[zaloguj się]
[pdf]

ODMIĘKCZENIE (17) sb n

-ę- (12), -e- (5); -en- (16), -ęn- (1).

o oraz pierwsze e jasne, końcowe e pochylone.

Fleksja
sg
N odmiękcżenié
G odmiękczeniå
D odmiękczeniu
A odmiękczeni(e)
I odmiękczenim

sg N odmiękcżenié (4); -é (1), -(e) (3). ◊ G odmiękczeniå (6); -å (1), -(a) (5). ◊ D odmiękczeniu (3). ◊ A odmiękczeni(e) (3). ◊ I odmiękczenim (1).

Sł stp, Cn, Linde brak.

1. Uczynienie miękkim, spulchnienie [w tym: czego (11)] (15): aby ſliny á wilgoti po ięziku od płuc do vſt przichodziły, ku odmiękcżeniu pokarmu w vſciech żeby on tak ſprawnieyſzi był w niſć do żołądka GlabGad C4v.
a. O działaniu lekarstw i zabiegów (14): pomaż dobrze ſlezione [!] niaſcią [!] dialteą dla odmiekcżenia nieczyſtoſtzy FalZioł I 3d; á kęs mydła iako palecz w oleiu ſkocżkowym omocżyć y wethknąć w zadek też działa odmiękcżenie. FalZioł I 62d, I 84c, III 6a; Malagma, Nieyáki emplaſtr który bywa ná wrzód przikłádan/ tilko dla odmiękczenia. Mącz 205a.

odmiękczenie czym (2): y z mieſa wołowego polewka ieſt dobra thakim paniam/ ktemu też odwilżenie j odmiekćżenie niektoremi rzeczami lekarzkiemi nizkich mieſthez [!] FalZioł V 19b; Iáko ćiáło czyśćić przez odmiękczenie żywotá Purgácyą SienLek 37.

W połączeniu szeregowym (1): á korzeń tego ziela ma być kopany/ przed tym nyſzły [!] kwiatki będzie miało to ziele/ bo tak więcżſzey moci będzie/ ku roſpądzeniu ku odmiekcżeniu y wypędzeniu złych wilkoſci FalZioł I 10c.

W charakterystycznych połączeniach: odmiękczenie nieczystości, niskich miestc, piersi; odmiękczenie purgacyją.

Wyrażenie: »odmiękczenie żywota, brzucha« = ułatwienie wypróżnienia, przeczyszczenie, może też: usunięcie wzdęcia (6:1): poſpolicie Doctorowie przed moczną purgaciją daią Caſſiją dla odmiękcżenia żywota. FalZioł III [32]c; Trunku ku odmiękcżeniu brzucha nieprziymuy FalZioł V 45v, I 123c [2 r.], V 19b; Gdy ſye komu zda/ áby go kto we ſnie przylegał [...]: tedy temu puſzczánim krwie zábieżeć/ á odmiękczenim żywotá SienLek 57, 37.
2. Złagodzenie, uspokojenie (2): Delinitio, Mitigatio, placatio – Odmiekczenie, oggłaskanie [!]. Calep 301a; Lenimentum, Levatio et mitigatio – Odmiękczęnię. Calep 590b.

Cf ODMIĘKCZYĆ

MP