[zaloguj się]
[pdf]

ODKĄD (16) pron

odkąd (16), [odkud].

o jasne.

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI i XVIII w.

Zaimek przysłówkowy (16):
1. Wskazuje na miejsce pochodzenia kogoś: skąd; pytajny (3): Zdrow bądź miły przyiaćielu/ á odkądeś? Odpowiedział iemu Tyrus: Ieſtem z dálekich ziem HistRzym 78.
a. W zdaniu dopełnieniowym (2): Y mnie wiécie ij od kądem ieſt wiécie OpecŻyw 75v; HistRzym 12v.
2. Wskazuje na moment, od którego coś się zaczęło: od chwili gdy; względny; ex qua PolAnt, Vulg (4): odkądem Bogu ſłużyć począł/ iákom trudno doznał ludzi lepſzych nád te ktorzy w klaſztorách ſtáli ſię dobrymi WujNT 890.
Fraza: »odkąd ludzie byli na ziemi« (1): zſtáło ſię wielkie trzęſienie źiemie iákie nigdy nie było/ od kąd ludźie byli ná źiemi [ex quo homines fuerant super terram] BibRadz Apoc 16/18; RejAp 138v; WujNT Apoc 16/18.
3. Wskazuje na źródło, pochodzenie, przyczynę powstania: skąd, od czego (6):
a. Pytajny; w zdaniu dopełnieniowym (1): OpecŻyw 41; BielŻyw 146; proſzę ćie powiedz mi od kąd tháko wiele pieniędzy nábywaſz HistRzym 61v.
b. Względny (3): A choćby tá poćiechá záś prętko zginęłá/ Słuſzna rzecż ieſt dziękowáć/ od kąd wypłynęła. WisznTr 3; [gdyż dzialasz gody, wezwi vbogich [...], A błogosławiony będziesz, bo niemaiα odkúdby się odpłacili tobie SandMalEwan 69].

Połączenie: »stąd ... odkąd« (1): Ale záś [ta rzecz] nie zgołá ſie ſtąd pocżęłá/ odkądeś ią ty zácżął: ále naprzod z onego poſwarku Apoſtolſkiego/ o zwierzchnośći y przełożeńſtwie CzechRozm 236.

α. W zdaniu rozwijającym: a stąd (1): Nie dármo ſtraſzliwe ſny przed tym mi ſie ſniły/ [...] Z ktorych ieden ná wielką żałość wſpomnieć mogę/ Od kąd w ſię pocżynáło ſerce me bráć trwogę. WisznTr 11.
4. Wskazuje na przyczynę zdarzenia: dlaczego; pytajny (3):
Fraza: »odkąd mi to, odkąd się to stało« (1:1): Odkądmi ſie to ſtalo/ iż móy odkupiciel ku mnie prziſſedl OpecŻyw 11, 11.
a. W tekście marginesowym: pozorne pytanie i zapowiedź jego rozwinięcia w tekście (1): (marg) [O]dkąd Rzym[s]kiego kśiędzá Papą názywáią. (—) Ieſli Pápą od paſzey/ ábo od páśienia? ieſliże też od páná/ ábo pánowánia/ názwány ieſt kśiądz Rzymſki? dobrze ieſt názwány. Bo ſię páśie z wiela paſz/ pánuie nad pány. CzechEp 425.

Synonim: 1., 3. skąd.

Cf ODKĄDKOLWIEK, ODKĄDŻE

LWil