[zaloguj się]
[pdf]

OSTYDŁY (13) part praet act

o prawdopodobnie jasne (tak w o-).

Fleksja
sg
mNostydły fNostydłå
Aostydły A
pl
G ostydłych
A m pers ostydł(e)
subst ostydł(e)

sg m N ostydły (5). ◊ [A ostydły.] ◊ f N ostydłå (5). ◊ pl [G ostydłych.] ◊ A m pers ostydł(e) (2). subst ostydł(e) (1).

Sł stp notuje, Cn: ostygły, Linde XVI – XVII w. s.v. ostydnąć, ostygnąć.

1. Który ostygł; refrigatus Mącz, Cn; tepidus Vulg, Cn; teporatus Cn (11): [Traffya się też tak czasem niestateczna pczola Ze od ula uczieka y od myodu zgoła A czo kolwiek iedno ma thim się nic nyebawy Myod osthidly ul pusthy kiedy chcze zosthawy ŚwirPasiecz 257.]
Przen: Zobojętniały, oziębły, bez uczucia (11): Accusatio defessa et refrigerata, Skárgá/ Oſtydła Mącz 137a; Znam ſpráwy twoie/ iżeś nie ieſt áni źimny/ áni gorący, bodaybyś był źimny/ ábo gorący, ále iżeś oſtydły [tepidus; letni Leop; letny WujBib]/ á áni źimny áni gorący: pocznę ćię wyrzucáć z vſt moich. WujNT Apoc 3/16; Zimny ieſt haeretyk/ ktory ſtráćił wiárę y miłość. Oſtydły/ ktory nie ieſt áni haeretykiem áni Kátholikiem: ábo oziębły y niedbáły Kátholik. WujNT 848, Apoc 3 arg, s. 848 [2 r.], Yyyyy3v.

W porównaniu (1): Ten brzydki ieſt Chriſtuſowi y kośćiołowi iego: iáko letnia wodá żołądkowi/ ktora go do womitu przywodzi: y przeto obiecuie/ że tákie oſtydłe/ iáko pokarm nieſtráwny/ chce precz wyrzućić od śiebie. WujNT 848.

Szeregi: »ostydły a (i) oziębły« (1): iż ieſli przy niey [wierze] nie będzye práwey chući/ á práwey miłośći ſerdecżney/ iuż oſtydła á ozyębła ieſt/ á nic nie płathna przed Máieſtatem Páńſkim RejPos 307; [áby nas dzień ſądny/ á dzień śmierći náſzey/ nie záſtał ták oſtydłych/ y oźiębłych w wierze WujPosN 1584 II 341 (Linde)].

»zimny a ostydły« (2): á coż potym kiedy ſzcżyrey á ſerdecżney miłośći nie ma ku temu to Bogu ſwemu [człowiek próżny]/ iuż ieſt źimna á oſtydła y nikcżemna wiárá iego. RejAp 29v, 29v.

2. Martwy, nieżywy (2):

W przeciwstawieniu: »ostydły ... żywy« (1): Płácże Venus wolnowłoſa/ od żalu opada/ [...] Więcey niż Adonideſá Cyprſkiego żáłuie/ A oſtydłe vſtá vſty żywemi cáłuie. KlonŻal B3v.

Przen (1):
Szereg: »martwy a ostydły« (1): Ano piſmo głośno powiáda/ iż wiárá bez cnothy bárzo martwa á oſtydła ieſt RejZwierc 259v.

Synonimy: 1. chłodny, letni, ochłodły, oziębiony, oziębły; 2. martwy, nieżywy, umarły, zmarły.

Cf OSTYDNĄĆ, OSTYGŁY

EW