[zaloguj się]
[pdf]

OBWAROWANIE (21) sb n

Oba o oraz oba a jasne (w tym w pierwszym a 1 r. błędne znakowanie), e pochylone.

Fleksja
sg pl
N obwarowanié
G obwarowaniå
D obwarowaniu
A obwarowani(e) obwarowaniå
I obwarowaniem
L obwarowaniu

sg N obwarowanié (6); -é (4), -(e) (2). ◊ G obwarowaniå (5). ◊ D obwarowaniu (1). ◊ A obwarowani(e) (3). ◊ I obwarowaniem (4); -em (1), -ém (1), -(e)m (2); -em : -ém SarnStat (1:1). ◊ L obwarowaniu (1). ◊ pl A obwarowaniå (1).

Sł stp, Cn brak, Linde bez cytatu s.v. obwarować.

1. Zabezpieczenie, ochrona (4):

obwarowanie kogo, czego (2): [możni pachołków] chowáią ták wiele [...] dla obwárowania żywotu ſwego GórnRozm A4v; SarnStat 17 marg.

a. Umocnienie [czym] (2):

obwarowanie około czego (1): potrzebá wyſoko Policzki náwieść/ y obſuć źiemią ták żeby ónego obwárowánia źiemią około Policzków nigdy gośćinna wodá nie przenioſłá. Strum M2v.

Wyrażenie: »obwarowanie ze wszech stron« (1): Phalanx wielka álbo Woyſko było rozdzielone ná cżterzy cżęśći [...] máiąc obwárowánie drzewy ze wſzech ſtron BielSpr 29v.
2. Gwarancja (przeważnie prawna), zapewnienie; zastrzeżenie; cautio Modrz; exemptio JanStat (19): BielKron 108v; A gdy iuſz temu/ żeby ieden drugiego rodzay nie wygłádźił obwárowánie ſię sſtało. Iął to obmyślać GórnRozm Nv, G3v.

obwarowanie czego (2): áby ze wſzytkich ſtanow byli obráni co nabiegleyſzi: nietylko ći/ ktorzy poſtępki ſądow y ich obwárowánia wiedzą/ ábo ktorzi práwá y zwycżáie oycżyſte vmieią ModrzBaz 97; ActReg 108.

obwarowanie czyje (1): to ieſt ſámego Bogá roſkazánie/ y obwárowánie/ żeby do ſłowá iego nic nie przydawano/ áni od niego vymowano CzechEp 343.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym: iż (1), aby (1), iżby (1), żeby (1)] (4): CzechEp 229, 343; GórnRozm I2v; to ſie zda rzecż bydź poſpolitego obwárowánia godna/ áby przednia młodź Rycerſtwá Koronnego/ nievważnym ſzáfunkiem/ y ſámá śiebie/ y dobr [...] nie gubiłá. PowodPr 58.

Zwroty: »obwarowanie podać« (1): pewien tego będąc ołasce y dobroci WKM. za takie obwarowanie podać będziesz raczeł iakoby nie tylko osobie iego [...] ale y domowi iego [...] nic obelżywego nie niosło. ActReg 108.

»obwarowanie przysięgać« = z obwarowaniem przysięgać (1): Sacramentum item [...] dicitur quicquid iureiurando interposito geritur. [...] Obwarowanie prziſiegam [możliwa też lekcja: przysięgą]. Calep 936a.

Wyrażenia: »obwarowanie przysięgą« (1): Calep 936a cf »obwarowanie przysięgać«.

»obwarowanie trudności« = zapobieżenie trudnościom (1): Ku obvarovaniu trudnoſczi wpozviech i wzapiſiech ktore liudzie y procuratorovie długo a niepotrzebnie czynicz, a pravo i ſpraviedlivoſcz przegabacz zvykli poſtanovilysmy [...] ComCrac 21v.

Szeregi: »rozkazanie i obwarowanie« (1): CzechEp 343 cf obwarowanie czyje.

»ugruntowanie i obwarowanie« (1): A iżby vgruntowánia y obwárowánia okwitſzego ty wſzyſtki wyzſzey miánowáne rzeczy moc wzięli/ Vmocniliśmy ten Priwiley wárunkiem pieczęći náſzych StryjKron 542.

Wyrażenia przyimkowe: »z obwarowaniem (prawnym)« (2): żem niekiedy nie słowo słowem przekłádał/ wſzakże tylko tám/ gdzieby inácżey rzecż náſzá nie ćirpiáłá. Y to ztákim obwarowániem/ że tákie przekłádánie támże ná kráiu znácżę/ y záraz właśnie przekłádam BudNT przedm d; SarnStat 684; [jeśli się [w] więzieniu do trzech niedziel nie uzna, tedy sine delatione gardłem ma być karan. Z tym obwarowaniem, jeśliżeby będąc tak wywołanym [...] uznał[by] się [...] Ma być zasię przywrócon do łaski Diar 1566 6].

»za obwarowaniem« = exemptione JanStat (2): [Panowie] po posły posławszy przez pana Kanclerza swe zdania im podali, aby egzekucyja na iny czas była odłożona za obwarowaniem, jakie by (K, N jakoby) sobie posłowie wymyślić chcieli Diar 28; SarnStat 1092.

Cf OBWAROWAĆ, [OBWAROWNOŚĆ]

JR