[zaloguj się]
[pdf]

OKOWAĆ (19) vb pf i impf

pf (17), impf (1) [praes] Mącz, impf a. pſ (1) [impers praet] WyprPl.

Oba o oraz a jasne.

Fleksja
inf okować
praet
sg
3 m okowåł
imperativus
sg
2 okuj
impersonalis
praet okowåno
participia
part praet act okowåwszy
inne formy
fut i praes sg 2 - okujesz; fut i praes pl 3 - okowają, okują

inf okować (7). ◊ fut i praes 2 sg okujesz (2). ◊ 3 pl okowają (2) Mącz, SarnStat, okują (1) RejZwierz. ◊ praet 3 sg m okowåł (1). ◊ imp 2 sg okuj (2). ◊ impers praet okowåno (3). ◊ part praet act okowåwszy (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde bez cytatu.

1. Obić metalową blachą lub żelazem; vestire Vulg; circundare a. praefigere ferro Cn [co] (5): [kowalowi, co wóz do czambrów okował 2 [floreny] InwBiskWłocł 1582/66, 66.]

okować czym (4): OLtarz theż ná kthorym by palił wonne rzecży/ z drzewá Setym vcżyniż [...]. A okuieſz go złotem naicżyſtſſym/ ták przykryćie iáko śćiány y rogi iego w około. Leop Ex 30/3, Ex 30/5; Canthus, Sźyny [!] żełazne [!] którymi kołá okowayą. Mącz 34b. Cf Zwrot.

Zwrot: »blachami okować« (1): Przedtym to w tákich [siodłach] wſzytko ná woynę iéżdżano/ Dla tego ie bláchámi zewſząd okowano. WyprPl A4v.
Przen (1):
Zwrot: »w złoto okować« (1): A wielki ſtan gdzieby ſie thákiego dopátrzył á doſwiádcżył práwego á życżliwego cżłowieká/ iżby mu prawdę mowił/ [...] miałby gi iáko ono powiádáią y w złoto okowáć. RejZwierc 50v.
2. Zakuć w żelazne okowy; impingere compedes, induere catenas, inicere manicas a. catenas Cn (14): S przodku mu [niedźwiedziowi] miodem máżą/ á potym okuią RejZwierz 128.

okować kogo (7), co (1): roſkázuiemy/ áby [...] vrzędóm [...] wolno było káżdégo poymáć/ poymawſzy okowáć/ y do roboty przymuśić SarnStat 522; Więźniow nábrał. Fenrychow niemáło okował. KmitaSpit B2v, C5v. Cf okować kogo z kim, Zwroty.

okować kogo z kim (1): Y kazał go okowáć/ z drugim poſpołu/ ná tákąſz mękę potępionym SkarŻyw 75.

Zwroty: »[kogo] łańcuchami okować« (1): Ale Iágeło złamawſzy przyſięgę ſwoię/ Kieyſtutá Stryiá teyże nocy łáńcuchámi y pętámi okowáć kazał StryjKron 467.

»nogi okować« (1): w żelazné pętá nogi yegó okowano LubPs Y.

»w pęto, pętami okować« [w tym: kogo (3)] [szyk zmienny] (4:1): LibMal 1544/87v; LubPs Y; iedno [więzienie jest] gdy kiedy kogo do ćięmnice/ wſádzą/ álbo w pęto okowáią. GroicPorz ſ; StryjKron 467; Wnet wſzyſtkich okowano/ Krolá z żoną wźięto. Do Kriu: okowawſzy we złote ich pęto. KmitaSpit C5v; [Respons A3v].

Przen (4):

okować co (3): Karz záwżdy w ſobie/ Co cie w kim ſkrobie. [...] Niecnotę okuy/ A s cnotą rokuy. RejZwierc 238v, 41. Cf Zwrot.

W porównaniu (1): A ták tu iuż nielza iedno y wolność ſwą/ y ſumnienie ſwe/ y cnotę ſwą twárdo iáko iákie więźnie káżdy pocżćiwy okowáć muśi RejZwierc 41.

Zwrot: »[co] okować w niewolą« (1): Záwżdy fwą wolą/ Okuy w niewolą. Ná vmyſł hárdy/ Miey munſztuk twárdy. RejZwierc 239.
a) Wsadzić do więzienia [kogo] (1): (nagł) Lyſzká [lege: łyżka] mowi. (–) [...] Gdy mię kto vkrádnie/ Każdemu twarz zbládnie. Chceſzli mi być ſtryiem/ Pewnie weźmieſz kijem. Zleć zemną kuńſztowáć/ Dádzą cie okowáć. RejZwierc 239.

Formacje współrdzenne cf KUĆ.

Cf OKOWANIE, OKOWANY, OKUTY

LWil (i KŁ)