[zaloguj się]
[pdf]

ROZMACZAĆ (11) vb impf i prawdopodobnie pf

impf (9), prawdopodobnie pf (2) [w tym: imp (2), [inf]] FalZioł IV 23b, V 71, [Cresc 1571].

roz- (10), roſ- (1).

o prawdopodobnie jasne (tak w roz-); pierwsze a pochylone, drugie jasne (błędne znakowanie).

Fleksja
inf rozmåczać
indicativus
praes
sg pl
3 rozmåczå rozmåczają
praet
pl
3 m pers rozmåczali
imperativus
sg
2 rozmåcz(a)j

[inf rozmåczać.] ◊ praes 3 sg rozmåczå (2). ◊ 3 pl rozmåczają (1). ◊ praet 3 pl m pers rozmåczali (1). ◊ imp 2 sg rozmåcz(a)j (3). ◊ part praes act rozmåczając (4).

Sł stp notuje, Cn w innym znaczeniu, Linde XVI w. (dwa z niżej notowanych przykładów).

Zanurzać (zanurzyć) w cieczy; intingere Vulg [w tym: co (10)] (11):

rozmaczać w czym [= w cieczy] (1): Iednorożecz rozmacża rog ſwoy w wodzie tak iż nie ſzkodzi zwirzętam ku piciu. WróbŻołt I7v.

rozmaczać w czym [= w naczyniu] (1): [Jezus mówi do uczniów:] Kthory ſięga á rozmacża ſemną rękę w miſie/ ten mie wyda. Leop Matth 26/23.

Zwrot peryfr: »w krwi [czyjej] rozmaczać« = zabijać (2): Wſzák wiećie że zá Krolowánia/ y pánowánia iego [Zygmunta Augusta] [...] y vwoiennych potrzebách Pan Bog was ſzcżęśćił [...] [to nam] powiedáią y ći ktorzy ieſzcże zoſtáli żywi/ braćia náſzy/ Ktorzy pierśiámi ſwymi/ Nieprzyiaćielom Pogáńſkim od pieráli. Kopie ſwe onie kruſzyli/ oſzcżepy ſwe wych krwi rozmacżáli/ dla miłośći oycżyzny ſwey rány od nich odnośili. BiałKaz L3v; SeklKat Z.
a. Aby było mokre (7): Proch iey [kamfory] zmieſzany z sokiem pſinkowym [...] ciecżenie naſienia męſzcżynſkiego zaſtanawia [...] y zbytnie mocżu puſzcżanie/ ktore pochodzi zgorączoſci lędzwi/ á tho gdy ktemu przileieſz ocztu, á rozmacżaiąc chuſtę będzieſz lędzwi okładał FalZioł I 70d.

rozmaczać w czym (4): Też gdy ktoremu cżłowiekowi krew idzie zbytnie ſtolczem ktorą zową Emoroidi [...], wezmi tego wężowniku kwiatkow dziewanny, warz to w wodzie á w winie/ á potym rozmaczaiącz gębkę albo chuſtę w onym przikładay na ſtolecz FalZioł I 12c; Wezmi rzodkiew nakray z niey kołek/ wezmiſz drijakwie cżyſtey á rozpuſć ią winem/ rozmaczay w tey drijakwi kołka rzodkwiane/ á przykładay na bolącżkę FalZioł V 71, III 2c, V 71v.

α. O zabiegach leczniczych: obmy(wa)ć, zwilżać (zwilżyć) [w czym] (2): Albo theż vwarzywſzy ty zioła w winie/ naparzay ſobie żywot timi to zioły rozmacżaiąc w thim ciepłym winie FalZioł I 90c; Zaſię kiedyby Sokoł barzo miał laxę/ dayże mu trochę pić ſoku bielonowego/ a gebę mu w nim rozmacżay. FalZioł IV 23b.
b. [Aby miękło [w czym]: O záchowániu iágod [...] wſtáwić do pieca ćiepłego/ á gdy trochę śię rozparzą wyiąwſzy rozmacżać ie w moſzcżu ſłodkim/ potym záwieſzáć ná ſłońce aże trochę przeſchną Cresc 1571 330.]

Synonim: b. rozmiękczać.

Formacje współrdzenne cf MOCZYĆ.

PP