[zaloguj się]
[pdf]

1. OBESŁAĆ (54) vb pf

Wszystkie samogłoski jasne.

Fleksja
inf obesłać
praet
sg pl
3 m obesłåł m pers obesłali
f obesłała m an
imperativus
sg
2 obeśli
impersonalis
praet obesłåno
con by obesłåno
participia
part praet act obesłåwszy

inf obesłać (10). ◊ praet 3 sg m obesłåł (23). f obesłała (2). ◊ 3 pl m pers obesłali (3). ◊ fut 1 sg obeślę (2). ◊ 3 sg obeśle (2) RejFig, LatHar, obeszle (1) OrzJan. ◊ imp 2 sg obeśli (2). ◊ impers praet obesłåno (3). ◊ con by obesłåno (1). ◊ part praet act obesłåwszy (5).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVII – XVIII w.

1. Zawiadomić wiele osób o obowiązku stawienia się gdzieś lub wykonania czegoś; avisare, circummittere BartBydg [w tym: kogo, co (42)] (46): wielgie ſkarbi daye [król] riczerſtwv ſwemv abi biły gotowy gdj bi ych Kroi yego M obeſlacz racził LibLeg 10/155; ZapMaz II Ł 1/44v; Aviso, praecustodire, obeslacz, vistrzecz BartBydg 211b, 213b; BielŻyw 158; RejKup c6; Miecſław [...] obeſłał źięćie ſwoie y inne przyiaćiele proſząc o pomoc przećiw brátu Káźimirzowi. BielKron 356; Krol ſie gotował do Wáłach obeſławſzy Rycerſtwo Polſkie/ drugie zá pieniądze przyiąwſzy BielKron 406v, 48, 103v [2 r.], 105, 120v, 201v (18); Támże dzyewki zárázem gdy tho [śmierć starca] obacżyły/ Po kſiężą y po żaki nátychmiaſt ſkocżyły/ Aby nád nim Wiliye y Kondukt ſpiewano/ Przytym Cechy y Brátctwá áby obeſłano. HistLan B4v; SkarJedn 302.

obesłać ku czemu (1): Krol im też był powinien [...] praw ſtrzedz/ vſtaw nie zmieniáć/ Senat obeſłáć ku ſpráwie/ tákież Rycerſtwo ku potrzebie BielKron 99v.

[Ze zdaniem dopełnieniowym: Oyca zátym y z mężem chutnie obeſłáłá/ Iż ich bárzo potrzebá nagła kniem wſkazáłá. SolikLukr A4v.]

Ze zdaniem celowym [w tym: (a)by (12), zaimek względny (2)] (14): Ceſarz Karzeł piąty obeſłał Ellektory ſwoie áby ſie ziecháli do Aquiſgranu ná Koronowánie iego BielKron 196; Skánderbeg po tákiey rzecży obeſłał ſamſiednie kſiążętá y rádę ſwoię co ſtym máią cżynić BielKron 254, 58v, 209v [2 r.], 210v, 227v, 229v (10); y przyiacioły ſwe obeſłał [ojciec syna marnotrawnego]/ áby ſie ſpołu rádowáli z nim z náwrócenia iego. RejPos 144, 169; HistLan E; StryjKron 200.

W charakterystycznych połączeniach: obesłać bractwa, cechy, elektory, goście, kapitułę, krole, książęta (7), lud, pany (4), plebejusze, poddane, przyjacioły (2), radę (4), roty, rycerstwo (7), rzemieślniki, sąsiady (2), senat (3), sędziaki, służebne, stronę, stryje, szlachtę, urząd, urzędniki, zięcie (2).

Zwroty: »obesłać [kogo] posły« (3): RejPos 238v; Vraczy was [cesarz turecki]/ [...] nayprzednieyſzym iákim ſwym Senatorem: y obeſzle was poſły ſwémi/ przypowiedáiąc wam woynę. OrzJan 13, 70.

»obesłać [kogo] przez listy« (2): Turcy na Wioſnę we dwanaśćie tyſiąc ku Lwowu ćiągnęli/ [...] Krol Sláchtę obeſłał przez liſty ktore zowiemy wićiámi BielKron 419, 398v.

Szereg: »obesłać a opowiedać« (1): [do odzyskanej owieczki] Pan twoy roſkoſzowánie ſwoie á weſele ſwoie opowiedáć racży s tego mizernego ználezyenia twego/ iż wſzythek zbor niebieſki obeſłáć á opowiedáć im to weſele ſwoie racży RejPos 169.
2. Posłać wiadomość jednej osobie (8):

Ze zdaniem celowym [aby] (3): LibLeg 7/32; Tegoż cżáſu Ceſarz obeſłał Kſiążę Sáſkie przez Mogutińſkiego Arcybiſkupá/ [...] áby przyiechał ná wybieránie Krolá Rzymſkiego do Kolná BielKron 209v; ActReg 46.

a. Wyzwać na gonitwę (1): IEden w obycżáiu miał/ kogo potkał witał/ Drugi ktoby chciał pánnie gonić kwoli pytał. Ten niewie co ſie dzieie/ idzie z ręką k niemu/ Ow mnima iż ná kolbę y da rękę iemu. Obeſle wytánego [lege: witánego]/ wnet ſwiádſzą łotrowie/ Y wypráwią go na plác RejFig Dd3v.
Przen: Obdarzyć [czym] (4): Rácż ie [sługi swoie] obeſłáć porátowaniem twoim z świętych gmáchow twoich. LatHar 180; A ieſli ćię poćiechą ſwą miłośćiwie P. Bog obeśle/ bądź wdźięcżen tego LatHar [249], 295, 641.

Formacje współrdzenne cf 1.SŁAĆ.

Cf OBESŁANIE, 2. OBESŁANY

AS