[zaloguj się]
[pdf]

OŚLĘ (53) sb n

o jasne.

Fleksja
sg pl
N oślę
G oślęcia ośląt
A oślę
I oślęci(e)m
L oślęciu

sg N oślę (3). ◊ G oślęcia (2). ◊ A oślę (30). ◊ I oślęci(e)m (3). ◊ L oślęciu (14). ◊ pl G ośląt (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI w.

Źrebię ośle, mały osiołek; pullus, PolAnt, Vulg; asellus, pullus asinae Vulg; pullus asininus Cn (53): náidźiecie oślę vwiązané/ na ktorym żáden człowiék nieśiedźiáł MurzNT Mar 11/2, Luc 19/30, 33 [2 r.], 35; Tedy ſzli/ á náleźli oślę vwiązáne v forty BibRadz Mar 11/4, Mar 11/2, 5, 7; iż ſie ten Krol nie miał okázáć/ áni w ladrzech/ áni w pozłociſtey zbroi/ iedno ná oſlęciu/ á bárzo w pokorney poſtáwie RejPos 2; A tákież y ono oſlę ktore ieſzcże było nieſkroczone áni ogłaſkáne/ známionowáło narod pogáńſki/ ktory był nie ſkrocon/ áni zakonem áni żádnemi vſtáwámi RejPos 2v; BudNT Luc 19/30, 33 [2 r.], 35; ty wieſz miły Pánie/ iżem ći od nich y iednego oślęćiá nigdy niewziął. SkarŻyw 482; y przywiedli oślę do IEſuſá: y wrzućili ná nie ſzáty ſwe WujNT Mar 11/7, s. 88, Mar 11/2, 4, 5, Luc 19/30 (11).

W połączeniu szeregowym (1): wziął z onych (rzecży) ktore ſię mu nágodziły [...] Koz dwieśćie á kozłow dwádzieśćiá/ záś owiec dwieśćie/ á báránow dwádzieśćiá. Wielbłądzic doiących ze zrebięty ich/ trzydzieśći/ krow cżterdzieśći/ á bykow dzieſięć/ oſlic dwádzieśćiá á oſląt (ich) dzieſięć. BudBib Gen 32/15.

W porównaniu (1): A żebych téż bydlęciem v ciebie był mily panie/ a ty na grzbiecie moijm ſiedzątz/ a mnie iako oſlę twé ſprawuiątz/ ninijé wnętrznégo pokoiu vkuſſenié [...] przywiedz OpecŻyw 72v.

Zwroty: »na oślęciu jechać (a. pojechać, a. wjechać, a. wjachać), wjechanie, wjeżdżający« [szyk zmienny] (6:1:1): Ná Oſlęćiu do Ieruzálem wiáchawſzy/ kupce z kośćiołá wypądza Leop Luc 19 arg; RejPos 2v; gdy wiazd ná kroleſtwo do Syonu Krolá tego opiſał [prorok] y podłego/ y ſkromnego/ y vbogiego/ y ná oſlęćiu á oſlicy wiezdzáiącego Zách: 9. ꝟ. 9. CzechRozm 180, 106, 165, 195v; WujNT Mar 11 arg, Luc 19 arg.

»siedzieć, siedzący na oślęciu« = sedere super pullum asinae Vulg (4:1): Iezu ktorys pokorny ſiedzącz na Oſlęciu do miaſtha Ieruzalem chwalebnie przijęt był. TarDuch B6v; RejPos 1v, 2; Oto krol twoy idźie tobie ćichy/ y ſiedzący ná oślicy y na oślęćiu ſynu podiárzemney. WujNT Matth 21/5, Ioann 12/15.

Szeregi: »osieł i oślę« (1): Tákiſz ma być oſtátni odkupićiel/ o ktorym Zách. 9. ꝟ 9. ktory poiedzie ná oſle y oſlęćiu CzechRozm 106.

»oślica i (a) oślę; oślica (i) z oślęciem« = asina et pullus Vulg [szyk 14:3] (14;3): OpecŻyw 71; Iezu ktorys dwu zwolennikow poſlał ku rozwięzowaniu oſlicze z oſlęciem TarDuch B6v; A iż iechał ná oſlicy niewolney y ná oſlęciu iey [...]/ to ſie známionowáło/ iż on rozwięzáć miał narod żydowſki RejPos 2v, 1, 1v [2 r.], 2, 2v marg; CzechRozm 165, 180, 195v; WujNT Matth 21/2, 5, 7, s. 88 [2 r.], Aaaaaa3. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

»oślę lub źrzebiec« (1): A Sżedſzy poſłáni/ nálezli iáko im rzekł (marg) Lać. ſtoiące ośle/ lub zrzebcá [stantem pullum Vulg]. (–) BudNT Luc 19/32.

Cf OSIEŁEK, OŚLIK

BK