[zaloguj się]
[pdf]

OSTYDNĄĆ (14) vb pf

o jasne.

Fleksja
inf ostydnąć
praet
sg
3 f ostydła
imperativus
sg
3 niech, niechåj ostydnie
conditionalis
sg pl
3 m by ostydnął m pers
n subst by ostydły

inf ostydnąć (2). ◊ fut 3 sg ostydnie (6). ◊ 3 pl ostydną (1). ◊ praet 3 sg f ostydła (2). ◊ imp 3 sg niech, niechåj ostydnie (2). ◊ con 3 sg m by ostydnął (1). ◊ [3 pl subst by ostydły.]

Sł stp notuje, Cn: ostygnąć s.v. ostygły, Linde XVII(XVIII) oraz XVIII w.: ostygnąć.

Stać się zimniejszym, przestygnąć, zletnieć, wyziębnąć; refrigescere Mącz, Cn (14): warzyć tho w wodzie z ięcżmieniem/ pothym tę wodę odczedzić á nakłaſć wnię kwiecia thego ziela/ á przykrywſzy dobrze iżby para niewychodziła á dać tak oſtydnąć FalZioł I 154b, V 71, 72; potym ón proch wſyṕ/ á weſpołek zmiéſzay/ themuż dawſzy oſtydnąć ná rány przywijay. SienLek 162v; nátłucz Bobku z Imbiérem á zmiéſzay go z Winem/ álbo s piwem/ wzwarzże go dobrze/ á gdy oſtydnie/ dáy go kóniowi wypić SienLek 173; Z niemocnemi końmi nie ieżdż głęboko do wody/ tylko do brzuchá iżby oſtydnął około brzuchá SienLek 187, 69; Oczko 33; [Insza to rzecz z ciebie wyszła, A potrawa już ostydła. DramStp I 614; Przynieſz ie/ poki ćiepłe/ kiedy by oſtydły/ kiedi by oſtydły [!]/ tedy ſmatzne niebiły Breng ſih [lege: ſie]/ weil ſie warm ſein/ wenn ſie lang ſtehen ſo wern ſie niſchten eſſe. Wokabul 1539 H5v].
Zwrot: »z nienagła ostydnąć« (1): niech thák weſpoł wré/ áż czwarta część wywré/ wyymi potym niech z nienagłá oſtydnie/ á thego winá day pić trunczek chorému SienLek 141.
Przen: Ochłonąć, wygasnąć, zobojętnieć (5): A prze rozmnożęnie nieprawości oźiębnie (marg) oſtydnié [!] (–) miłośc wielá ich MurzNT Matth 24/12; Non refrixit amor, Yeſzcze ſie miłość nie prziyadłá/ Nie oſtydłá. Mącz 137a; WujJudConf 137v; miłość ktora nigdy nie oſtydnie. LatHar 597; [Prawdáć ieſt; że dźiś poſpolićie oſtydłá Miłość/ ku Pánu Bogu y Bliźniemu HerbOdpow Bbv].
Szereg: »ostydnąć albo się upokoić« (1): zápaleni tą chućią á myſlą burzliwą ku ſlawie im [przodkom] rowney/ dufáiąc tákieyże fortunie/ nie drzewiey oſtydnie álbo ſie vpokoi ná pierſiách/ áż ſnimi porowna w vcżynkách zacnych. BielKron 333v.

Synonimy: ochłodnąć, oziębnąć.

Formacje współrdzenne cf STYDNĄĆ.

Cf OSTYDŁY, [OSTYDNIENIE]

EW