[zaloguj się]
[pdf]

ROZŁĄCZYĆ (19) vb pf

o jasne.

W inf -łącz- (9), -łęcz- (1) OpecŻyw; w pozostałych formach -łącz-.

Fleksja
inf rozłączyć, rozłęczyć
praet
sg
3 m rozłączył
f rozłączyła
n rozłączyło
imperativus
sg
2 rozłącz
conditionalis
sg
3 f by rozłączyła

inf rozłączyć, rozłęczyć (10). ◊ fut 3 sg rozłączy (2). ◊ praet 3 sg m rozłączył (3). f rozłączyła (2). n rozłączyło (1). ◊ [imp 2 sg rozłącz.] ◊ con 3 sg f by rozłączyła (1).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVII(XVIII) w.

Rozdzielić osoby lub rzeczy dotąd pozostające w bliskim związku, spowodować rozstanie; disiungere Mącz, Calag; separare Vulg [w tym: kogo, co (18)] (19): Cżemu ptaſze iaycza ſą rozney farby/ gdyż ribie wſzytko iednakie. (–) Bowiem w ptakach ieſt ciepłe przyrodzenie ktore może rozłącić to czo ma rozną naturę iako żołtek od białku GlabGad H7; Wowczárni też Syná człowyeczego nye tylko owce ſą/ ále y koźyełkowye. Anye pirwey ye rozłączy/ áliż przyydźye w máyeſtaćye ſwoim z Anyoły ſwemi. KromRozm III C8v; Calag 410a; CzechEp 200; [Baczył też, iż Czechowie tak się byli stowarzyszyli z Krzyżaki, że ich trudno było rozłęczyć StryjPocząt 249].

rozłączyć z kim, z czym (5): Pompeium a mea familiaritate disiunxit, Pompeyuſzá s ſemną rozłączył. Mącz 178a; RejPos 218; SkarŻyw 443; Niż ćięnie iáſne ſłońce/ ze dniem rozłącżyło/ Wſzytko moc twoiá Pánie y ſłowo rządźiło GrabowSet E; WujNT Matth 10/35.

Szeregi: »rozłączyć i rozerwać« (1): Chybábyś záś vnionem, ziednocżenie mowię tych dwu nátur [boskiej i ludzkiej w Chrystusie]/ chćiał rozłącżyć y rozerwáć/ á zá tym podobno y niewiem w co obroćić. CzechEp 147.

»rozłączyć a rozwieść« (1): Obacżże tu káżdy co to ieſt/ á iáko to ieſt ſrogi grzech to márne łákomſtwo tego ſwiátá. Bo to ieſt rzecż pewna/ iż nielza iedno że musi rozłącżyć á rozwieść káżdego s tym dobrotliwym Pánem iego RejPos 218.

a. O śmierci (9): tedy Iezus mily chtzątz vſmierzytz Iudáſſa w iego zloſci/ poſadzil go na wiecżerzy miedzy ſobą ij ſwą milą matką/ na znamię ijże ié on miál ſmętnie rozlęcżytz drugié nocy. OpecŻyw 85v.

rozłączyć z kim, z czym (6): WisznTr 10; Nieſzcżęſna godźiná/ ktora mię z mężem miłym rozłącżyłá/ ośieroćiłá. ArtKanc R17v; [Biadá/ biadá nam biednym/ przed tym Radziwiłem/ Rozłącż że nas iuſz Boże/ z naſzym zdrowiem miłym/ Abyſmy nie patrzali/ na ſwe dzieći/ żony RymszaDeket 57]. Cf Fraza; Zwroty.

Fraza: »śmierć rozłączy« [w tym: z kim (2)] (3): BielKron 123v; ZAłoſna żoná/ z którą ćię śmierć rozłączyłá/ Tym twoie zmárłé ciáło kámieniem przykryłá. PudłFr 27; WIelkie nam vbliżenie poćiechy náſzey Chrześćijáńſkiey czynią/ ktorzy nas żywe z vmárłemi dźielą/ [...] ábyſmy ſobie nic powinni nie byli/ [...] ſkoro śmierć nas rozłączy. SkarKaz 381a.
Zwroty: »z światem rozłączyć« (2): s tey przycżyny [tj. sprawności wojska macedońskiego] o wſzytek ſwiát ſie [Aleksander] pokuśił/ y ſnádnieby był tego dokazał/ by go przed cżáſem śmierć s ſwiátem nie rozłącżyłá. BielKron 123v; LatHar 549.

»z żywotem rozłączyć« (1): gdiby thobie był obiáwion mąż ktory cie ma z żywotem rozłącżyć [qui tua fata resolvit]/ tedybys go zábił á thákby [...] HistAl L3.

Przen [z czym]:

W przeciwstawieniu: »rozłączyć ... zjednoczyć« (1): iż káżdy ochrzczóny nowym ſye człowiekiem ſtawa/ á to vmieráiąc z Chryſtuſem świátu á żywiąc Pánu Bogu: [...] [przeciwnicy chrztu dzieci] áni ich z świátem chcą rozłączyć/ á z Chryſtuſem ziednoczyć BiałKat 261.

Formacje współrdzenne cf ŁĄCZYĆ.

Cf 1. ROZŁĄCZENIE, ROZŁĄCZONY

PP