« Poprzednie hasło: OSTATECZNI | Następne hasło: OSTATECZNY » |
OSTATECZNIE (40) av
a oraz oba e jasne (w tym w a 1 r. błędne znakowanie).
Sł stp notuje, Cn s.v. ostatnie, Linde XVII – XVIII w.
Znaczenia
- 1. Na koniec, na ostatek
(19)
- a. Przy wyliczaniu (13)
- 2. Na końcu (4)
- 3. Po raz ostatni (4)
- 4. Definitywnie, decydująco, rozstrzygająco (13)
1. Na koniec, na ostatek; postremo Mącz, Cn; novissime, postremum, supremo, ultimo Cn (19): Każdi onim dobrze trzimał y mowił [...]. Oſtatecżnie dobroć y ſwiętobliwoſc iego w tym ſie vkazała/ iż gdy vmarł w dobrey ſtaroſci/ niebył ieden w mieſcie ktoryby go nieżałował WróbŻołtGlab A4v; BielKron 88v; Postremo, Ná oſtátek/ oſtátecznie. Mącz 315a; RejPos 338; Oſtátecznie Pan zwiérzchnié obyczáie chce ſobie miéć: áby smyſły/ któré od młodośći ſkłonne ſą ku złośći/ Páná Bogá wyznáwáli BiałKat 51; weźmimy iuż oſtátecżnie práwie/ ná oſtátku też poſtáwionego Proroká Máláchiaſzá: przypátrzmyż ſię ſłowam iego CzechEp 301.
a. Przy wyliczaniu (13): Nápirwéy bóg ocietz przywitáwſfy ią rzekl. [...] Potym ſyn boży pán Iezus Kryſtus z wielką pocżeſnoſcią matkę ſwą oblapil [...]. Oſtatecżnie duch ſwięty chwálil pannę Marią rzekątz OpecŻyw 185v; PatKaz I 3; FalZioł V 35v; Oſthatecżnie wiedz iż na połnoci [...] niemaſz żadnych ludzi dziwnych ze pſimi głowami MiechGlab 63, *5v, 40; KłosAlg A3v; WróbŻołt C5v; LibLeg 10/63v; Zrudek do Rathay [...], zrathay do Iana Bloczkiego, od Bloczkyego wſzlyąſku do Goſzczyncza [...] A oſtatecznye do Schczayncza ſſa przyachali. LibMal 1546/111, 1546/112; Powinniſmy poczćiwość [...]: Powinniſmy tobie miłość [...]. Powinniſmy poſłuſzeńſtwo [...]. Oſtatecznie powinniſmy cierpliowość w przećiwnych rzeczach BiałKat 203v; RejZwierc 141v.
2. Na końcu (4): A oſtatecżnie Doktor ſwięty Bonawentura mowi: To ieſtli tak będzie pán bóg wſſechmogący wié OpecŻyw 193v; LubPs Z3; A oſtátecżnie nieprzyiaćiołká [Novissima autem inimica] będzie zepſowána ſmierc [!]. Leop 1.Cor 15/26; IAko Lábęć żáłoſnie ſpiewa vmiráiąc/ Ták ia też oſtátecżnie ten liſt poſyłáiąc. PudłDydo A4v.
3. Po raz ostatni (4): Tamże ſie ijm [apostołom] Iezus hned oſtatecżnie vkázál mowiątz: Pokóy wám. OpecŻyw 173v, 82v; OpecŻywSandR nlb 3v; A tak WM prosiemy nie raczcież WM już nas więcej słowy zabawiać a z nami o to targować i już ostatecznie WM prosiemy DiarDop 119.
4. Definitywnie, decydująco, rozstrzygająco (13): Iozeff niedopuſcil onym ludziom ijdz s nijmi daléy/ ale podziękowawſſy ijm s tey dobrocij/ pożegnál ié/ s panią ſwą oſtatecżnie OpecŻyw 30v, 87v, 100v; wſzakoż vſtanieli natura w onym poruſzeniu gwałtownym [...], tedy iuż oſthatecżnie vpada y bywa zaduſzona GlabGad K7v; LibLeg 10/68v; Potem [Chrystus] przyidźie ſądźić oſtatecznie MurzNT 218v marg; DiarDop 109; BibRadz Ier 50/17, 2.Mach 15/17, II 29d marg; á iáko vſtáwicżnie maſz być wdzięcżnym goſciem przed oblicżnoſcią Páná ſwego/ áż do onego cżáſu gdy cie iuż oſtátecżnie záwołáć będzie racżył RejPos 159; Y oſtátecżnie [in ultimo] duchá wypuſzcżáiąc rzekł BudBib 2.Mach 7/9; iáko ſą w Przywileiách y ſpiſániu ſpólnym á oſtátecznie w Alexándrowym Przywileiu [...] opiſáné SarnStat [1023].
Cf OSTATNIE
MMk