Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: OŚWITŁY

Następne hasło: [OŚWITNĄĆ SIĘ] »

OŚWITNĄĆ (4) vb pf

o jasne; oświetnąć z tekstu nie oznaczającego é.

Fleksja

praet
	sg		pl
3	m	oświtł, oswietnął	m pers
	f	oświetnęła	m an
	n	oświtło	subst	oświtnęły

conditionalis
	sg
3	m	by oświtnął

fut 3 sg oświtnie (1). ◊ praet 3 sg [m oświtł, oswietnął. f oświetnęła.] n oświtło (1). ◊ 3 pl subst oświtnęły (1). ◊ con 3 sg m by oświtnął (1). ◊ [part praet act oświtnąwszy.]

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w.

Znaczenia

1. Zaświtać, rozednieć (3)
- W przen (1)
- [Przen: Objawić się
2. Zajaśnieć, rozkwitnąć (1)

1. Zaświtać, rozednieć; elucere Vulg, Cn; lucescere Mymer¹; dilucescere, diluculare, illucescere Cn (3): Lucescit. Es wirt liecht. Oſwytło. Diescit. Mymer¹ 13; Antelucanum tempus Czás przede dniem niżli oſwitnie. Mącz 198a; [oświtnąwszy dobrze, i widząc się być bezpiecznym, szedłem nazad do Sigli DiarPeregr 34; zdało mu się rano widzenie, już na dniu jako oświtło, że do niego człowiek w białym odzieniu przyszedł KromHist 39].

Fraza: »dzień oświt(ną)ł (a. [oświetnie])« [szyk zmienny] (1): áżby dźień oświtnął [donec dies elucescat]/ á iutrzenká weſzłá w ſercách wáſzych. WujNT 2.Petr 1/19; [Ieſzcże dzień nieoświtł/ á oná w ocżách ſtánęłá Woluſyánowych SkarŻyw 534; áże oſwiethnie dzień/ á iutrzenká oſwieći ſie w ſercach wáſzych [2.Petr 1/19]. GilPos 258v].

W przen (1): WujNT 2.Petr 1/19; [Gdyż ciemność błędow przeminęłá/ á ná iey mieyſce nam zbáwienna Boſka ſwiátłość oſwietnęłá GilPos [1]].

[Przen: Objawić się: przetoż Pan gdy przyſzeł á oſwietnął w vboſtwie [...]/ nie przyięli go/ ále wzgádzili [!]. GilPos 242.]

2. Zajaśnieć, rozkwitnąć (1): Acż ty pańſtwa od dawna ſłynęły: Wſzakże ninié prawie oſwitnęły: Zá chwalebným/ mądrim ie^go zachowanim KlerPow 4.

Synonim: 1. odnieć.

Formacje współrdzenne cf ŚWITAĆ.

Cf OŚWITŁY