[zaloguj się]
[pdf]

OBRZEZAĆ SIĘ (22) vb pf

obrzezać się (21), obrzazać się (1); obrzezać się : obrzazać się BielKron (3:1).

sie (11), się (11).

Wszystkie samogłoski jasne.

Fleksja
inf obrzezać się
praet
sg pl
3 m obrzezåł się m pers obrzezali się
imperativus
sg pl
2 obrzeż się obrzeżcie się
conditionalis
sg pl
2 m m pers byście się obrzezali
3 m by się obrzezåł m pers by się byli obrzezali
con praet
sg
3 m by się był obrzezåł

inf obrzezać się (6). ◊ fut 3 sg obrzeże się (2). ◊ 2 pl obrzeżecie się (2). ◊ praet 3 sg m obrzezåł się (2). ◊ 3 pl m pers obrzezali się (3). ◊ imp 2 sg obrzeż się (1). ◊ 2 pl obrzeżcie się (1). ◊ con 3 sg m by się obrzezåł (1). ◊ 2 pl m pers byście się obrzezali (2). ◊ con praet 3 sg m by się był obrzezåł (1). ◊ 3 pl m pers by się byli obrzezali (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVII w. s.v. obrzezać.

1. Poddać się rytualnemu zabiegowi obcięcia napletka; circumcidi PolAnt, Vulg (21): kto ſię obrzeże/ ſtawa ſię powinowáty ku chowániu wſzyſtkiego zakonu. KrowObr 85; BielKron 15v [2 r.]; BudBib Gen 17/27; Ale ſie obrzezáć ieſt rzecż trudnieyſza/ nie tylko dla boleśći/ [...] ále też dla tego/ iż obrzezánie ciągnie zá ſobą przywiązánie ſie do wſzyſtkich zgołá praw/ roſkazánia/ vſtaw y zwycżáiow w zákonie Moyżeſzowym opiſánych CzechRozm 98, 40, 73, 74v, 75v, 78v, 85; A gdy by ſię był nie obrzezał/ ſyn Abráhámow/ y Dawidow názwány by być nie mogł. SkarŻyw 2, 348; Abowiem y ći co ſię obrzezuią zakonu nie záchowywáią. ále chcą ábyśćie ſię wy obrzezáli: żeby ſię z ćiáłá wáſzego chlubili. WujNT Gal 6/13, s. 459 marg, 534, Gal 2/3.
Zwroty: »obrzezać się na [czyją a. jaką] wiarę« = poddać się obrzezaniu w celu przyjęcia czyjeś wiary [szyk zmienny] (2): Heſter przywiodłá ná to krolá Aſweruſá iż ſie ná Zydowſką wiárę obrzezał. BielKron 115v; A ieſli ſie ktory Krześćiánin obrzeże ná ich [Turków] wiárę/ [...] tedy go wiodą po vlicách z weſelim/ z bębny á z piſzcżałki BielKron 260v.

»obrzezać się wedle zwyczaju Mojżeszowego« (1): Niektorzy przyſzedſzy z Iudſkiey źiemie náuczáli bráćia; Iż ieſli ſię nie obrzeżećie wedle zwyczáiu Moyzeſzowego [nisi circumcidamini secundum morem Moysi]/ nie możećie być zbáwieni. WujNT Act 15/1.

Przen: Oczyścić się duchowo, pozbyć się zła (1): Obrzeż ſię Pánu/ á myśli ſwych zbytek/ Porzuć pod nogi/ Pánu twemu wſzytek. GrabowSet Q4.
2. Poddać się zabiegowi kastracji (1): Błogoſłáwieni ktorzy ſię obrzezáli dla kroleſtwá Bożego [qui seipsos castraverunt propter regnum caelorum Vulg Matth 19/12; ſą rzezáńcy/ ktorzy ſie ſámi otrzebili dla króleſtwá niebieskiego WujBib]. WerKaz 293.

Formacje współrdzenne cf RZEZAĆ.

AS