[zaloguj się]
[pdf]

OSTROŻYNA (2) sb f

ostrożyna (2), [ostrężyna, ostrzeżyna, ostrzężyna].

Oba o jasne; ostrzeżyna z tekstu nie oznaczającego é.

Fleksja
sg pl
N ostrożyny
G ostrożyny ostrożyn
A ostrężynę ostrężyny
L ostrężynåch

sg G ostrożyny (1). ◊ [A ostrężynę.] ◊ pl N ostrożyny (1). ◊ [G ostrożyn. ◊ A ostrężyny. ◊ L ostrężynåch.]

Sł stp notuje, Cn: ostrężyna, Linde XVI – XVII w.: ostrężyna.

1. bot. Rubus ſruticosus L. (Rost); jeżyna, krzew z rodziny różowatych (Rosaceae) o pędach pokrytych kolcami i o jadalnych owocach sinych lub czarnych, kształtem przypominających maliny; humirubus, rubus Cn (1): [Rubus. Jeżyny.] Diaſcorides piſze/ warzone w wodzie liſcie tego drzewka albo thej tho oſtrożyny [oſtrzeżyny SienHerb 151b (Linde)] á pite/ oddala chciwoſć cieleſną, białem głowam ich rzecż przyrodzoną zaſthanawia FalZioł I 122a; [Oſtrężyny leśne y polne/ Ieżynámi zową. Rubus recta, quae et maior, minima Rubus repens appelatur. SienHerb L#; korzenie wſzelkie iáko páproć oſtrzężyny albo ćiernie/ máią być ná wierzch wybrane Cresc 1571 303].
[Szereg: »ostrężyna albo jeżyna«: Chceſzli mieć ocet bárzo oſtry/ weźmi głogowych iágod [...]/ tákież y oſtrężyn albo ieżyn ktore po polu roſtą Cresc 1571 362 (Linde).]
2. [bot. Rubus caesius L. (Rost); jeżyna popielica, krzew z rodziny różowatych (Rosaceae): (nagł) O Oſtrężynach. (–) OStreżyny [!]/ drzewko ieſt ćienkie á kolące/ ktore śię po źiemi pnie/ iteż przy drzewach/ niektorzy ie niedźwiedziami zową. Cresc 1571 472 (Linde).]
3. Cierń, kolec ciernistego krzewu (1): ij wciſnęli mu ią [koronę z ciernia] dwiemá drągoma tako motzno/ ijże ty ijſté oſtrożyny/ przeſſly iego ſwiętą głowę aże do mozgu/ tak ijż krew [...] ciekla OpecŻyw 128; [Bo ciernie miąſſze aże do mozgu wbieżało przez Koſci w głowie ſtłuczoney, w ktoreyże to koronie tyſiącz oſtrożyn było Pozdraw D2].
4. [Żerdź rosochata, gałąź:
Szereg: »ostrężyna abo żerdź«: Te rożdżki oblepione ták máią być ſtáwiany/ mieć oſtrężynę abo żerdź wyſoką/ ná ktorey wierzchu przywiąż kilko rozg Cresc 1571 633.]

Synonimy: 1. jeżyna; 2. niedźwiedzina, niedźwiedź; 3. cierń.

Cf [OSTRZEŻNIA]

AKtt