OBRZEZAĆ SIĘ (22) vb pf
obrzezać się (21), obrzazać się (1); obrzezać się : obrzazać się BielKron (3:1).
sie (11), się (11).
Wszystkie samogłoski jasne.
Fleksja
praet |
|
sg |
pl |
3 |
m |
obrzezåł się |
m pers |
obrzezali się |
imperativus |
|
sg |
pl |
2 |
obrzeż się |
obrzeżcie się |
conditionalis |
|
sg |
pl |
2 |
m |
|
m pers |
byście się obrzezali |
3 |
m |
by się obrzezåł |
m pers |
by się byli obrzezali |
con praet |
|
sg |
3 |
m |
by się był obrzezåł |
inf obrzezać się (6). ◊ fut 3 sg obrzeże się (2). ◊ 2 pl obrzeżecie się (2). ◊ praet 3 sg m obrzezåł się (2). ◊ 3 pl m pers obrzezali się (3). ◊ imp 2 sg obrzeż się (1). ◊ 2 pl obrzeżcie się (1). ◊ con 3 sg m by się obrzezåł (1). ◊ 2 pl m pers byście się obrzezali (2). ◊ con praet 3 sg m by się był obrzezåł (1). ◊ 3 pl m pers by się byli obrzezali (1).
Sł stp, Cn brak, Linde XVII w. s.v. obrzezać.
1.
Poddać się rytualnemu zabiegowi obcięcia napletka;
circumcidi PolAnt, Vulg (21):
kto ſię obrzeże/ ſtawa ſię powinowáty ku chowániu wſzyſtkiego zakonu. KrowObr 85;
BielKron 15v [2 r.];
BudBib Gen 17/27;
Ale ſie obrzezáć ieſt rzecż trudnieyſza/ nie tylko dla boleśći/ [...] ále też dla tego/ iż obrzezánie ciągnie zá ſobą przywiązánie ſie do wſzyſtkich zgołá praw/ roſkazánia/ vſtaw y zwycżáiow w zákonie Moyżeſzowym opiſánych CzechRozm 98,
40,
73,
74v,
75v,
78v,
85;
A gdy by ſię był nie obrzezał/ ſyn Abráhámow/ y Dawidow názwány by być nie mogł. SkarŻyw 2,
348;
Abowiem y ći co ſię obrzezuią zakonu nie záchowywáią. ále chcą ábyśćie ſię wy obrzezáli: żeby ſię z ćiáłá wáſzego chlubili. WujNT Gal 6/13,
s. 459 marg,
534,
Gal 2/3.
Zwroty: »obrzezać się na [
czyją a.
jaką] wiarę« =
poddać się obrzezaniu w celu przyjęcia czyjeś wiary [
szyk zmienny] (
2):
Heſter przywiodłá ná to krolá Aſweruſá iż ſie ná Zydowſką wiárę obrzezał. BielKron 115v;
A ieſli ſie ktory Krześćiánin obrzeże ná ich [Turków] wiárę/ [...] tedy go wiodą po vlicách z weſelim/ z bębny á z piſzcżałki BielKron 260v.
»obrzezać się wedle zwyczaju Mojżeszowego« (1): Niektorzy przyſzedſzy z Iudſkiey źiemie náuczáli bráćia; Iż ieſli ſię nie obrzeżećie wedle zwyczáiu Moyzeſzowego [nisi circumcidamini secundum morem Moysi]/ nie możećie być zbáwieni. WujNT Act 15/1.
Przen: Oczyścić się duchowo, pozbyć się zła (1): Obrzeż ſię Pánu/ á myśli ſwych zbytek/ Porzuć pod nogi/ Pánu twemu wſzytek. GrabowSet Q4.
2. Poddać się zabiegowi kastracji (1): Błogoſłáwieni ktorzy ſię obrzezáli dla kroleſtwá Bożego [qui seipsos castraverunt propter regnum caelorum Vulg Matth 19/12; ſą rzezáńcy/ ktorzy ſie ſámi otrzebili dla króleſtwá niebieskiego WujBib]. WerKaz 293.
Formacje współrdzenne cf RZEZAĆ.
AS