Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: OŁTARZOWNICA

Następne hasło: OŁTARZYK »

OŁTARZOWY (9) ai

Oba o prawdopodobnie jasne (tak w ołtarz oraz zwykle w -owy); a pochylone.

Fleksja

sg
m	N		f	N	ołtårzowå	n	N
	G	ołtårzow(e)go		G			G	ołtårzow(e)go
	A	ołtårzowy		A			A
	L	ołtårzowym		L			L

pl
N	subst	ołtårzow(e)
G		ołtårzowych
A	subst	ołtårzow(e)

sg m G ołtårzow(e)go (1). ◊ A ołtårzowy (1). ◊ L ołtårzowym (1). ◊ f N ołtårzowå (1). ◊ n G ołtårzow(e)go (1). ◊ pl N subst ołtårzow(e) (1). ◊ G ołtårzowych (1). ◊ A subst ołtårzow(e) (2).

Sł stp notuje, Cn s.v. ołtarz, Linde XVI w.

Znaczenia

Przymiotnik od „ołtarz” (9)
- a. Dokonujący się na ołtarzu (2)
- b. Będący częścią ołtarza (5)

Przymiotnik od „ołtarz”; altaris Vulg, PolAnt, Cn (9): A ołtarz łepak Miedziány ktory był przed Pánem/ wynioſl zkośćiołá Páńſkiego/ y z mieſcá ołtarzowego: y poſtáwił go ná ſtronie pułnocney od ołtarzá. Leop 4.Reg 16/14; Te ſą ſpráwy ołtarzowe/ w kthorykolwiek dzień będzie zbudowány/ żeby offiárowano ná nim ofiárę zupełną Leop Ez 43/18.

a. Dokonujący się na ołtarzu (2):

Zestawienie: »sakrament, świątość ołtarzowa(-y)« (1:1): KromRozm I I4; Bo ſtárych Sákrámentarzow [...] náukę odrzucáią: ktorzy cżcżym y pozwierzchnym znákiem cżynili Sákrámeⁿt ołtarzowy. WujJud 173.

b. Będący częścią ołtarza (5): Wylał ná fundámenćie ołtarzowym wonność Boſką Leop Eccli 50/17, Is 27/9; A wezmie offiárnik krwie (onego) grzechu/ y włoży ná podwoy domu/ y ná cżterzy węgły wſchodu ołtarzowego BudBib Ez 45/19, [Lev 4/30 (Linde)].

Wyrażenie: »rogi ołtarzowe« = ozdobne rogi w kątach ołtarza (zwykle złote) symbolizujące moc Boga, skuteczność ofiar i modlitw (2): á nábráwſſy krwie ie^go [cielca]/ omocżył [Aaron] w niey pálec ſwoy/ y dotknął ſie rogow ołtarzowych [cornua altaris] w koło Leop Lev 8/15; BielKron 38.

Cf OŁTARZNY

JDok