Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: OŚMNAĆCIE

Następne hasło: OŚMNAŚCIE »

OŚMNASTY (45) nm

ośmnasty (27), osmynasty (15), osmenasty (2), ośminasty (1), [osmynaście]; ośmnasty RejPs (2), LubPs (2), Leop, BielKron (9), SienLek, RejAp, GórnDworz, WujJud, StryjWjaz, ModrzBaz (2), SkarŻyw, StryjKron, LatHar (2), RybGęśli, SarnStat; osmynasty MetrKor, OpecŻyw, FalZioł, LibLeg, KrowObr (2), BibRadz (4), GrzepGeom, RejPos (3), SkarJedn; osmenasty PatKaz III, HistAl; ośminasty Mącz.

-ſ- (37), -ś- (5), -ſz- (2), -s- (1 + żp); -m- (10), -ḿ- (3), -(m)- (14).

o jasne; -å- (38), -a- (2); -å- : -a- KrowObr (1:1), BibRadz (3:1); osmenasty z tekstów nie oznaczających é.

Fleksja

sg
m	N	ośmnåsty, osmynåsty, ośminåsty	f	N	ośmnåstå, osmånåstå	n	N	ośmnåst(e), osm(e)nåst(e)
	G	ośmnåstégo, osm(e)gonåstégo, osmynåstégo, osmenåstégo, osm(e)gonåście		G	osm(e)jnåst(e)j		G	osm(e)nåst(e)go
	A	ośmnåsty, osmynåsty		A	osmąnåstą		A
	L	ośmnåstym, osmymnåstym		L	osm(e)jnåst(e)j		L	ośmnåstym

pl
N	subst	ośmnåst(e)
L		osminåstych

sg m N ośmnåsty (13), osmynåsty KrowObr (2), ośminåsty (1) Mącz. ◊ G ośmnåstégo (7), osm(e)gonåstégo (5), osmynåstégo (1), osmenåstégo (1) HistAl, [osm(e)gonåście]; ośmnåstégo BielKron (5), GórnDworz, SarnStat; osm(e)gonåstégo LibLeg, RejPos; osm(e)gonåstégo : osmynåstégo BibRadz (3:1); ~ -égo (1), -(e)go (13). ◊ A ośmnåsty (1) LatHar, osmynåsty (1) SkarJedn. ◊ L ośmnåstym (2), [osmymnåstym]. ◊ f N ośmnåstå (1) RybGęśli, osmånåstå (1) GrzepGeom. ◊ G osm(e)jnåst(e)j (2). ◊ A osmąnåstą (1). ◊ [L osm(e)jnåst(e)j.] ◊ n N ośmnåst(e) (1) BielKron, osm(e)nåst(e) (1) FalZioł. ◊ G osm(e)nåst(e)go (1). ◊ L ośmnåstym (1). ◊ pl N subst ośmnåst(e) (1). ◊ L osminåstych (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI w.

Znaczenia

Liczebnik porządkowy (45)

Liczebnik porządkowy; octavusdecimus HistAl, Vulg, PolAnt, Cn; decimusoctavus PolAnt, Cn; duodevicesimus Mącz, Cn (45): w pirwſchy wthorek po szwianthey Luciey voſzmanaſtha godzyna kazdy ſznych [...] biczy ma na ſzwym konyw po gothowye MetrKor 26/62v; OpecŻyw C2v; PatKaz III 148; Oſmenaſthe przenagabanie y znamię niełacznego rodzenia FalZioł V 18b; LibLeg 6/160v; RejPs 23v; Oſmenaſtego roku od národzenia ſwego [Aleksander] pocżął walcżyć/ á przez dwánaſcie lat męznie boiował. HistAl N5; LubPs E żp; KrowObr 75v, Rr2; Leop 1.Par 25/25; A tenći ieſt przepis onego piſmá/ Oſmegonáſtego dniá/ mieſiącá Elul BibRadz 1.Mach 14/27, 4.Reg 22/3, 2.Par 13/1, 35/19; Pan Kryſtus śmierć racżył podiąć w Ieruzálem od narodu żydowſkiego/ roku ośḿnaſtego pánowánia iego [Tyberyjusa] BielKron 140v; Rychło też ſam Krol Ládziſław wieku oſmnaſtego lat vmárł. BielKron 304v, 82v, 91, 185v, 227, 422v, 444, Kkkk4v; Duodevicesimus, Ośminaſty. Mącz 97d; SienLek 72v; RejAp 147; Piſan w Tykocżynie oſmnaſte^go dniá Lipcá. GórnDworz A3; GrzepGeom Mv; Ewányelia Niedziele oſmeynaſtey po Troycy ſwiętey RejPos 229, 229v żp, 321; WujJud 179v; Názáiutrz oſmnaſty dzień ktory był Lutego/ Káżdy chętliwie widzieć chciał Krolá nowego. StryjWjaz B2; ModrzBaz 37v, 94; SkarJedn 238; SkarŻyw 451 marg; StryjKron 603 żp; RybGęśli D2v; Dan w Krákowie we Srzodę piérwſzą po Kwietnéy Niedźieli: Roku Páńſkiégo 1524. Króleſtwá náſzégo roku oſmnaſtégo. SarnStat 1229; [O ktoreyſċie dziſia iedli/ myſmy iedli o tzternaſtey/ y o oſmeynaſtey. Vmb welche ſtund habt ihr heute geſſen/ wir haben geſſen/ vmb die viertzehent ſtunde/ vmb die achtzehent. Wokabul 1539 N3v; Wſmynaſtym [!] [capitulum] O puſczanÿv krwię StatNorb 4; Iako sswiety Ian wypyssvie od czwarthegonasczie rozdzielienya ass do ossmegonasczie. SprChęd 31; z ósmegonaście [łana] nie dają tylko zająca i cietrzewia LustrWpol II 110; Decimusoct. il Deciootta. Oſmynaſty. Dict 1566 D4v; A ták w oſmymnaſthym roku Fortunat [...] wyieżdżał polowáć. HistFort A4v].

Zestawienia liczebnikowe (5): RejPs 173; Pſalm ſetny oſḿnaſty [żp aa3v: osḿnaſty]. LubPs aa3 żp, aa3v żp.

iáko w Pſálmie ſetnym y oſmnaſtym mowi LatHar 302, 508.