochKal 15; Xerxes ſtrwożony będąc/ roſkazał mieć o nim ſtraż y piecżą. Phil D (6); Kiedy kto ſwą myśl w zgodźie z Páńlką wolą ſádźi/ Znácżne poćiechy miewa/ bo Pan o nim rádźi GrabowSet B2; Straż pilną/ Boże moy/ o mnie/ rácż mieć záwżdy GrabowSet Qv (13); KochFrag 29; OrzJan 5 (12); LatHar 2 (7); KołakCath C2; Kto tedy proſtą drogę żywotá pobożnego ſobie obiera/ [...] ma [...] nie o ćiele tylko mieć piecżą/ ále o myśli ſwey y duſzy KołakSzczęśl Cv (2); RybGęśli C3v (2); A ći wſzyścy świadectwem wiáry doświádczeni [...] obietnice nie odnieśli. Iż Bog o nas coś lepſzego przeyźrzał [Deo pro nobis melius providente]/ áby bez nas doſkonáłey zapłáty nie wźięli. WujNT Hebr 11/40 (38); WysKaz 5 (4); An̂ĝollom ſwym poruccęn̂ſtwo dali o tobie. JanNKarGórn G4; SarnStat 192 (24); SiebRozmyśl D4v; WitosłLut A4; Káżdy z nich ſczodrze trzos ſwoy náſypował, O ſpolnym dobrym ſwey głowy nie pſował. KlonKr A2; Cżyli to Bog o wołách ſtáránie ma? PowodPr 22 (3); SkarKaz 120a (11); Radźmy o nich/ iáko zdrowe członki o chorych rádzić zwykły. VotSzl B3 (13); CiekPotr 9 (9); CzahTr D3v (6); GosłCast 66; PaxLiz C3v (2); SkarKazSej 681a marg (14); KlonFlis C (14); W przyſzły piątek o tobie łáwicá záśiędźie: Stánieć ſię według práwá: á tám koniec będźie. KlonWor 20 (3); RybWit A3.
W połączeniu z rzeczownikiem osobowym (3): A co we dnie źle ſpráwił w nocy oſzácuią. A gęſtego ſędzyego káżdy ma o ſobie/ Iutro gdy mu powiedzą łáiąc ſie w łeb ſkrobie. RejWiz 12; RejZwierc A2; WujJudConf 38v.
W połączeniu z przymiotnikiem (3): Nie bądź piecżliwym o bogáctwach nieſpráwiedliwych [noli anxius esse in divitiis iniustis]: boć nie niepomogą w dzień ſmierći y pomſty. Leop Eccli 5/10; ábyś miał ſerce wierne á miłoſierne o tym Pánu ſwoim/ á litował tego záwżdy/ ieſlibyś obráźił ſwięty Máyeſtat iego RejPos 328; Tom łáſkom wáſzym pokazał iáko mądrego/ y o rzecży poſpolitey prácowitego/ y opátrznego/ Kroláſmy mieli. BiałKaz Iv.
Połączenie: »o ... o« (1): A tho napilniey obacżáć mamy/ iákie ſtáránia á iáką pilność ten Pan náſz [...] o nas o nędznikoch ſwoich/ vſtáwicżnie wſzędy miewáć á cżynić racży RejPos 292.
W połączeniu z czasownikiem oraz rzeczownikiem nieosobowym (127): ZapWar 1525 nr 2164; FalZioł V 81; więtſzą ſpore mie[li miedzi ſobą o cżczeniu á v]wielbieniu iednego Boga BielŻyw 114; GlabGad L8v; o ktorich [sprawach] bi ſſie nyemogly ſgodzycz any ych porownacz thedi oni na nas yako ynſche rzeczi a ſprawi o ktorich ſſie niebedą mogły ſgodzicz wlozą LibLeg 10/71v (4); Pan ſie o tym z kxiędzem ſwárzy RejRozpr Gv; Y o zaſlugach nyemáſz ſporu myędzy námi KromRozm I H2 (15); KromRozm II ſ2 (3); GliczKsiąż I4v; A gdyż to ieſt náſzá myſl/ ábychmy wiedzyeli/ Co wżdy ieſt nalepſzego/ to wyrozumieli. O cżym záwżdy ſprzećiwne roznice bywáły/ A nigdy ſie myſli w tym ludzkie nie zgadzáły. RejWiz 19v; Leop Ioel 3/2 (2); cżwartego dniá Stycżniá [...] o wſzyćkich rzecżach było poſtánowienie ziednánia przyiaćielſkiego BielKron 204 (13); O Iſtnośćiách/ Perſonách/ Względách/ Właſnośćiách/ dopuśćmy ſię wádźić Sofiſtam do kąd [!] będą chćieli GrzegRóżn L4v; KwiatKsiąż Mv; De hoc non consentiunt omnes. Nie zgadzáyą ſie wſzyſcy o tym. Mącz 383b; Venit iam in contentionem, utrum sit probabilius, O tym ſie dźiś ſwárzą/ gabáyą/ diſputuyą etć. Mącz 480c (6); OrzQuin F3; SarnUzn kt (2); po w niebo wſthąpieniu iego miáły bywáć roſterki y miedzy koſciołem iego/ o zwirzchnośći á o przełożeńſtwie iego RejPos 300v (4); GrzegŚm 15 (2); Niezgody zá cżáſow Apoſtolſkich nie były w Kośćiele o Wierze. WujJud Mm7 (11); Drudzy záś oderwawſzy ſie od świętego z poſpolitym Kośćiołem obcowánia/ woynę z nim o Synu Bożym á o Duchu ś. zácżęli WujJudConf 6 (5); RejPosRozpr c3v (2); RejPosWstaw [1432]; CzechRozm 10v (7); SkarJedn 9 (3); StryjKron 612; y o Arriuſzowym błędźie iednoſtayney zgody między nimi nie widzę CzechEp 95 (8); CzechEpPOrz *3v (2); NiemObr 134 (5); ReszPrz 32 (2); ActReg 104 (3); OrzJan 69; LatHar 716 marg; WujNT przedm 39 (9); SarnStat 1109 (3); PowodPr 36; ná Seymiech [...] o czym inſzym tráktowáć [bychmy] mogli/ gdyby o Poborzech hándel przemierzły ná czás vſtał VotSzl E2v.
W połączeniu z przymiotnikiem (2): Acż o tey Páńſkiey ſpráwie iák rozni Prorocy/ Zwłaſzcżá kędy co mówią o tey Boſkiey mocy. LubPs gg2; Polacy rózni o wybiérániu przyſzłégo Królá. OrzQuin Y4 marg.
»źle (a. niedobrze, słabo itp. (jest) [o kim, o czym]« (28): A tak proſzę naſz panie czo inſzego roskaſz Boć iuż y tak zle o nas a więczey nas nie ſtraſz RejJóz Nv; RejRozm 399; RejKup Hv (2); MurzHist M4v (2); Lecż my w tobye mocny Boże mocy dokażemy/ Bo procż cyebye ſłábo o nas/ ſámi dobrze wyemy LubPs Y6v (2); Ieſliżeby vbogi żebrak vmárł/ zleby onim było/ boby ſię nie miał tzym wykupić s Cżyscá? KrowObr 75v; Pátrzayże tu moy brácie tey ludzkiey nátury/ Iáko o niey zewſzech ſtron wſzędy ſzpetne chmury. RejWiz 89v; Bo gdy duſze zápomniſz á boiáźni Bożey/ Iuż nie może nędzniku o tobye być gorzey. RejWiz 129v (4); Gorze ſie nam zſtháło/ to ieſt źle o nas. BielKron 360v; SarnUzn C2; RejPos 68v (3); RejZwierc 180; y názwał imię iego [syna] Beryhah/ bo zle było o domie iego [propter malum quod fuit in domo eius]. BudBib 1.Par 7/23; SkarŻyw 101; Boć o nim źle: złą drogą idźie. CzechEp 260; ArtKanc D8v; PaprUp C3v (3); A ieſli go dogonią/ iuż źle bywa o nim. KlonWor 19.
Połączenie: »wkoło ... o« (1): [wojewoda wołoski] by [ubodzy] nie pozdycháli Od głodu, kazał wſzyſtkich, pod czás źimy, [...] Ná ſtaw zágnáć, y wkoło lód o nich obrąbáć, Ze rázem do iednego wſzyſcy potonęli. CiekPotr 23.
W wyrażeniach przyimkowych [niekiedy z przydawką] wskazuje porę dnia (90): ZapWar 1509 nr 2059 (2); vcżiń piłuł dziewięć s ſiropem koczankowym/ á wezmi ie opołnoczi FalZioł I 43d (4); RejPs 179 (2); Gdi było o wtorych kurzech [cum autem esset secunda vigilia] w noc/ bárzo nagle przypádli ná nię [!] lwowie biali HistAl H6v (2); LubPs bbv; Záydzie Słońce o południu [occidet sol in meridie]/ y każę ſie záćmić źiemi w iáſny dzień. Leop Am 8/9 (8); RejFig Bb6v; A ſtáło ſie o ránem wſtániu [Et fuit vigilia matutina]/ iż Pan w ſłupie ogniowem y obłokowem/ weyrzał ná woyſko Egiptcyánow. BibRadz Ex 14/24 (4); OrzRozm M4; BielKron 30 (11); Merididare, Przeſipiáć ſie o przipołudniu. Mącz 218d (2); SienLek 189; LeovPrzep b3v; GórnDworz Ov; GrzepGeom 04; RejPos 59v (4); RejZwierc 138 (2); WujJud 184v; BudBib Ex 11/4; BudNT Act 22/6 (2); ModrzBaz 31; KochOdpr D2v; Wódy Ciepliczné nalepſzé o ſłońcá wſchodźie. Oczko [43]v (2); KochPs 181; SkarŻyw 131 (10); Y vkrádli go nam w grobie Práwie o pułnocney dobie. MWilkHist D3; o wieczornéy chwili/ Zeliſłáwſkiégo niewinnie zábili Swowolni ludźie KochFr 30; Rozmáite prace znośi w tym wygnániu/ Robiąc do wiecżorá wſtawſzy o świtaniu. WisznTr 32; KochPieś 23; ArtKanc B2v; GrabowSet F2v (2); KochFrag 19; LatHar 55 (3); gdyby wiedźiał goſpodarz ktorey godźiny (marg) o ktorey ſtrażey. G. Bo ſtárzy ná czterzy ſtraże, z ktorey káżda miáłá trzi godziny, noc dzielili. ( —) złodźiey ma przyść/ [czułby wżdy] WujNT Matth 24/43 (12); [Gallicinium die zeit/ wenn die hauen krehen O kurách. ArtNom B3].
~ W charakterystycznych połączeniach: o wieczornej chwili, o pułnocnej dobie, o jutrze, a pianiu kurow, o wtorych kurach, o połnocy (48), a południu, o przypołudniu, o świcie a. świtaniu (5), o wschodzie słońca (3), o ranem wstaniu. ~
W połączeniu z imieniem świętego lub nazwą święta przypadającego w tym dniu wskazuje dzień lub okres (43): Wzyelyz tegoż rokv lyvdzy gdi biły Tatrowie w Dimytrowczach o ſrzodopoſczyv LibLeg 11/97 (2); LibMal 1543/75; Bá y ſtruclá ćie nie minie Ondzie o ſwiętym Marćinie Bo tak kxięża powiádáią Iż go zá hoynego máią RejRozpr B4; LudWieś ktv (2); RejWiz 192; NAświęćże záſię Owſá/ o swiętym Szcżepanie RejZwierz 107; Zimno tám nie bywa nigdy/ to nawiętſze iáko v nas o wielkiey nocy. BielKron 450v (15); Mącz 33c; GórnDworz P5; [wilcy] o gromnicach bárzo ſtády chodzą RejZwierc 120 (2); Strum N2; StryjKron 315 (2); GostGosp 70 (9); Leżenié kśiąg y w Séym, co poſpolićie o Nowym lećie tráfia ſie. SarnStat 747 (2); Mrozy o świętym Ianie tám ćięſzkie bywaią KmitaSpit C3; KlonFlis D2v.
Z nazwą prac polowych charakterystycznych dla określonego okresu (1): Tegoż roku vſtáwicżne dzdze/ s ktorych wielka powodź byłá o żniwiech. BielKron 423.
»o tym(że) (a. o tej) [= tym samym] czasie (a. dobie)« (12): Leop 4.Reg 7/18; Iutro o tym czáſie [iuxta tempus] miárá mąki będźie przedáwána zá ſykl BibRadz 4. Reg 7/1 (4); BudBib Gen 17/21; CzechRozm 155v; otym że cżáśie/ wezdrowiu wrocę ſię do ćiebie/ á iuſz Sará ſyná mieć będzie. SkarŻyw 285 (3); Drzewá [pokazują radość] ſwoimi pączkámi Liſtkámi/ y też kwiatkámi. Ktore wypuſzcżáią z śiebie Ná kozdy rok/ otey dobie. MWilkHist A4v; SarnStat *4v.
»o ktorym czasie« = kiedy (5): O ktorym cżáſye rodzicy ſyná do ſzkoły ná náuki máyą dáwáć. GliczKsiąż I4v (2); WujNT 504; Záiąc, o którym czáśie ma bydz łowión. SarnStat 673 (2).
»o tej dobie« = teraz (1): A ieśliś młodo zá mąż poſzłá/ y młodego Ieſzcze o tey dobie maſz małżonká ſwoiego/ Ty więc w tákowym ſtroiu pámiętay ſię nośić ZbylPrzyg B.
»o [której] godzinie« (73): krolyewa iey myloſcz [...] o czternaſtey godzynye/ czerą na wſchitkich czlonczech zdrowa porodzicz ieſt raczila. LibLeg 4/26; LibMal 1545/108v (9); Gdy było o wtorey álbo o trzeciey godzinie w noc/ Anektánábus przez cżárnoxięſtwo pocżął ſie przemieniáć w oſobę ſmokową HistAl A4 (4); KromRozm I P3 (2); MurzNT 96; KrowObr 186; A było zgotowánie Wielkonocne iákoby o ſzoſtey godzinie [hora quasi sexta] Leop Ioann 19/14 (2); BibRadz Ioann 4/5; ći wſzythcy z goſpod ſwoich wyiecháli o dwunaſtey ná cáłym zegárze BielKron 330 (7); LeovPrzep A; HistRzym 123; RejPos 59 (5); BudNT Matth 20/6 (2); O pirwſzey w noc godzinie/ tám wſzytki vlice/ Okná/ y dáchy pełne StryjWjaz B4v; kto tu ſtobą po trzy nocy rozmawiał/ otych á tych godzinách? SkarŻyw 87 (4); KochPhaen 21; ArtKanc D9v (4); Rżekło ſię było wczorá zeyść ſię o oſmey ná pułzegárzu GórnRozm E; ActReg 56; LatHar 55 (8); WujNT Matth 20/3 (12); SarnStat 17; KlonWor 38 (2).
»o której godzinie« (4): Quota est hora. Która yeſt godźiná/ álbo o którey godźinie może być. Mącz 344c (3); KochFr 38.
»o żebranym chlebie« (2): Będę w niebie Ieſli poydę do boru o żebránym chlebie. KlonWor 48 (2).
»o głodzie« (17): A drugi czáſem o głodzie Bywa więc mędrſſy po ſſkodzie RejRozpr I3v (2); Wolałabych na ſwobodzie Czaſem ſiedziecz y ogłodzie RejJóz C8; RejRozm 396 (2); RejKup h4v (3); RejWiz 72; RejFig Bb6 (4); RejZwierc 217v; Bo o głodźie niechce ſye táncowáć KochPieś 23; PudłFr 7; KlonFlis C.
»o jednym stole (a. misie)« = razem (4): Wczyſtem by mie od ſedl kreſie Tu ſczartem o iedney miſie. RejKup m3 (3); OrzRozm P4.
»o kiju a. kuli, a. lasce itp.« (4): Y wſtydał ſie o kuli miedzy ludźmi chodzić RejZwierz 5; BibRadz 2.Reg 3/29; BudBib Gen 32/10; Smierći ſię winna máćicá áni chmiel nie boi/ Choć owo o ſzcżudle ſtoi. KlonŻal C2v.
Z przydawką liczebną (296): Tripus odis, menſa cum tribus pedibus. Eyn tiſch mit dreien beinen. Stoł otrzech nogach Murm 139 (2); PIęćperſt ieſt ziele opięci liſtkoch FalZioł I 102c (4); MiechGlab 63 (4); od Matiſcha ſloſſarza bill yey poſlan klyucz o yednym zembye LibMal 1546/115v (2); KromRozm III Mv; RejWiz 21v (3); Leop B4v; RejFig B2; RejZwierz 104; BibRadz Ps 143/9 (2); vſtáwił był [Bóg] małżeńſtwo Adámowi o iedney żenie BielKron 3v (15); GrzegRóżn A4v (6); Quadriga meritoria, Wóz o czterech koniách. Mącz 218a (87); OrzQuin H3v; [ziemia czeska] ma zá herb Lwá o dwu ogonu LeovPrzep D2v; RejAp BB3v (27); GrzepGeom D (36); [niewiasta swowolna] ſiedzyáłá ná beſtyi o ſiedmi głowach. RejPos 260; RejZwierc 61v; BielSpr 32v (7); BudBib I 292d marg (2); CzechRozm 194v (3); SkarŻyw 373 (2); StryjKron 345 (4); CzechEp 374 (2); NiemObr 36 (2); KochFr 129; WerGośc 235; BielSen 10 (2); BielRozm 1 (2); GórnRozm A (2); Tetrastichon – O ſzterech wierſzach. Tetrasyllabum – Oſzterech ſyllabach. Calep 1061b; Triduum – Czas o trzech dniach. Calep 1085b (53); Theolog Ian Gerſon tę pioſnkę názwał nie zle inſtrumentem o dźieśiąći ſtrunách. LatHar 66 (2); WujNT Apoc 13 arg (3); SarnStat 49 (2); PowodPr 33 (2); CzahTr E2 (8).
Z elipsą wyrazu nadrzędnego, przeważnie w nagłówkach i marginesach (41): O Mosth przes Nyestr LibLeg 7/100 (5); ComCrac 18 nagł (7); UstPraw A (2); BielKron 44v marg; OIſtotność ſlow Ducha ſwiętego RejAp 156 marg; Tákże o iedność iſtnośći troiákiey w perſonách/ y o wiárę Troyce etc. O cżym niemáſz nic wyráznie w piſmie ś. CzechEpPOrz *3 (2); GórnRozm G4v marg; ActReg 67; LatHar 620; O pożogę przygodną, y inné okolicznośći któré przy tym bywáią [...] naydźieſz. SarnStat 499; O vderzenié Szláchćiców przez rozlania krwie. SarnStat 618; O bliſkość [Pro propinquitate JanStat 534]. SarnStat 1243 (20).
~ Połączenie: »o ... o ... (o)« (5): RejJóz F3 (3); Powiedz że mi miły bráczje Czuieſly czo ieſcze naſię Wgłowie albo theż wżywoczie Oſamegoć idzie o czie RejKup r3v; ModrzBaz 94v. ~
~ W połączeniu z rzeczownikiem osobowym (10): y wi przyacziel nas o thakowe krziwdi wasche kyelka ras przyiſſilaly poſli wasche LibLeg 10/92 (2); UstPraw G3; A przed tym trzeći dzień był też poſeł od Kſiążęćiá Polſkiego Mieſzká o koronę tákowąż do Papieża BielKron 299v (6); Mittere legatos ad Caesarem de pace, O pokoy/ etc. Mącz 78b. ~
Połączenie: »o ... o« (1): tego dołożę/ áby Dworzánin thę białągłowę kthorą ſobie vpodoba/ miał w wielkiey cżći/ y powadze: o dobre o iey/ áby ſie pilniey ſthárał/ niż o ſwe właſne GórnDworz Mm2.
W połączeniu z przysłówkiem (93): RejRozpr D4v; I ſwietym nić niedawaią A prawie ich za nić maią. O mſſe onieſpory trudno Bo iuż onich dzierzą rozno. RejKup i6 (2); MurzNT 13v (2); Diar 73; BielKom F2v; trudnyey mi o pſá niż o ſlugę. GliczKsiąż N6v (2); GroicPorz k4v; Bo ſnádniey przyrodzeniu záwżdy o tákiego [wszetecznika]/ Niżli o cnotliwego á prawie dobrego. RejWiz 78 (7); RejFig Bb8v; RejZwierz 42 (2); OrzRozm P4 (2); BielKron 400v (3); OrzQuin 03; SienLekAndr a2v; A za w.m. niewieſz/ iż ſzánownemu o wſzytko łatwie GórnDworz Qv (9); Dłużey na świećie Ludzie/ niżli dźiſia trwáli. Lácno było o Koniá/ y o Służebniká/ Cnotliwſzego BielSat D3v; Iż záwżdy łácno o drewno kto chce pſá vderzyć. RejZwierc 80v (11); WujJud 70; WujJudConf 254; Strum E2; CzechRozm 254v; ModrzBaz 56 (3); SkarJedn 100; Oczko A3v; StryjKron 31; KochFr 28 (2); WerGośc 261; ZapKościer 1587/57; Czegoś żądał/ o wſzyſtko łácno było. KochPieś 25; BielSen 14; PudłFr 28; BielRozm 29v (2); GórnRozm I4v; ActReg 86 (2); GostGosp 54 (3); Trudno o ſzcżyrość przybráną w proſtotę. GrabowSet Y; JanNKar D3; SarnStat 517 (3); SkarKaz 351b; PowodPr 83; VotSzl C (7); CiekPotr 40 (2); CzahTr [D2v]; SkarKazSej 695a; SapEpit ktv; Nie vſłyſzyſz tám nigdy by chwalono cnotę/ Abo ſpráwę vcżćiwą: bo tám trudno o tę. KlonWor 8.
W połączeniu z czasownikiem oraz rzeczownikiem nieosobowym (924): Polyecam też tobye myloſcywi Ieſu wſſitky ktorzi myα myluyα a ktorzi o myα praca mayα BierRaj 17; Cżemuśćie ták záſlepieni: Iż niechcecie o śię radzić/ Złego źiela wcżás pokáźić. BierEz N (55); ty ſie pratzuieſs ij piecżoluieſs o wielkié rzecży OpecŻyw 60; Panie/ niedbaſs o to/ ijż ſioſtra moia dá mnie ſamé ſlużytz OpecŻyw 60 (9); MetrKor 38/501 (2); marya panna praczouala ſyą o thouarzyſzky ſwe by ktora ſnych kthorą mouą nyezgrzeſchyla PatKaz III 149v (2); FalZioł I 16d (2); Mąż mądry nie tilko o pocżątek praczuie ale y o dokonanie. BielŻyw 169 (6); GlabGad M5v; MiechGlab *5v; BierRozm 20 (2); WróbŻołt Q4; WróbŻołtGlab A4v; RejPs 44v (7); [Turcy] o chrzesczyani nicz niedbayą bi o sobaky LibLeg 11/44v (7); RejRozpr A4v (9); Kto ſzcżęſcie puſzcża nimo [!] ſię Prawie ten iuż niedba o ſię RejJóz E (6); RejRozm 403; RejKup b8 (40); RejKupSekl a6; malzonek yey onyą thak yako bill powinowath nyedball LibMal 1551/160v; MurzHist Cv (8); MurzNT 11 (9); Diar 27 (2); DiarDop 101 (2); Poćcie ku mnie mili moi/ Ktory o ten ſwiát nie ſtoi/ Zálecę was pánu ſwemu BielKom D6v (4); Ták yáko ocyec właſny cżyni około cyáłá o kthore ſie ſtára y pyecżołuye. GliczKsiąż N5v (24); LubPs Y (13); SeklPieś 20; KrowObr 21v (9); RejWiz 20v (76); RejFig Cc4v (2); RejZwierz 23 (14); BibRadz Ps 143/3 (13); OrzRozm Dv (2); [Jagiełło] więcey ſie ſtárał o nię [Litwę] niż o ſwe kroleſtwo BielKron 387 (21); KwiatKsiąż M4; Omnes eius curae in te consumuntur, Wſziſtki ſwe ſtáránia ná cię yednego kłádzie/ o cię ſie ſámego troſzcze. Mącz 432d (45); OrzQuin E (3); Prot B2 (5); SienLek 10 (4); RejAp F5 (30); pánowie winni mieć piecżą o ich [poddanych] dobre/ y pocżćiwe GórnDworz Gg5 (11); HistRzym 10v (2); A nie ſie nie ſtháraycie o dzyeń iutrzeyſzy [Nolite ergo solliciti esse in crastinum Vulg Matth 6/34]/ ábowiem iutrzeyſzy dzyeń będzye miał pilność ſam o ſobie [sollicitus erit sibi ipsi Vulg Matth 6/34]. RejPos 217 (79); BiałKat 113v (2); BielSat D3v (7); GrzegŚm A2v (4); HistLan B (5); KuczbKat 280 (4); Dármo tucżyſz tłuſte woły/ A niedbaſz o przyiacioły. RejZwierc 233v (54); BielSpr 1 (2); WujJud 16 (5); WujJudConf 141v; RejPosWstaw [212] (4); A (przeto) o wſzytkie słowá ktore mowią niedbay BudBib Eccle 7/21 (3); Strum E3 (2); BiałKaz I (2); BudNT Gal 4/11 (2); CzechRozm 7 (11); PaprPan Bv (3); KarnNap A2v (3); ModrzBaz 2 (35); ModrzBazBud π6v; Pan Bog [...] ſtáránie wam o wſzytki kośćioły zlećił SkarJedn 106 (7); KochPs 77 (2); SkarŻyw 473 (25); O one ſie dziády boię Bo nawięcey o nie ſtoię. MWilkHist E (2); StryjKron 205; CzechEp *2v (16); Znam y wyznawam/ pilne y vprzeyme W M o mię ſtáránie. CzechEpPOrz *2v (2); NiemObr 22 (3); Nieſtoi o mſzą/ áni o dzwony/ woláłá by dzban piwá źielony. KochFr 118 (6); ZapKościer 1584/49; KochDz 106; KochMarsz 154 (2); KochMuza 26 (4); KochMRot A2 (4); ReszHoz 129; ReszList 154; WerGośc 230 (4); Roznieyſzych obycżáiow ſą dziś ſynacżkowie: Ktorzy tylko mácaią gdzie kupić zagony/ A máłą piecżą máią o dobro Korony. BielSen 18; BielSjem 3 (6); KochPieś 5 (4); KochTarn 78 (2); PudłFr 6 (7); ArtKanc H18v (17); BielRozm 4 (6); GórnRozm B3v (7); KmitaPsal Av; KochProp 14; PaprUp C3v; ActReg 24 (4); GostGosp 98 (3); Phil 03; GórnTroas 4 (3); KochPij C3; GrabowSet Hv; OrzJan 33; WyprPl B3v; Day nas zá duchowne ſyny wielce miłośierney mátce twey/ áby o nas ſtáránie cżyniłá LatHar 29 (2); KołakCath C3; KołakSzczęśl A3v (3); RybGęśli B2v (2); żeby ſię wam pokazáło pilne ſtáránie náſze ktore mamy o was przed Bogiem [ad manifestandam sollicitudinem nostram, quam habemus pro vobis] WujNT 2.Cor 7/12 (19); JanNKar D2; SarnStat 516 (2); SiebRozmyśl G2; GrabPospR N2; SkarKaz 43b (16); VotSzl B4; CiekPotr 23 (4); CiekPotrŚredz )?(4; CzahTr G4v (4); GosłCast 18 (4); Iać záś nie ták o iadło/ iák o pićie ſtoię/ Gdy becżki piwá doydę/ wnetki ią wydoię. PaxLiz C4v (4); SkarKazSej 658a (12); KlonFlis B4; SapEpit A2v; KlonWor **v (3); PudłDydo Bv (2); SzarzRyt Cv (2).
W połączeniu z przymiotnikiem (8): Tullia podwiodłá mężá Tárquiniuſá pyſznego/ áby cżynił o kroleſtwo s Serwiuſem ſtárym mowiąc/ żeś ieſt iáko bábá niedbáły o ſwą oycżyznę właſną BielKron 103v; Omissior ab re, Niedbáły o goſpodárſtwo/ nie pilny ſwey rzeczy. Mącz 226c; RejZwierc 2v; bo Pan ieſt święty/ mocny/ y zarzliwy o cżeść ſwoię: nieprzepuśći złośćiom wáſzym. SkarŻyw 504; GrabowSet G; WujNT 159; SarnStat 345; Tym też przyiáchánim krolow pohańbić chćiał P. Bog niewdźięczne Zydy/ y niedbáłe o ſwoie zbáwienie wzbudźić SkarKaz 517a.
W połączeniu z rzeczownikiem osobowym (4): RejAp 192; Abowiem ſluchay iáko ty niedbálce o ten poććiwy żiwot ſwoy piſm o rozlicżnemi przezwiſki zowie. RejZwierc 130v (3).
Połączenie: »o ... o« (1): ſą dwie rzecży/ co ſtrách rozradzáią/ Stárość á potomkowie/ tym co ich nie máią. A to ia mam oboie/ o śmierć o tę mi nic RejZwierz 27.
W połączeniu z rzeczownikiem osobowym (3): Biſkupá mieć nie chceſz/ przeto/ ábyś o łup kośćielny ſwóy/ y o niewiárę ſwą/ Sędźiego vrzędnégo nie miał nad ſobą żadnégo. OrzQuin C4 (2); SkarKazSej 684a.
W połączeniu z czasownikiem oraz rzeczownikiem nieosobowym (804): ZapWar 1528 nt 2457; Pan kiedy táką rzecż ſłyſzał/ O bluźnienie się rozgniewał BierEz A4; Siekierá o to ſie troſkáłá/ Iż toporzyſká nie miáłá. BierEz Rv (12); Na tym drzewie mſ vmrzétz/ o ktorégo ſmiertz maią żydowie zginątz OpecŻyw 58v (7); FalZioł V 66; BielŻyw 34; WróbŻołt V6 (2); LibLeg 11, 25 (6): RejPs 198; Máłoć pán bog dba o datki A zać mu zbierać ná dziatki. Abo ſie troſkáć o długi RejRozpr A4v (2); LibMal 1543/72 (6); Mogę mv też to powiedzieć/ o czo mię ſvmnienie gryzie SeklWyzn c4v (3); Czoſz ſie goſpodze fraſuieſz Ni ocz ſobie głowę pſuieſz RejJóz C7v (7); SeklKat Ev (6); RejRozm 397; Wzdy iey ſpytam oczo placze A za czo odniey wybaczę. RejKup d4 (5); MurzHist T2v (4); MurzNT Matth 6/25 (12); KromRozm II h3v; KromRozm III C8 (3); BielKom D8 (3); Rzymyánin yeden [...] małżonkę ſwoyę dla tego był opusćił/ y o to ſie ſnyą rozwiodł/ iż nyemogł myeć ſnyą żadnych dzyeći GliczKsiąż C2 (5); LubPs F4v; KrowObr 34 (3); O nędzna márna Mucho ocż ſie więc nádymaſz/ Kiedy ſwoie ſláchectwo y z herby wſpominaſz. RejWiz 98v (9); Sromayćie ſie przed oycem y przed mátką o niecżyſthotę [erubescite... de fomicatione] y przed przełożonym y przed mocnym o kłamſtwá Leop Eccli 41/21 (5); Piotr wyznał iż Ianá ránił/ ále o to iż go też był Ian ránił pierwey UstPraw D3v (7); RejFig Ee3 (2); TO páni w Rzymie zacna/ zá ſwych cżáſow byłá/ Ktora o ſwą pocżćiwość/ ſámá ſie zábiłá. RejZwierz 44v (8); Niechći ſię to przykro nie widźi o dźiećię y o ſłużebnicę twoię [super puerum et super ancillam tuam] BibRadz Gen 21/12; Okázuie iż nie o ſwą/ ále o Bożą krzywdę był przeſládowan. BibRadz I 308d marg (11); OrzRozm F3v (5); Krol gotow ieſt o wiárę świętą/ o kroleſtwo to/ gdzieby iedno potrzebá byłá/ położyć gárdło ſwe. BielKron 307v (136); KochSat B2 (2); KwiatKsiąż H2; Acerbe et atrociter ferre, Wielmi ſie ócz gniewáć. Mącz 121c; Et quod nunc tute tecum iratus cogitas, A to o co ſie teraz ſam w ſobie grizieſz. Mącz 343d (27); OrzQuin A4v (6); Prot A3 (4); SienLek 14; LeovPrzep A4 (2); RejAp 36v (5); GórnDworz S6 (9); HistRzym 88; RejPos 35v (29); BiałKat 56 (2); BielSat B3 (4); GrzegŚm A4 (2); KuczbKat 295; RejZwierc 42 (59); BielSpr 44v (2); WujJud 198 (2); WujJudConf 91 (3); BudBib 2.Reg 13/22 (6); HistHel Dv; MycPrz I B2v (3); miałem dobrégo cnotliwégo ſługę/ á o máłą rzeczem go pozbył. Strum R2 (7); BiałKaz K3; BudNT przedm b2 (8); StryjWjaz A3; CzechRozm 30 (8); Bo gdy niemáłe troſki on o dzyatki ćirpyał/ Gdy go Cyrus poimał iuż ſie bárzyey wierciał. PaprPan [Hh5]v (9); [niektórzy] dla nędzney chwały/ o málucżkie rzecży [pro rebus leviculis] łápáią przycżyn niebezpiecżeńſtwá: á o ledá słowecżká [pro verbulo nullius] chcą ręką cżynić. ModrzBaz 62 (15); Gdj liſt przecżedł rzekł: o tę rzecż wmrzeć [!] mam/ á tego nigdy nie vcżynię. SkarJedn 135 (30); Oczko 33; KochPs 157; Drugi ſmutek ná Abráhámá o wzięćie żony. SkarŻyw 283 marg; Więcey ſię o záſmucenie drugich/ niżli o ſwoię chorobę fráſowáłá. SkarŻyw 582 (83); KochTr 21; MWilkHist E; Ná potomki Melſtińſkiego o cześć wzgląd. StryjKron 587 marg (3); CzechEp 75 (12); NiemObr 25 (17); KochCz 108; KochPhaen 22; KochWz 141; WerKaz 296; WisznTr 33; ZapKościer 1585/57 (2); Wſzákeśćie opátrzeni żywnośćią ná świećie/ Cżemulz ieden drugiego o kęs źiemie gniećie? BielSen 8; BielSjem 11 (3); KochPieś 6; KochSob 61; PudłFr 60; ArtKanc K19 (2); BielRozm 12v (2); iáko kolwiek práwi ia prżyśięgę chleb ſwoy oganiáiąc/ grżechu o to nie mam GórnRozm H2 (8); o żadną infzą przyczynę [...] Tymoteuſzá ſławnégo muzyká z Athén nie wygnano KochWr 39 (3); PaprUp G4v (7); ZawJeft 9 (2); ActReg 15 (11); GostGosp 20; GostGospGroch kt (2); ZapKościer 1588/80v (2); Tu mi idźie o mężá/ owdźie ſerce boli O ſyná GórnTroas 46 (3); KochAp 8; OrzJan 137 (2); WyprPl A4v (2); LatHar 611 (7); RybGęśli C4 (2); WujNT Matth 6/34 (24); WysKaz 37 (2); SarnStat 55 (7); KmitaSpit C; PowodPr 65 (12); Zięłá mię żałość y gniew o chwałę twoię Pánie. bo ſynowie kośćielni odſtąpili przymierza twego SkarKaz 119b (13); CiekPotr A2v; CzahTr B4; GosłCast 47 (2); SkarKazSej 663 (15); KlonFlis F3v; Więc też przyſzło w przyſłowie Toloſáńſkie złoto: Bowiem też wiele było kłopotu y o to. KlonWor 10 (5); ZbylPrzyg B4v.
W połączeniu z przymiotnikiem, przysłówkiem (14:1): Xántus o to nań gniewien był/ A bićim mu ćięſzkim groźił. BierEz E2; Leop Is 57/11; BibRadz Zach 8/1; OrzRozm O4v; Hekubá mátká Troilluſowa ſmutna będąc y żáłośćiwa o ſvny ſwoie ná Achillesa ięłá nárzekáć BielKron 59 (4); Przyidźie Oćiec/ o iedynego Syná zdrowie fraſowliwy/ przycżynę choroby iego zrozumie. SkarŻyw 68 (3); StryjKron 457; ActReg 132; CzahTr Gv; Ták ći mi káże chodzić moy namilſzy drogi Małżonek moy/ nie ieſt on o to ná mię ſrogi. ZbylPrzyg A3.
W połączeniu z rzeczownikiem osobowym (1): Nie deptáć áni oſzukáć wſpráwie brátá ſwego; tem iż mśćićiel (ieſt) Pan o wſzytko to. BudNT 1.Thess 4/6.
Połączenie: »o ... o« (1): A o Ludzi o wſſe niedbał Tak ſwoyey zwierzchnoſczi Duſał RejKup bb6.
~ W charakterystycznych połączeniach: przyprawić o błędy, chorobę (2), ciężkość, gniew (2), gorączkę, grzech (7), karanie, katowanie, kaźń, koszt, krzywdę, lekkość (3), mdłość, mękę, nędzę, niecześć, niełaskę (7), niemoc, niepokoj, niesławę, piekło, płomienie piekielne, rany, rozpacz (2), sąd, (złą) sławę (3), smutek, sromotę (2), szaleństwo (2), szkodę (16), śmierć (36), trwogę, upadek, utratę (2), zgubę, (co) złeIgo) (2). ~
»przyprawić (a. przywieść) [kogo o co]« = pozbawić kogo czego, narazić na utratę czego [najczęściej życia] (63): BierEz P4v; ForCnR A3v; FalZioł I 82b; MetrKor 61/224; LibLeg 10/154v; RejPs 23 v; LibMal 1545/103 (3); RejJóz H8; MurzHist Cv (2); MurzNT 66; y powſtáną dzieći náprzećiwko rodzicom/ y o gárdło ie przypráwią KrowObr 237v; RejZwierz 44v; BibRadz Ps 51 arg; BielKron 104 (6); Ingulare etiam de morbo et aquis dicitur Celsus, Quartana neminem ingultat, Febrá czwartodzienna nie przipráwia niekogo o żywot álbo ku śmierci. Mącz 177b; Vita spoliare. Zábić/ o gárdło przipráwić. Mącz 409d (14); RejAp 179v; złe á nieſláchetne potwarce/ ktorzy ią chcieli prze cnothę iey przypráwić o gárdło y o pocżćiwość iey RejPos 50 (5); RejZwierc 46v; BielSpr 69v; BudBib Dan 1/10 (2); CzechRozm 170; Ci mię iáwnie ſromocą: drudzy ſye zmawiáią/ Którym kſtałtem o zdrowié przypráwić mię máią. KochPs 43; CzechEp 11 (2); GórnRozm C4v (2); PaprUp E3; Constupro – Panne, bialą głowę gwałce, o cnotę prziprawiąm. Calep 250a; Depudico – O panienſtwo prziprawiąm, gwąłcę. Calep 309b (3); Phil K2 (3); KochFrag 22; KlonWor 72 (3)
~ W charakterystycznych połączeniach: przyprawić o cnotę, cześć, dobrą myśl, gardło (45), panieństwo (2), poczciwość (2), wzrok, zdrowie (7), żywot (3). ~
»przyść (a. przychodzić) [o co]« = znaleźć się w jakimś (przeważnie niekorzystnym) stanie lub sytuacji (44): czi ludzie kthorzy wyciſkaią ſok ſtego korzenia/ przichodzą o wielkie bolenie głowy/ y o zaćmienie wzroku. FalZioł I 109c (2); RejJóz N5; Doſyć tobye cżynięcy ná zyemi ná wodzye/ Przijdzye o ſmierć o niemoc álbo k wielkiey ſzkodzye. BielKom D8 (2); Karz ſwego ſyná/ ábys s nyego o lekkosć nye przyſſedł. GliczKsiąż E6v (2); BielKron 442v; Praeservo. Zachowawam od vpádku yákiego/ niedopuſzczam prziść o yáki vpadek. Mącz 389c (5); GórnDworz N4v (5); KuczbKat 310 (2); RejZwierc 130; Strum Rv (2); PaprPan Y3; Oczko 16v (8); Vćiekáć panna nieśmiałá/ áby o vtrátę pánieńſtwá miedzy niecżyſtymi nieprzyſzłá. SkarŻyw 341 (3); WerGośc 208; WerKaz 276; [Orphoeus] nie ſtrzymał vmowy/ Więc przyſzedł o ſmutek nowy KochPieś 25; Wiérz mi/ iż nie zá złoto/ áni dla vrody/ Przyſzli ći o tákowé koſztowné dochody. PudłFr 75; Phil O; SarnStat 964 (4).
~ W charakterystycznych połączeniach: przyść o bolenie głowy, chorobę, dochody, gańbę, gorączkę (2), kaszek lekkość, mglenie, niebezpieczeństwo, niełaskę, niemoc, nieprzezpieczność, ohyzdę, (zły) przypadek (2), puchlinę, rozpacz, zlą sławę (2), smutek, sromotę, szkodę (5), ślepotę, śmierć (3), upadek, utratę (dziedzictwa, panieństwa, wzroku) (3), zaćmienie wzroku. ~
»[o co] przyść« = utracić co (16): FalZioł V 25v (2); wimiſlyono nowe drogy trvdnoſczy czinyacz kvpczom ſkthorich wyelye o mayethnoſczy ſzwoye wyelye o gardla prziſly. LibLeg 11/182 (2); BielKron 199v; Per flagitium famam perdere, Przes złe záchowanie o dobrą powieść prziść. Mącz 290b (5); RejPos 106v (2); SkarŻyw 290; GosłCast 6 (4).
~ W charakterystycznych połączeniach: przyść o gardło (6), majętność (2), dobrą powieść, rozum, sławę, statek, zdrowie (3), żywot. ~
»o poł włosa, by o włos« = bardzo mało (2): GórnDworz D5; áby nie byłá nikędy ná żadnym kóńcu y po kráioch koſónoga: iáko mówiąc y o pół włoſá ná mięſz Strum B2.
»o (mały a. maluczki, a. jeden) włos nie« = prawie że (5): GórnDworz Z3; Iaćiem/ poprawdźie/ o włos nieſzwánkował KochPs 107; LatHar 642; O máły włos wſzyſtkiego z gruntu nie wywrocił. CiekPotr 13 (2).
»o granicę« (4): Zabywſzi yą wGolczewye kedi pana Iacubovi ſynowye myąſkayą do Grzibowa o granyczą vcziekla. LibMal 1544/83v; UstPraw H4v; BielKron 297; [Cesarz turecki] z króleſtwem twoim niedáléy ieſt/ iedno o gránicę OrzJan 73.
»o miedzę« (1): TO ſie páńſtwo nie cżuye/ iż ná ſpáśi ſiedzi/ A zli z nim tuż o miedzę/ ze wſzech ſtron ſąſiedzi. RejZwierz 90.
»o płot« (1): Podle niego pan Diſzkret iedno o płot ſiedzi/ Wierz mi iż to obádwá wyborni ſąſiedzi. RejWiz 67.
»o ścianę« (2): Iednemu zgore dom tuż o ſciánę drugiego á nikt go rátowáć nie może RejAp 128; PowodPr 26.
W składni czasownika „zadłużyć się” (3): y zadłużiłem ſię o połtora ſta Złotych RejKupSekl a6; ActReg 79 (2).
Cf OTO
TK