[zaloguj się]
[pdf]

OSTRADAĆ (32) vb pf

o oraz drugie a jasne; -strå- (18), -stra- (10); -strå- BierEz, OpecŻyw, LubPs, SienLek, GrzegŚm, PaprPan, KochPs, KochJez, KochFrag, OrzJan; -stra- SkarŻyw, WujNT, KmitaSpit; -strå- : -stra- MurzHist (2:1), RejWiz (3:1), RejZwierz (1:1), RejPos (2:4).

Fleksja
inf ostrådać
praet
sg pl
1 m m pers -chmy ostrådali, -smy ostrådali
f -m ostrådała m an
3 m ostrådåł m pers
f ostrådała m an
n ostrådało subst ostrådały
conditionalis
sg pl
1 m bych ostrådåł m pers
3 m by ostrådåł m pers by ostrådali

inf ostrådać (14). ◊ fut 3 sg ostrådå (2). ◊ 3 pl ostrådają (1). ◊ praet 1 sg f -m ostrådała (2). ◊ 3 sg m ostrådåł (3). f ostrådała (1). n ostrådało (1). ◊ 1 pl m pers -chmy ostrådali (1) RejJóz, -smy ostrådali (1) PaprUp. ◊ 3 pl subst ostrådały (1). ◊ con 1 sg m bych ostrådåł (1). ◊ 3 sg m by ostrådåł (2). ◊ 3 pl m pers by ostrådali (1). ◊ part praet act ostrådåwszy (1).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI – XVII(XVIII) w.

Przestać coś mieć, utracić kogoś lub coś, zostać pozbawionym kogoś lub czegoś [kogo, czego] (32): BierEz S3v; O matki wezrzycie dzis na moie ſirotztwo/ bom oſtrádala iuże wſſytkiégo mégo pocieſſeniá. OpecŻyw 148v; [studentowi] ſyą anyol ukazał y rzekl oglądaſz yą [Matkę Bożą] drugyeraſz ale oka drugyego ſtradaſz Rzek/ bych ych tyſyącz myal wſzytkych bych oſtradal bych na nyą patrzył PatKaz III 123v; RejJóz N2v; MurzHist D3, N, Qv; RejWiz 180 [2 r.], Dd3; Gdyć tu przydzye ná ſwiecie/ wſzytkiego oſtrádáć/ A tám nie wieſz po śmierći kto ma tobą władáć. RejZwierz 143; Kreẃ gdy człowieká vydźie/ żywotá oſtrada SienLek 144v; RejPos 216v, 223; GrzegŚm 27; Ná twoié roſkazánié zdróy wyſkoczył z ſkáły/ A rzéki nieprzebyté wody oſtradáły. KochPs 110; SkarŻyw A5v; Názáiutrz bitwá byłá: Moſkwá tył podáłá/ A przedśię trzy tyśiące ſwoich oſtradáłá KochJez B2; PaprUp C4; KochFrag 25; WujNT 249; KmitaSpit C6v.

W przeciwstawieniach: »nabyć, posiąść, pozyskać ... ostradać« (3): gdy był [Aleksander] poſiadł wiele/ Iż mowił iákież dáley me będzie weſele. Bo gdy iuż nie będę miał co dáley poſiádáć/ Coż zá żywot moy będzie/ muſzę go oſtradáć. RejZwierz 23v; gdy przypadnie niemoc ábo iáka chorobá/ [...] z iáką im [niewiernikom] cięſzkoſcią przychodzić muśi to/ cżego tu łákomie nábyli/ iż tego wſzytkiego nędznie oſtrádáć muſzą. RejPos 6; iż nic nie ieſt płatno cżłowiekowi nędznemu/ by wſzytki bogáctwá y kroleſtwá pozyſkał thego ſwiátá/ á oſtradał oycżyzny ſwoiey/ tho ieſt/ onego kroleſtwá niebieſkiego. RejPos 224.

Zwroty: »gardła, głow ostradać« = stracić życie (1:1): Wiele zuchwáłych Turków głow ſwych oſtradáło PaprPan A3v; [przodkowie naszy] gárdłá ſwégo rychléy oſtradáć niż powinnośći odſtępić woleli. OrzJan 54.

»marnie ostradać« (2): A na tos nye niepamietal Zes ich [pieniędzy] marnie oſtradaċ mial RejKup e5v; RejPos 23.

»nędznie ostradać« (2): W nyebeſpyecżeńſtwye nędzna duſſá ich [tych, co w okręciech pływają] omdlewa/ [...] Bo ſye yáko piyáni ná ten cżás sſtawáyą/ Roſtropnośći ſwey ná wſſem nędznye oſtradáyą. LubPs Y5v; RejPos 6.

»wiecznie ostradać« (1): Ták iż wiecżnie oſtradał [Lucyfer] tám thych wyſokośći. RejWiz 116v.

Szereg: »ostradać a ożałować« (1): oſtrádáć á ożáłowáć iuż tu y onego wiecżnego żywota RejPos 277.

Synonimy: stracić, utracić.

Formacje współrdzenne cf STRADAĆ.

Cf OSTRADANIE, OSTRADANY

EW