« Poprzednie hasło: OKOŃ | Następne hasło: OKOPACZ » |
OKOP (14) sb m
Oba o jasne.
Fleksja
sg | pl | |
---|---|---|
N | okop | okopy |
G | okopu | okopów |
A | okop | okopy |
I | okopem | |
L | okopie |
sg N okop (3). ◊ G okopu (2). ◊ A okop (1). ◊ I okopem (1). ◊ L okopie (1). ◊ pl N okopy (1). ◊ G okopów (3); -ów (1), -(o)w (2). ◊ A okopy (2).
Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVIII w.
Znaczenia
1. Rów lub wał otaczający jakieś miejsce (9): Widząc y to/ że inordinatè nie ná mieyſcu vprzywileiowánym/ obwołánym/ opiſánym/ okopem náznáczonym/ y pokoiem poſpolitym obwárowánym/ áni czáſu ſwégo to [tj. elekcja króla] ſie sſtáło [...] SarnStat 18; [Naprzod vłoż mąki okrąg/ iákoby okop/ weśrodek włoż cukier/ wleyże weń wodki z Rożey piżmowey SienHerb 609a].
a. Jako obiekt wojskowy; fossa, fossatum Cn (8): Cżynią záſie [wojska tureckie] wielkie okopy/ iáko zákrzeſlą w koło/ w wał nábiją palow oſtrych/ w ktore záwłocżą łáńcuchy około/ [...] potym drugi okop mnieyſzy bywa/ nád ktorym drzewiec nátykáią BielSpr 54, 9 [2 r.]; StryjKron 587; Támże ſię w onym polu rządnie okopáli/ A wozow y okopow ſtrzelcy pilnowáli. KmitaSpit A4v, B2.
Szereg: »wał, okop« (1): á to ſą tácy/ ile wiádomość mamy/ chłopi prośći/ [...] których Turek vżywa do wáłów/ do okopów/ á podczas téż do ſypánia koſzów OrzJan 38.
2. Obóz wojskowy otoczony szańcami, umocnieniami ziemnymi; castra Calag (5): Starzy ludzie walecżni opátrzni gdzie ſie z woyſkiem położyli ná noc [...] okopáli ſie wálem [...]/ ſtąd byli prześpiecżni w nocy od nieprzyiaćielá/ y k temv ieſli ſie im nie zdárzyło potkánie z nieprzyiaćielem vſthąpili do okopu/ iáko do Miáſtá zá mur BielSpr 7v; KochPs 161; Názáiutrz kiedy ſłónce z morzá wychadzáło/ Twoie woyſko z okopu ſwego ſye ruſzáło KochJez B4.
Szereg: »okop, (albo) oboz« [szyk 1:1] (2): bácżyć dobrze/ áby okop/ álbo Oboz/ nie był názbyt rozćiągnion ná dłuż álbo ná ſzerz BielSpr 7v; Calag 328b.
Cf OKOPANIE
LWil (i KŁ)