[zaloguj się]
[pdf]

OŚWIADCZYĆ SIĘ (15) vb pf

oświadczyć się (13 + errata), oświaczyć się (2); oświadczyć się : oświaczyć się BudBib (errata:2).

się (10), sie (5).

-dcz- (12), -thcz- (1).

o prawdopodobnie jasne (tak w oświadczyć); -å- (5), BudNT (2), CzechRozm, ModrzBaz, SkarJedn, -a- (6) BibRadz (2), BielKron, CzechEp (2), SkarKaz; -å- : -a- BudBib (2:errata).

Fleksja
praet
sg pl
1 m m pers oświådczylismy się
3 m oświådczył się, oświådcz(e)ł się m pers oświadczyli się
f oświådczyła się m an
n oświadczyło się subst
conditionalis
sg
1 m bych się oświadczył
3 f by się oświådczyła

fut 2 sg oświådczysz się (2+errata). ◊ praet 3 sg m oświådczył się (5), oświådcz(e)ł się (1) ActReg. [f oświådczyła się.] n oświadczyło się (1). ◊ 1 pl m pers oświådczylismy się (1). ◊ 3 pl m pers oświadczyli się (1). ◊ con 1 sg m bych się oświadczył (1). ◊ 3 sg f by się oświådczyła (1). ◊ part praet act oświådczywszy się (2).

Sł stp: oświaczszyć się s.v. oświadczyć, Cn brak, Linde XVIII w. s.v. oświadczyć.

1. Publicznie wyrazić swoje zdanie, ogłosić coś komuś, wystąpić ze swoim poglądem; contestari, testificari PolAnt; profiteri Modrz (10): Iákoſmy y przedzey rzekli wam y oświadcżyliſmy ſię. BudNT 1.Thess 4/6, Act 8/24[25].

oświadczyć się przed kim (3): BielKron [206]; Lecż Papież [...] zezwawſzy/ ktore ná prętce mieć mógł Biſkupy/ oświadcżył ſię przed nimi/ y onym poſłem Ceſarſkim Leonem: iż názłożenie Ignácego nie przyzwalał SkarJedn 215; CzechEp 209.

oświadczyć się w czym (1): iż tenże Meſyaſz Iezus pan oświádcżywſzy ſię w tym cżęſtokroć że z śiebie nic nie cżynił/ áni mowił CzechEp 124.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikiem: w tym (1); że (3), iż (2), iżby (1)] (6): MetrKor 59/75; BibRadz Gen 43/3; ModrzBaz 95v; SkarJedn 215; CzechEp 124; y Pan Kanclerz się oswiadczeł ze się to niesłusznie dzieie ActReg 166; [Oświadczyła się, że jej nieboszczyk na potrzebę swą zastawieł tkankę perłową InwMieszcz 1575 nr 195].

Zwrot: »oświadczyć się pod przysięgą« = contestando contestari PolAnt; cum iureiurando profiteri Modrz [szyk zmienny] (2): Do ktorego rzekł Iudás/ Oſwiádcżył ſie tám ten człek pod przyſięgą/ iżbyſmy ſie nie vkázowáli przedeń/ ieſlibychmy brátá niemieli z ſobą. BibRadz Gen 43/3; ModrzBaz 95v.
Szereg: »powiedzieć i oświadczyć się« (1): Potim powiedział y oswiathczil sye przerzeczony pan Boturzinski yz zadnemu czlowiekowi nycz nye ieſt vinyen MetrKor 59/75.
2. Przysiąc powołując kogoś, coś na świadka; contestari, testari PolAnt (3):

oświadczyć się na kogo (1): A ták słuchay głoſu ich/ á wſzákże oświacżjſz [errata zmienia: oświadczyſz] ſię (marg) Wł/ oświacżáiąc oświacżjſz ſię (–) [contestando contestatus fueris] ná nie/ y oznajmiſz im práwo krolewſkie BudBib 1.Reg 8/9.

Zwroty: bibl. »oświadczyć się niebem i ziemią [przeciw komu]« (1): Roſkażćieſz ſie zeydź do mnie wſzytkim ſtárſzym z káżdego pokolenia wáſzego/ y przełożonym wáſzym/ áby ſłucháli wſzythkich tych ſłow ktore do nich mowić będę/ á iżbych ſie oświádczył niebem y źiemią przeciw nim [et testes invocabo contra eos caelos et terram]. BibRadz Deut 31/58.

bibl. »oświaczając oświaczyć się« (1): BudBib I 152b marg cf oświadczyć się na kogo.

3. W funkcji strony biernej: Zostać objawionym, poświadczonym (2): dokądby náuká ich zápiecżętowána nie byłá. Ale gdźieby ſie iuż raz oświadcżyłá y dobrze zápiecżętowáłá: tedy iuż też cudá/ iáko niepotrzebne/ vſtáć miáły. CzechRozm 191.
Szereg: »oświadczyć się i oznajmić« (1): Ale máło było ná tym/ iż ſię to Słowo głoſem Ianowym pokryte oświádczyło y oznaymiło SkarKaz 487a.

Synonimy: 1. powiedzieć; 3. oznajmić się.

Formacje współrdzenne cf ŚWIADCZYĆ.

EW