[zaloguj się]
[pdf]

ORMIANIN (86) sb m

Ormianin (78), Armanin (1), Armenus a. Armenin (2), armianin [w znacz. 2.] (1), Ormian (1), Ormienin (3); Armanin : armianin MiechGlab (1:1); Armenus a. Armenin HistAl; Armenus a. Armenin : Ormianin BielKron (1:12); Ormian [w sg] : Ormianin LibMal (1:2); Ormienin : Ormianin LibLeg (3:18).

O- (74), o- (8) [w rkp.], A- (3), a- (1).

o prawdopodobnie jasne (tak w or-); pierwsze a z tekstu nie oznaczającego pochyleń; drugie a jasne (w tym 3 r. błędne znakowanie); teksty nie oznaczają è.

Fleksja
sg pl
N Ormianin Ormianie
G Ormianina Ormiån, Ormian(o)w
D Ormianinowi Ormian(o)m
A Ormienina Ormiany
I Ormiany
L Ormianinie Ormianåch

sg N Ormianin (11). ◊ G Ormianina (5). ◊ D Ormianinowi (4). ◊ A Ormienina (1). ◊ L Ormianinie (2). ◊ pl N Ormianie (37). ◊ G Ormiån (8) BielKron, SkarJedn (6), VotSzl, Ormian(o)w (4) LibLeg (2), KromRozm III, ReszPrz. ◊ D Ormian(o)m (2). ◊ A Ormiany (6). ◊ I Ormiany (5). ◊ L Ormianåch (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde bez cytatu.

1. n-ethn Człowiek pochodzący z Armenii lub tam zamieszkały; Armenius Calep; Armeni(i)us Cn (54): MetrKor 57/117, 59/276; Armanie kupci [cf ſecta Armenorum ... Hi funt mercatores peritiſſimi Miech Fv] MiechGlab *6; ten Ormyenyn yeſt poddanym Czeſſ. Thur. Za którego Ormienyna reczilo kylko LibLeg 11/94v, 10/56, 57, 60v, 67v, 11/92v [2 r.] (13); Gdzie ormyanowy yednemu 500 zlotich dlugu zaplaczicz bili winowaczi. LibMal 1548/144v, 1548/143, 143v; Przydało ſie iż Alexander zwyciężywſzy Armeny [victis Armeniis; szwycząszywszy Armenyą HistAl 1510 68] wracał ſie z zwycięſtwem do Macedoniey HistAl B4; KromRozm III O6v; BielKron 153v, 163v, 164, 178, 240v (10); GórnDworz F7; SkarJedn 302, d7v; SkarŻyw 29; StryjKron 145; Calep 96b; CiekPotr 37; Ormiánom grzyby po potopie zroſły/ Gdy ſię im wody z oycżyſtych gor znioſły KlonFlis C.

W połączeniu z n-pers (8): a yeden ſnych ſtich zlodzyey ktori bil v ormianyna v Beziſtana wVylnie ſlugą ktori bil rodem ſkaphi LibLeg 11/94, 11/92v, 94 [2 r.], 94v [2 r.], 95v; BielKron 438v.

W połączeniu z n-loc lub przymiotnikiem od nazwy miasta (2): myenyacz yſzbi go s Camyencza Ormyanye tham wydzyecz myely. LibLeg 11/137v; (nagł) Ormiánie Lwowſcy y Kámienieccy. (–) TYch záwſze prze ich cnotę tym rownáć możemy/ Ktore ludźmi mężnemi rządnemi zowiemy. PaprPan Cc2v.

W połączeniu szeregowym (1): Za takowem podatkiem iść mają [...] podatki na popy ruskie, na młyny, rudy, na Żydy, Ormiany, kupce. Diar 79.

Zestawienia w funkcji n-ethn:»Ormianie Mali« = mieszkańcy krainy położonej między Kapadocją, Armenią właściwą i Mezopotamią (1): choćia drudzy Poturcżeni poniewoli/ bes wątpienia wieleby ich przyſtáło do náſzych odſtąpiwſzy Turkow/ Iáko Bulgárowie/ Boſnowie/ y wſzyſcy Słowacy/ takież Ormiánie obyi [!] wieldzy y máli/ y wiele inych Kráin/ ták w Natoliey iáko w Europie. BielSpr 58v. [Cf Przy nim [królestwie Kolchis] Báktrianá/ Zogdyaná/ Armenia wielka y máła BielKron 269v.]

»Ormianie Wieldzy« = mieszkańcy Armenii właściwej, położonej na płd. od Morza Czarnego między Azerbejdżanem, Albanią i Małą Armenią (1): BielSpr 58v cf »Ormianie Mali«.

Szereg: »Ormianie, (i) kupcy« [szyk 2:1] (3): Ormiánie y inſzy kupcy do nieprzyiaćielſkich źieḿ zbroie/ prochy/ ſzalethry/ żelázo/ s Polſki wywożąc/ przedawáli BielKron 416v; Ormiánie y kupcy wſzyſcy/ ktorzykolwiek rzeczy drogie (á nam bárziey ku zbytkowi y ſzkodzie á niż ku pożytkowi ábo potrzebie ſłużące) z cudzych ziem do Korony przywożą VotSzl D2v, Ev. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]
2. Wyznawca chrześcijańskiego Kościoła ormiańskiego, też częściowo połączonego unią z Rzymem (32): Bartłomieia s. armianię [!] tcżą. MiechGlab *6v; Ya wyem iż Ormyánye/ ktorzy ſą pod Antyochenſkim pátryárchą/ z nimi [prawosławnymi] ſye nye zgadzáyą KromRozm III L5v; KrowObr 16v, 18 [2 r.]; W Armeniey ſą Krześćiánie napierwſzy/ Greckim ſpoſobem trzymáiąc/ bo tám był S. Piotr napierwey ſtolec Papieſki záłożył w Antiochiey (marg) Ormiánie. (–) BielKron 269v; Summá Liſtu ziednocżenia Ormian ná tymże oſmym S: Synodzie Floręnckim. SkarJedn 312, A*v, 301, 304, 305 [2 r.], 313 (18); Od Heretykow [...] náuki ſwoiey Luther ſię náucżył [...]. Od Ormiánow y Aryanow: Iż Cżyśćcu żadnego nie máſz. ReszPrz 40.

W połączeniach szeregowych (7): A iſz okrom Grekow [...] ſą ine wielkie trzy narody/ álbo Sekty Chrześćiáńſkie/ ieſzcże dáleko dawniey niżli Grekowie/ od Kośćielney iednośći oderwáne/ [...] to ieſt Ormiánie/ Iákobitowie álbo Suryani/ y Ethiopiánie álbo Popiáni SkarJedn 302, A*v, 94, 166, 301, 307, 308.

Cf ORMIAŃCZYK

MK