« Poprzednie hasło: OBŁUDNIK | Następne hasło: OBŁUDNY » |
OBŁUDNOŚĆ (105) sb f
Oba o jasne.
sg | pl | |
---|---|---|
N | obłudność | obłudności |
G | obłudności | obłudności |
D | obłudności | obłudnościåm |
A | obłudność | obłudności |
I | obłudnością | obłudnościami |
L | obłudności | obłudnościåch |
V | obłudności | |
inne | sg a. pl G - obłudności |
sg N obłudność (21). ◊ G obłudności (21). ◊ D obłudności (2). ◊ A obłudność (19). ◊ I obłudnością (5). ◊ L obłudności (6). ◊ V obłudności (2). ◊ pl N obłudności (5). ◊ G obłudności (3). ◊ D obłudnościåm (1). ◊ A obłudności (8). ◊ I obłudnościami (9). ◊ L obłudnościåch (1). ◊ sg a. pl G obłudności (2).
Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI w.
obłudność czyja [w tym: pron poss (3), G sb (2), ai (1)] (6): Pánie Iezu moy/ pokaſz iego obłudnośći/ áby lud ten/ ktory wćię vwierzyć ma/ niebył zwiedziony: niech ſpádnie ná ziemię/ á nie záraz vmiera: żeby znáć mogł ſam żywy/ moc twoię/ á obłudność ſwoię. SkarŻyw 601, 600; WujNT Mar 12/15; Ia tu muſzę prżypomnieć kęs ſiebie ſamego/ Y wyráźić obłudność mężá zdrádliwego. Krory [!] mą dobrą ſławę tárga CzahTr I4v. Cf »obłudność ludzka«.
W przeciwstawieniach: »obłudność ... sprawiedliwość, szczyrość (i prawda) (4)« (5): s Pánem w niebie prawdá miłoſierdzye/ ſpráwiedliwość/ á ná zyemi obłudność. LubPs I4v marg; RejZwierc 84v; PaprPan O3v; PudłFr 46; łáſkę Páńſką ſnádnie pozyſzcżemy/ gdy przez obłudnośći/ ſłużyć mu będźiemy w prawdźie y w ſzcżyrośći. ArtKanc K18v.
W połączeniach szeregowych (14): Bo ieſtli ktorzi cznotę przed zebranim ludzſkim wychwalaią, á ſami lepak pychę ſwą, obłudnoſć, zdradę y ziſk nadſprawiedliwoſć przekładają, takowi nic ſie niedzielą od onych ktorzy okazuią comedie BielŻywGlab nlb 10; GlabGad N6v; Aza nye pełno w was pychy/ łákomſtwá/ obżárſtwá/ piyańſtwá/ obłudnoſći/ zazdroſći/ nyenawiſći/ neymiłoſyerdźya/ á ſnadź y nyedowyárſtwá/ y wſſelákyey złoſći á łotroſtwá? KromRozm I C3, B2; Kędy nic inego nie máſz iedno obłudność/ fáłſz/ zdrádá/ obmowiſká/ pochlebſtwá/ ſzyderſtwá/ co dziś wſzytko dworſthwem przezywáią. LubPs X2v; RejZwierc 96; RejPosWstaw [1102]v; MycPrz II A3; SkarJedn 150; PaprUp D2v; Calep 633a; WujNT 1.Petr 2/1; SkarKazSej 675a, 705a.
»obłudność ludzka« (1): ábyſmy yuż nyebyli máluczkimi [...] ktorychby vnośił wſſelki wyátr náuki w obłudnoſci ludzkyey/ w chćiwoſci ku załodze błędu KromRozm III G8.
»obłudność marna« (1): PIęknie ći Gárnyſzowie do ludzi ſie gárną/ Odrzućili ná ſtronę precż obłudność márną PaprPan E3v.
»ohydna obłudność« (1): iáko tho ieſt ſproſny á ſzkodliwy przymiot w pzyrodzeniu cżłowiecżym tá ſzpetna obleśność á tá ohydna obłudność á plugáwa nieprawdá. RejZwierc 96.
»prożny obłudności« (1): Iego świádectwá prózné obłudnośći Dźiateczkóm máłym dodáią mądrośći KochPs 27.
»sprosna obłudność« (1): Z iedney to kuźniey wyſzło/ pokázuią kwity Troiáki Bog/ dwoy Kryſtus/ Cżłowiek też ſowity. Ná ktorym fundámenćie/ Cżárt ſwe pánowánie Zbudował był/ á iśćie przyśiągłby był zá nie. Ze ták wiecżnie ſtać miáło w ſwoiey ozdobnośći A nikt zepſowáć niemiał/ ſproſney obłudnośći. GrzegŚm [A]v.
»obłudność i chytrość« (1): Ktorzy teſz nátym ſwiećie trzezwie/ ſpráwiedliwie y pobożnie żywą [...] y wſzelákiey ſie obłudnośći y chytrośći ſtrzegą. KrowObr 187.
»obłudność i wymyślona niecnota« (1): [nigdzie więcej] obłudnośći/ y wſzelákiej wymyſloney niecznoty nie naydzie/ iáko ná dworzech. GórnDworz H7v.
»nieprawda albo obłudność« (1): Duch S. kárnoſći álbo náuki chroni ſye nyeprady [!] álbo obłudnoſći. KromRozm I B3v.
»obłudność i nieprawość« (1): Tákże y wy zwierzchu ſię w prawdźie zdaćie ludźiom ſpráwiedliwi: lecz wewnątrz pełni ieſteśćie obłudnośći y nieprawośći [pleni estis hypocrisi et iniquitate]. WujNT Matth 23/28.
»obłudność i nieuprzejmość« (2): Nákoniec obłudność y nieuprzeymość/ wielką ieſt przeſzkodą mądrośći. SkarKazSej 662a, 658b.
»nie pochlebstwo ani obłudność« (1): Ale gdyć ſie zdárzy ná práwego/ ſzczyrego/ á cnotliwego przyiacielá trefić/ ktory nie s pochlebſtwá/ áni z żadney obłudnośći okażeć ſie práwym przyiacielem być/ o to iuż tákiego choway zá ſkárb RejZwierc 90. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]
»przykryctwo a obłudność« (1): [obelgi pod adresem stolicy apostolskiej, która swoje panowanie umocniła] krzyżámi złotymi/ ſrebrnymi/ drewniánymi/ lanymi/ [...] w przykryctwie/ á w obłudnośći KrowObr 242.
»obłudność, pycha« (1): dziś iedni na obłudnośc drudzy napychę ſwoię/ to pozdrawiánié iakoby nowo od pana vſtawioné obrocili MurzNT 14v. [Ponadto w połączeniach szeregowych 2 r.]
»sykofancyja albo obłudność« (1): Y iuż ſię wſzytko pomieſzáło/ krew/ mężoboyſtwo/ złodźieyſtwo/ y ſykofáncya ábo obłudność/ ſkázá y niedowiárſtwo PowodPr 42.
»obłudność, wykręt« (1): námnożyło ſie obłudnośći/ wykręthow/ porządku nie znáć/ káżdy podług ſwey głowy Rzecźpoſpolitą ſtánowić chce GórnDworz G5.
»obłudności a (i) zdrada« (2): Nárzeka Prorok ná lud/ y płácze go wypiſſuie obłudność y zdradę ludzką/ á grozi pomſtę á ze ſie niegodzi w nikiem chlubić/ iedno w Bodze. Leop Ier 9 arg; GórnDworz Cc7. [Ponadto w połączeniach szeregowych 5 r.]
»złość i obłudność« (1): Odrzućiwſzy wſzelką złość y obłudność. WujNT 1.Petr 2 arg. [Ponadto w połączeniach szeregowych 4 r.]
Personifikacje (3): MurzNT 38v; VChodźiſz mię pięknie w oczy/ A z tyłu obłudność kroczy/ Gdźie ſye nieſpodźiéwam zdrády. PudłFr 15; Nie natarla obludnoſc nánie z zadnei ſroni [!]/ Pochlebſtwo y Nienawiſc/ zkodnice twe oni. PaprUp A3.
obłudność czyja [w tym: G sb (9), pron poss (6), ai (2)] (17): RejAp BB7, 70, 148 [2 r.]; Bo cie záſlepił grzech/ záſlepił cie ſwiát tymi obłudnaſciámi [!] ſwemi RejPos 68, 196. Cf »obłudność fortuny«, »obłudność szatańska«, »obłudność świata«.
W przeciwstawieniu: »obłudność ... istność« (1): Kto tedy proſtą drogę żywotá pobożnego ſobie obiera [...] nie tym źiemſkim obłudnośćiam álbo figurom/ ále ſámey iſtnośći Bogu niebieſkiemu [ma] służyć KołakSzczęśl Cv.
»obłudność fortuny« (1): Przethoż káżdy niech z onym Cyceronem ſławnym rácżey obłudność fortuny vważa/ niżby ſie ná nię ſpuśćiwſzy/ ſlepo y niebácżnie w káżdych ſpráwach ſwoich poſthępowáć miał Phil M4.
»nocna obłudność« = majaki senne (1): Ieſzcże oſtátnie pokusił ſię cżárt/ y nocną obłudnośćią świeckie myſli ná nię puśćił [na Eufrazyją]. SkarŻyw 226.
»obłudność szatańska« (2): O chytrośći y obłudnośći Szátańſka? Tákći łowi ludzi Antykryſt w poſtáwie Anielſkiey. KrowObr 6v; SkarŻyw 361.
»obłudności (a. obłudność) świata, świeckie (a. świecka)« [szyk 9:2] (8:3): RejWiz 81; RejZwierz 46; [Maria Magdalena] przyrodzony wſtyd ſtráćiłá wydáiąc ſie ná obłudność ſwiecką BielKron 144v; RejAp 73v, 106; A iáko ſie ma káżdy ſtrzedz obłudnośći ſwiáthá tego/ y co s tego káżdemu przypáść może. RejPos 319v marg, 114v, 217v; RejZwierc 142v, 165; GrabowSet O.
»ziemskie obłudności« (2): ći/ ktorzy nie ſą wpiſáni w kſięgi Báránkowe żywotá wiecżnego/ á mieſzkáli ná ziemi/ to ieſt/ niedbáli nic o niebo/ iedno ſie ziemſkiemi omylnoſciámi á obłudnoſciámi paráli. RejAp 108v; RejZwierc 116v; KołakSzczęśl Cv.
»fałsz (a. fałeszność) a obłudność« (2): s tymi kupcy ſwymi ták było miáſto to pobłazniło wſzytek ſwiát/ y wſzytki krole y kſiążętá iego/ á nápoiło ie onych fáłſzow ſwoich á obłudnośći ſwoich/ iż chodzili iáko pijáni á iáko nápoły martwi RejAp 148, 73v.
»obłudność albo figura« (1): KołakSzczęśl Cv cf W przeciwstawieniu.
»obłudność a marność« (1): wſzytki poſtępki twoie/ rzadko áby ſie zá cżym dobrym vdáć miáły/ iedno zá obłudnoſciámi á zá márnoſciámi ſwiátá tego/ y kſiążęciá iego. RejPos 114v.
»obłudność a nawałność« (1): káżda moc powſtawa od Bogá/ á tu powiádaſz iż tá możność páństwá Rzymſkiego z morzá/ to ieſt z obłudnośći á z nawáłnośći ſwiátá tego. RejAp 106.
»obłędność i obłudność« (1): A mądrzy ſtárzy ludzie [...] bárzo rádzi ſie ſchodzili/ nadobnie ſie ieden z drugim o dziwnych obłędnoſciach y obłudnoſciach ſwiátá tego y námowili y náſmiali RejZwierc 165.
»obłudność a omyłka« (1): ábychmy [...] nigdy od ciebie/ áni prze żadny ſtrách/ áni prze żadną obłudność á omyłkę ſwiátá tego/ nie odſtępowáli. RejPos 339v.
»rozkosz a obłudność« (1): ten nieſláchetny chwaſt ſwa wola/ á roſkoſzy/ á obłudnośći ſwiátá tego/ nie może to być/ áby ſie miedzy tą pſzenicą ſláchetną pocżęśći okázáć nie miał. RejZwierc 142v.
»złość abo obłudność« (2): Oderwan ieſt by złość nieodmieniłá rozumu iego/ ábo żeby obłudność nie zwiodłá duſſe iego [ne fictio deciperet animam illius]. Leop Sap 4/11; BiałKaz I4v.
»nieprawdziwe zmyślenie albo obłudność« (1): Ná oſtátek/ w pierwſzey cżęśći tego Przykazánia/ też y nieprawdźiwe zmyślenie álbo obłudnośc precż ná ſtronę śie odrzuca. KuczbKat 340.
Personifikacja (1): O nędzna obłudnośći/ o nádzyeio łżywa/ Iákaſz tu ieſt twa ſpráwá omylna fáłſzywa. RejWiz 83.
obłudność czyja [w tym: pron poss (4), part praes act (1)] (5): MurzNT Mar 12/15; Leop Matth 22/23; W obłudnośći fałſz mowiących [In hypocrisi falsa loquentium]/ piątnowánie máiących właſne ſumnienie. BudNT 1.Tim 4/2, Gal 2/13. Cf Zwrot.
Synonimy cf OBŁUDA.
Cf NIEOBŁUDNOŚĆ, OBŁUDA
JB