[zaloguj się]
[pdf]

ORACTWO (7) sb n

Pierwsze o prawdopodobnie jasne (tak w oracz); drugie o oraz a jasne (w tym 1 r. błędne znakowanie).

Fleksja
sg
N oractwo
A oractwo
I oractw(e)m

sg N oractwo (4). ◊ A oractwo (2). ◊ I oractw(e)m (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI (dwa z niżej notowanych przyładów) – XVIII w.

1. Rolnictwo, uprawianie ziemi; agricultura, agricolatio Mącz (2):
Szereg: »oractwo, (albo) oranina« (2): Agricultura, Oráctwo/ álbo orániná. Mącz 60a, 60a.
2. Zawód stan, czynność uprawiania ziemi; agricultura Mącz (5): Bo pan Bog tám nye rozumye tych rzemyoſl yedwabnych á ſubtelnych/ ktore ſie zá roſkoſſą wzyęli. Ale rozumye oráctwo/ że Adam myał oráć rolą á zyemyę/ y ſam ſiebye y dzyeći ſwe zápomágáć GliczKsiąż Hv.

W połączeniach szeregowych (2): Bo wiele ich opuśćiwſzy żonę/ dźieći/ wáſtát/ oráctwo y goſpodárſtwo [uxore, liberis, officina, agricultura, re familiari relicta]/ idą ná woynę/ áby vſzedſzy roboty y prace domowey/ ſwowolnie żyli ModrzBaz 116; Drugie rzemięſłá ábo zabáwy ſą Liberales, aut liberalibus quàm proximae: bo kondycyey Szlácheckiey nie deroguią. Iáko ieſt żołnierſtwo/ oráctwo ábo goſpodárſtwo/ myśliſtwo/ wełny ſwych owiec handel y domowe ſukná y płotná robienie/ budownictwo/ lekárſtwo/ muzyka ſobie y przyiaćielowi k woli KlonFlis A2v.

Zwrot: »oractwem się obchodzić« (1): Colere agtum. Oráctwem álbo orániną ſie obchodźić. Mącz 59d.
Szeregi: »gospodarstwo a oractwo« (1): Studium agriculturae celebrare, Goſpodarſtwo á Oractwo [!] wychwaláć. Mącz 45d. [Ponadto w połączeniach szeregowych 2 r.]

»oractwo albo oranina« (1): Mącz 59d cf Zwrot.

[»pług i oractwo«: on [...] ſprawcá/ godnieyſzy [...] do motyki/ á do pługá/ y do oráctwá/ niźli do zboie BarlBaz 577 (Linde).]

[»ratajstwo lub oractwo«: ták/ że też rzemioſłá wſzelkie możemy zwáć wokácijami: rátáyſtwo/ lub oráctwo/ lekárſtwo/ śláchectwo/ y ine wſzytkie powinnośći lub zábawki/ wokácije lub powołánia ſą. BudUrzęd 78.]

Synonimy: ratajstwo, rolnictwo.

Cf ORANIE, ORANINA

BK