[zaloguj się]
[pdf]

OSZUKAWAĆ (30) vb impf

o oraz drugie a jasne, pierwsze a pochylone (w tym 1 r. błędne znakowanie).

Fleksja
inf oszukåwać
indicativus
praes
sg pl
1 oszukåwåm
2 oszukåwåcie
3 oszukåwå oszukåwają
praet
sg pl
3 m oszukåwåł m pers oszukåwali
imperativus
sg pl
2 oszukåwåj oszukåwåjcie
3 niech, niechaj oszukåwå
conditionalis
sg pl
1 f by oszukåwała m an
3 m m pers by oszukåwali

inf oszukåwać (1). ◊ praes 1 sg oszukåwåm (6). ◊ 3 sg oszukåwå (4). ◊ 2 pl oszukåwåcie (1). ◊ 3 pl oszukåwają (4). ◊ praet 3 sg m oszukåwåł (1). ◊ 3 pl m pers oszukåwali (1). ◊ imp 2 sg oszukåwåj (1). ◊ 3 sg niech, niechaj oszukåwå (2). ◊ 2 pl oszukåwåjcie (1). ◊ con 1 sg f by oszukåwała (1). ◊ 3 pl m pers by oszukåwali (3). ◊ part praes act oszukåwając (4).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI – XVII w. s.v. oszukać.

Świadomie wprowadzać w błąd zwodzić; seducere Vulg, PolAnt; decipere Mącz, PolAnt; fraudare, imponere Modrz, Vulg; defraudare Vulg; illudere PolAnt; circumscribere, fallere, ludificare, sycophantari Mącz; deludere JanStat [w tym: kogo (20), co (2)] (30): Leop Eccli 34/25; Ale iey Tobit mowił/ Milcż/ nie fráſuy ſię/ zdrow ći ieſt. A oná mu odpowiedżiáłá/ Iuż mi więcey nie powieday/ áni mię oſzukaway/ boć ſyn moy vmárł BibRadz Tob 10/6, Iob 13/9; Winni też oni tego łupieſtwá/ co oſzukawáią ty ktorzy im borgowáłi [!]: álbo ktorzy śie przą długow KuczbKat 329; BudBib Lev 25/17; Ná ty wſzytki [ubogich] Vrząd ma pilne bacżenie y dozor mieć/ żeby ludźi nieoſzukawáli zmyśliwſzy ſobie iáką niemoc/ ábo vboſtwo. ModrzBaz 37v; Ale áza tym ſpoſobem Rzecżpoſpolitą nie znácżnie oſzukawáią [insigniter fraudatur]: gdy miáſto ſtá dźiewiąćidźieśiąt y dźiewiąći iezdnych/ tylko ſto ná woynę idźie? ModrzBaz 121, 51v; Oczko 29; SkarŻyw 328; CzechEp 204; cżeladź ze wſząd krádnie/ towárzyſze oſzukawáią/ krewni á powinowáći nie do końcá przyiaćiele WerKaz 288.

oszukawać czym (4): Iſch on thelko liczmanamy o pokrzikamy lyudzye oſchukawal LibMal 1545/96; ModrzBaz 135; SkarŻyw 57; á niewinné ludźi práwuiący ſie oſzukawáli ſumpty/ pracámi/ wydatki/ nakłády ich morduiąc nieſpráwiedliwie SarnStat 954.

oszukawać na czym (1): Goźdźie/ gonty/ cegłę/ y inſze rzecży/ tak máłe y mnieyſze/ pod licżbą máią odbieráć: bo ná tym Rzemieślnicy zwykli oſzukawáć Száfárze y Vrzędniki GostGosp 14.

W połączeniach szeregowych (2): Decipio, Zdrádzám/ oſzukawam/ Podchodzę. Mącz 35d, 199a.

W przeciwstawieniach: »oszukawać ... nadzieję zmacniać, wierność pokazować« (2): NiemObr 69; Słudzy áby pánom ſwym byli poddáni/ nie oſzukawáiąc/ ále we wſzytkim dobrą wierność pokázuiąc WujNT Tit 2/10.

Zwrot: »sam(ego) siebie oszukawać« = se ipsum seducere PolAnt, Vulg [szyk zmienny] (3): Niech żaden ſámego ſiebie nie oſzukawa BibRadz 1.Cor 3/18; RejPosWstaw [212]v; Abowiem ieſli kto mniema żeby czym był/ gdyż ni czym nie ieſt/ ſam śiebie oſzukawa. WujNT Gal 6/3.
Szeregi: »podchodzić, oszukawać« (1): Circumscribo, Opiſuyę. Podchodzę/ oſzukawam. Mącz 374d. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

»nie oszukawać ani zawodzić« (1): Właſność tedy wiáry prawdźiwey ieſt áby [...] tych ktorzy ſię przez nię buduią/ nie oſzukawáłá áni záwodźiłá/ ále we wſzelákiey prawdźie vpewniáiąc/ nádźieię zbáwienną zmáćniáłá [!]. NiemObr 69.

»oszukawać, (i) zdradzać« [szyk 2:2] (4): Mącz 116d, 208d, 436b; iż tákiey niezbożnośći Papieżá Rzymſkiego [Luter] wytrwáć nie mogł: widząc iáko ſwoie kramy rozſyłał/ y wykłádał/ po Niemieckiey źiemi/ indulty ſwoie przedawáiąc/ á ludźi vbogich zdradzáiąc/ y oſzukawáiąc. NiemObr 153. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

»zwodzić a oszukawać« (1): Teraz tedy niech was Ezechiaſz nie zwodźi/ á niechay was w thym nie oſzukawa [ne seducat et ne persuadeat]/ áni mu wierzćie BibRadz 2.Par 32/15.

Synonimy: omylać, oszydzać, podchodzić, zdradzać, zwodzić.

Formacje współrdzenne cf SZUKAĆ.

Cf OSZUKAWAJĄCY, OSZUKAWANIE, OSZUKAWANY

IM