[zaloguj się]
[pdf]

OTOŻ (640) pt

otoż (639), otże (1); otoż : otże PaxLiz (1:1; C2).

Pierwsze o jasne; -óż (93), -oż (8); -oż OpecŻyw (6); -óż: -oż Mącz (3 : 2); -óż- (2) SarnStat, SiebRozmyśl -oż- (1) Mącz; -e prawdopodobnie jasne (tak w -że).

Sł stp: otoż, Cn: otoż, Linde XVI – XVIII w.: otoż, XVII (z Cn błędnie) – XVIII w.: otże s.v. oto.

Partykuła deiktyczna (640):
1. Wskazuje, kieruje uwagę na wypowiedzenie lub jeden z jego członów (545):
A. Prezentuje osobę, przedmiot, pojęcie (21): Otożem ia Abiron [...] A Dátán tám drugi brát y s tymi nędznymi/ Zoſtał RejWiz 160.

Połączenia: »otoż już« (1): (did) Leticia [...] przyniesie klenoty. (–) Otoſz iuż maſz moy pánie łáſkáwy/ Poſlubyone małżeńſtwá zaſtáwy BielKom G6.

»otoż tam« (2): Bábá nań rzyć wypięłá/ otoż tám maſz ćwiká RejFig Cc2; SiebRozmyśl H3v.

Fraza: »otoż masz (a. mamy, a. macie)« [w tym: kogo, co (12)] = adsum, eccum me, en tibi Mącz; ecce autem, ecce tibi Cn (13): BielKom G6; RejFig Cc2; RejZwierz 90; En, Adverbium, Demonstrantis, [...] En tibi, Otóſz maſz/ Weźmi ode mnie. Mącz 103c; Lupus in fabuła. Proverb. Otoż go mamy o którymeśmi mówili. Mącz 200b, 171a, 430d; A potym go ocżywiſcie pálcem vkazał/ mowiąc á wołáiąc: Otoż gi macie RejPos 12; ModrzBazBud π6v; WyprPl C2v; LatHar 192; SiebRozmyśl H3v; CiekPotr 14.
α. Wskazuje, z elipsą łącznika w orzeczeniu: to jest (7): PatKaz II 80; O tos moie panſtwa wſytky RejKup g2v; powiedział im/ otoż bog wáſz RejZwierc 202v.

Połączenia: »otoż (...) on« (2): LubPs N5; Otóż (rzeką) on co w złoćie/ Y co vfał w ſwéy niecnoćie [...]/ Dźiś widźim/ co ſye z nim dźieie KochPs 78.

»otoż tenże« (1): otoż tyſz ſerczá y chćiwośći/ kthore gotowi sam pokazáć záwżdi przed ocżymá W.K.Z. LeszczRzecz A6v.

Fraza: »otoż go« = oto on, ten, o którym mówimy (1): Eccum – Otozgo [...] ut Eccum sit idem quod Ecce hic, intellige virum, de quo agebamus. Calep 347b.
B. Poprzedza zawiadomienie, obserwację, zapowiedź; ecce Vulg, PolAnt [w tym: po verba dicendi (27)] (90): PatKaz II 49; PatKaz III 103v, 105v; Otoż w tych kxięgach ninieyſzych wypiſany ſą żywoty Philozophow á mędrców ſtaroſwiecſkich BielŻywGlab nlb 13; LibLeg 7/100v; RejKup y8; MurzNT Luc 16/25; LubPs R2, R3; RejWiz 47, 75v; Wziął tedy Eliaſz ono dziećię [...] y dał ie mátce iego/ rzekąc: Otoż żyw ieſt ſyn twoy [En vivit flius tuus]. Leop 3.Reg 17/23, 4.Esdr 12/4; RejZwierz 37v; BibRadz 1.Reg 12/3, Ioann 4/35; BielKron 17v; Tneptus es, Otożeś mierziony. Mącz [169]c; GórnDworz N5, V v; RejPos 89, 271, [308]v; HistLan E2v; CzechRozm 18v, 58; PaprPan Ff2v; rzekł Stároſtá: otoſz ćię do Krolá związánego poſlę. SkarŻyw 75, 102, 103, 532, 557; MWilkHist K2v; ArtKanc B19v, P18v, P19, T4; GórnRozm K2v; KochProp 10; PaprUp Cv; ActReg 28, 155, 166; OrzJan 28, 45; Alberte [...] mam páchołká ſtáwić Ná Podole: otóżbym ćiebie chćiáł wypráwić. WyprPl A3; LatHar 368; WujNT Hebr 10/9; JanNKar A4; GosłCast 20.

W pozycji po spójniku wprowadzającym zdanie podrzędne (2): Ktorego potym Ian ſwięty iáwnie vkazał pálcem ſwoim/ mowiąc: Iż otoż iuż ieſt ten báránek/ o ktorym nam z dawná Prorocy powiedáli RejPos 103, 102v.

Połączenia: »otoż (...) już« (11): Vineam de Egypto tranſtuliſti [...]. Otoż iuż winnicę z Egyptu przenioſles miły panie WróbŻołt 79/9; RejJóz O8v; RejPos 103; CzechRozm 115v [3 r.]; SkarŻyw 135; Otoż go iuż z krzyżá zyęto Iż iutro záchodźi święto. MWilkHist B2; CzechEp 140; CzechEpPOrz *2; GórnRozm M3v.

»otoż tak (... jako)« (2): LubPs dd6; Otoż ták będźiećie miáły Iákośćie od nas ſłyſzáły. MWilkHist H2v.

»otoż ten« (2): Ezop rzekł ia tobie powiem. Otoż ći dwá co tu ſtoią/ Iuż wſzyſtkie rzecży vmieią BierEz B2v; BielKron [852].

»otoż (...) teraz« (9): RejJóz G7v; Leop 1.Reg 12/2, 4.Reg 4/1; BibRadz 4.Reg 4/1, Agg 1/5; KarnNap D2; CzechEpPOrz *2; otoż teraz do ćiebie idę/ ktoregom miłowáłá LatHar 458; SarnStat *7v.

»otoż tu« (7): Otoż thu maſz moy miły á krześćiyáńſki bráćie/ ony wdzyęcżne á ſwięte pioſnecżki tego ták ſławnego Krolá á Proroká ſwiętego LubPs A5v, A4v; RejFig Ee2v; BielKron 320; PaprPan E2; MWilkHist C3; OrzJan 118.

Frazy: »otoż masz (macie)« (9): Otoż iuż maſz naſze garła czyń czo racżyſz z nami RejJóz O8v, Qv; LubPs A5v; RejFig Ee2; PaprPan E2; SkarŻyw 224; MWilkHist F3, G3v, H4.

»otoż widzisz« (2): rzekł do ſługi/ otoż widziſz/ że tu dobrze piſano GórnDworz P3; OrzJan 118.

α. Z elipsą orzeczenia bądź łącznika (2): przyſzli do niektorey wody/ tedy rzekł Ochmiſtrz/ Otoż woda [ait eunuchus: Ecce aqua]/ coż przekaża żebych nie miał być okrzczon? BibRadz Act 8/36.

Połączenie: »otoż teraz« (1): mowi: Czáſu przyięmnego wyſuchałem ćię: á w dźień zbáwienia rátowałem ćię. Otoż teraz czás przyięmny: oto teraz dźień zbáwienia [Ecce nunc tempus acceptabile, ecce nunc dies salutis; Oto teraz ... oto teraz Leop]. WujNT 2.Cor 6/2.

C. Poprzedza wyjaśnienie, przykład, komentarz, uzasadnienie, odpowiedź; ecce PolAnt; autem, ergo Vulg (351): OpecŻyw [192]v; LibLeg 6/190, 190v [2 r.]; PatKaz II 43, 43v, 50, 76v; Otoż ſtąd możem obácżyć/ yáko wyele ná tem/ áby ktho zmłodu náuk ſie vcżył GliczKsiąż I3v, I7, Kv, L5v; Otoż iedny [gwiazdy] ſą wyſzſze/ á drugie ſą niżey RejWiz 145v, 117, [143]v, 160, [164]v; BibRadz I 273v; OrzRozm B3, B4v, M2v, P4v; GrzegRóżn E4v; Otóż o tym ná Seymie rádźić/ iákoby bráć: dobra rzecz ſámá przez ſye nie ieſt. OrzQuin B, Fv; RejAp 13v; Otoż ia ták rozumiem/ iż co [...] zabáwy krotochwilne ſą iákoby kwiátem/ tho záſię to náwodzenie páná ku dobremu [...] ieſt prawdziwym owocem thego to dworzáńſtwá. GórnDworz Ee3, Bv, C6v, D4v, D6, F3 (28); RejPos 7, 35, 82, 297v; RejPosWiecz2 90v; RejPosWiecz3 98; BiałKat 8v, 23v, 73v, 198v, 226 (14); RejZwierc 3v, 67v; WujJud 175; BudBib 2.Par 2/4; BiałKaz Ev, E4v, Fv; BudNT przedm a5v, Ff8v; Otoſz oni ták tego dowodzą/ iż ieſzcże Meſyaſz nie przyſzedł CzechRozm 107v, 2v, 20v, 22, 34, 44 (31); PaprPan Lv; SkarJedn 73; SkarŻyw 91; CzechEp 15, 69, 77 [2 r.], 85, 91 (19); CzechEpPOrz *4v; NiemObr 109, 166; GórnRozm A3, B3, B4v, C2v, D (9); PaprUp K4v; ActReg 19, 27, 55, 97, 98 (10); OrzJan 6, 10, 57, 60, 68 (9); KołakCath B4v; WujNT Matth 22/25 [idem] Mar 12/20; WysKaz 35, 36 [2 r.]; Otóż mym zdánim, nie źle wedle zwyczáiu dawnégo: 1/ łáćińſkié zoſtáwić JanNKar F, D3, D4, E2v, E4v [2 r.], Gv; SarnStat *6v, *7v, 162, 1242, 1273, 1301; SiebRozmyśl F3v; PowodPr 75, 80; SkarKaz 455a; CiekPotr 28, 30; [othuſz [!] dlia thego porodzenÿa zowymÿ yą zÿwothem, ſlothkoſczią ArgWykład 110].

Połączenia: »iż ... otoż« (1): Iż tedy tego Chriſtus [...] od niego [szatana] nie przyiął: iáko od kłamce y mężoboyce: otoż ſię potym inſzy nálaſł/ Papież Rzymſski/ ktory ſtolicę tę od niego [...] przyiął y ná niey záśiadł CzechEp 423.

»otoż jako (... tak)« (6): Otoż yáko Ariſtoteles mowi/ potrzebá áby męſſcżyzná dzyewecżkę poyął GliczKsiąż Q2; GórnDworz N8, S3v, Hh4; RejPos 357; Otoż iáko Rzeczpoſpol: Lácedemońſká [...] vpádłá/ /[!] y zginęłá: ták ia o tę wáſzę/ bárżo ſię boię GórnRozm L4.

»jeśli ... otoż« (1): A ieſliby ſię zdáłá wielka praca I.M. wywiadować ſię o iego żywoćie z wielu Historykow: otoż ia [...] kilká mu tu tylko wyrſzykow o nim z grobowych napiſow położę. CzechEp 419.

»otoż (...) już« (22): LibLeg 7/99v; KrowObr 9, 31v, 40, 42, 63v, 73, 203; RejWiz 31, 44v, 186; Powiedá dáley iżem ia ieſth [...] Duch práwie z Boſtwá pochodzący. Otoż iuż maſz co to zá Iezus/ otoż iuż maſz ktoć mocnemi przywileymi twirdzi á piecżętuie ty ſwięte poſelſtwá RejAp 194v; RejPos 301, 327 [4 r.]; CzechRozm 15, 64; CzechEp 34, 353.

»otoż tak« (1): Otoż ták káżdy cżłek będzye tu błogoſłáwyony LubPs cc6v.

»otoż tam« (1): Otoż tám maſz drzewo żywotá wiecżnego Páná Iezuſá Kriſtuſá páná á zbáwicielá ſwego RejAp 20v.

»otoż tedy« (11): GliczKsiąż B8; Otoſz tedy widźiſz Chrześćijańſki cżłowiecże/ że nie tylo o tym Martá świátcży. BiałKaz G3v; CzechRozm A4, 30v; CzechEp 141, 210, 248, 274, 370, 380, 386.

»otoż ten« (16): PatKaz II 62, 64v, 72; RejWiz 185v; Otoż ći ktorzy ſtánowili práwo/ ták wdy rozumieli/ że cnot ludzie náucżyć ſie mogą GórnDworz Ff2, G5v; RejPosWiecz2 95v; CzechRozm 32v, 47v, 68, 230v, 238; CzechEp 51, 77, 355, 379.

»otoż (już) teraz« (3): RejWiz 186; Otożći iuż teraz ták tego piſmem ś. dowodzę CzechRozm 64; SkarŻyw 583.

»otoż też« (6): RejWiz 145v; Otoż też to rozumiey/ iż thákiego Pan zowie nędznikiem nágim á odártym RejAp 43v, 150v; RejPos 351; CzechRozm 31v, 35.

»otoż (...) tu« (16): WróbŻołt E8; KrowObr 31v, 53v, 113v; OrzList i; GrzegRóżn N2; RejAp 2v, 150v, 176; RejPos [136]v, 327; RejPosWiecz2 92v; CzechRozm 15, 353, 360; Otóż tu ile baczyſz/ nie z przyczyny złamánégo przymiérza vpadł OrzJan 117.

Frazy: »otoż baczysz (a. (o)baczyć możesz)« (5): Othóż baczyſz/ iż zá grzéch śmiertelny ieſt y docześna y wieczna kaźń od páná Bogá. BiałKat 168v, 123v, 256; BiałKaz Gv, I.

»otoż masz (a. mamy, a. macie)« (79): BierEz P2v; BierRozm 15, 24; KrowObr 9, 15v, 31v, 32v, 40 (14); RejWiz 30v, 31 [2 r.], 44v; OrzList i [2 r.]; Otoż maſz trzy Cnoty/ ná ktorych Koroná Polſka/ s Práwem y s Státutem ſwym vśiádłá: Prawdá/ Wiárá/ Spráwiedliwość OrzRozm E2v, Q2; GrzegRóżn N2; OrzQuin L3, P3v, P4, S, S4, X2; RejAp 2v, 20v, 28 [2 r.], 40 [3 r.], 40v [2 r.], 194v [2 r.]; GórnDworz Ffv; RejPos 301 [7 r.] 301v [2 r.], 327 [6 r.]; RejPosWiecz2 92v; BiałKat 190v, 220v, 336, 346, 363v; RejZwierc 128v; Otoż maćie/ y ſámi to rádźi nierádźi znáć muśićie. Ten przełożony/ od Bogá nie od ludźi/ ieſtći v nas Biſkup Rzymſki WujJud 153, 166, 187, 256v; BiałKaz B3, D2, M2; BudNT przedm b5v, Ii6; CzechRozm 15; KochPs 67; CzechEp 353; SarnStat 602.

»otoż słyszysz« (6): RejAp 40 [2 r.], 150v; otoż ſłyſzyſz iáko ſie s tego chłubi iż mu Pan rzekł/ á ia ná tey opoce zbuduię koſcioł ſwoy. RejPos 301, 243, 301.

»otoż widzisz (widzicie)« (4): OrzList c2; BiałKaz G3v; Otoſz widzićie iáko Duch S. tey cżytáć náucżył: ták y wy wſzyſcy vmieć możećie. SkarŻyw 312, 98.

α. Z elipsą orzeczenia lub łącznika w orzeczeniu złożonym (11): RejPos 301v; Ktory ieſt więtſzym między wámi/ niechay będźie ſługą wáſzym. Otóż potrzéb naśladowáć Páná y iego pokornéy náuki BiałKat 38v; Otoż niewiedźieć/ ktora tu z tych dwu ieſt prawdźiwa y ktorey wierzyć. CzechEp 178, 308, 345, 358; NiemObr 60; Otóż nie dźiw/ że przodkowie náſzy ná oczywiſté częſto ſzli niebeſpieczeńſtwá dla téy Rzeczypoſpolitéy OrzJan 16; Otoż to prawdá/ quantum ad culpam, ſed non quantum ad poenam WysKaz 24; JanNKar E2; SarnStat 1296.
D. Wskazuje na wynik, konsekwencję, rezultat, podsumowanie, wniosek; ecce Vulg, PolAnt (83): PatKaz II 74v, 75; BielŻyw 133; RejRozpr F3; Każałes gi nam na znak tu go przywieſc ſobie Otoż ieſt ten młodſzy brat między nami panie RejJóz N8v, C2v; GliczKsiąż C; [Bóg] wodził go po puſzcży cżterdzieśći lath/ aż wyginął wſſyſtek on narod/ [...] Othoż [Et ecce; A oto WujBib] (powiáda) wyśćie náſtáli miáſto oycow wáſſych Leop Num 32/14; BibRadz Luc 13/35; Prot Cv; GórnDworz N2v, T8v; (nagł) Ráyce. (—) Iákie Pánie wybieracie/ Otoż tákie ſobie macie RejZwierc 234, 48; Boby też ták wſzetecżnik rzec mogł: mam w ſobie przyrodzone pożądliwośći/ otoż mogę ſkortácyey y cudzołoſtwá pátrzyć. CzechRozm 242v; PaprPan Ff2; MWilkHist H2; CzechEp 181, 420; NiemObr 94; WerGośc 259; PudłFr 78; Otoż táka Wolność złym ludźiom bárżo ieſt ná rękę GórnRozm B, A4v, D4, E4; ActReg 7, 54; GórnTroas 13; WujNT Luc 13/35; Iáko gdyby mi kto był winien położyć ſummę ná S. Pryſzkę á nie położył [...]. Otóżem ia iuż vſzkodzon. SarnStat 1274; SkarKaz 487b; PaxLiz B3v.
Przysłowie: Te co dobrze rádzili mieliſcie zá báby. Otożeſcie wygráli kurká ná koſciele PaprPan Ff3.

Połączenia: »a otoż« (1): będą ſiedzieć w Kroleſtwie Bożym. A otoż [Et ecce] ſą oſtátecznemi ktorzy będą pierwſzemi BibRadz Luc 13/30.

»iż (a. [iże]) ... otoż« (1): A iż ſie śmiał ná ſwiecie fáłſzywie obchodzić/ Otoż też iuż do śmierći muśi s fáłſzem chodzić. RejZwierz 16v; [Leop Act 13/46 cf »ponieważ ... otoż«].

»otoż, otże (...) już« (9:1): ſ niego ſie naſmiéwali mowiątz: Otoż iuż máſſ za twé blázenſtwo OpecŻyw 115v; PatKaz II 76v; BierRozm 3; RejJóz M6; RejKup f6; KrowObr 29v; RejZwierz 16v; BibRadz 1.Reg 12/2; RejAp 40; PaxLiz C2.

»ponieważ ... otoż« (1): Wamći było naprzod trzebá opowiedáć ſłowo Boże: ále ponieważ ie odrzucaćie/ [...] otoż [quoniam ... ecce; iże ... othoż Leop] obracamy ſię do Pogánow. WujNT Act 13/46.

»otoż tak« (2): RejKup c6v; Otoż ták bywa/ kto cudzego pragnie ſwoie vtraca. BielKron 355.

»otoż (...) tedy« (5): KrowObr 29v; CzechRozm 42; z teyże I. M. Logiki. Bog ieſt światłośćią: Apoſtołowie ſą świátłośćią [...]. Otoż tedy Apoſtołowie ſą Bogiem. CzechEp 321, 221, 359.

»otoż ten« (3): WróbŻołt H3; CzechRozm 163v; Otoż to były te vſtáwy Apoſtolſkie/ o ktoych ná ten cżás niechay będźie doſyć. NiemObr 78.

»otoż teraz« (2): rzekł/ a zażem wam nie mowił/ nye grzeſzcye naprzetziw dzýecyęcyu a niechcyeliſcye mie ſluchatz/ otoż teraz krwye ſzukáią zręku naſſych HistJóz C3; WróbŻołt cc2.

»otoż też« (3): RejZwierz 16v; Nacż go byl [!] nie powołał [Bóg] my vpornie [Walezemu] dáli. Otoż theż mamy pámięć iego Wolthy w zyſku PaprPan Ee3v; GosłCast 37.

»otoż tu« (2): Otożeś tu już porozumiał, Czegoś był przed tym nie wiedział. BierRozm 3; KrowObr 29v.

Frazy: »otoż, otże masz (a. macie, a. mamy)« (22:1): OpecŻyw 115v, 128v; PatKaz II 50; FalZioł V 67, 77; RejKup f6; Bogowie ryći/ Bogowie lani/ Báálowie [...]/ niemi Bogowie Obłuda ludzka/ Zdrádá/ Stoiaki/ Kloce/ Báłwany. Otoſz maſz/ iáko ie Duch Swięty zowie. KrowObr 110, 29v; BibRadz 1.Reg 12/2; OrzRozm L2v; RejPos 228v [2 r.], 289v [2 r.]; BiałKat 363v, 371 marg; RejZwierc [238]; Y ſam Luter w ſwey wielkiey Poſtilli iáwnie to powiáda/ że z iego Ewángeliey ludźie ſie sſtáli dáleko gorſzymi [...]. Otoż maćie pożytki wáſzey tey chwálebney Spowiedźi. WujJud 90; PaprPan Ee3v; SkarŻyw 473; NiemObr 77; WysKaz )?(3v; [mówi astrolog o przyszłym małżonku] Oth ze iuż maſz/ co zacz ieſt/ y będźieli rychło: Aby wżdy turbowánie/ w twey Pánnie vćichło. PaxLiz C2.

»otoż widzicie« (1): Otóż iáwnie widźićie/ iáko y władza Królewſka/ tákże wolność Króleſtwá poddánégo Królom/ wſzytká z rąk Kápłáńſkich wiśi OrzQuin V.

α. Z elipsą orzeczenia (6): Kaym zábił Ablá/ otoż woyná OrzRozm Q4v; RejPos 228v; Otoż my dziś niewolniki [Ecce nos hodie servi] w ziemi ktorąś dał oycom náſzym BudBib 2.Esdr 9/36; CzechEp 193; otoż nie Papież Antychryſtem/ ále Rákowiánie NiemObr 173; ActReg 87.
2. Uwydatnia, podkreśla (95):
A. Podkreśla perswazję, sprzeciw, pretensję, wyrzut (19): nárzekał Cżemuś nie prawdziwa byłá/ Otożeś mię omyliłá BierEz Lv, B4v; CzechRozm 131v, 133; otoż iednák godźiłoby ſię było pierwey od vcżćiwych/ [...] mieſzcżan Lubelſkich/ przy ktorych iuż od nie máłego cżáſu mieſzkamy/ o żywoćie náſzym dowiedźieć/ niż ſię ták to Wędźidło bez głowy Chriſtá páná/ y wodzy ſłowa Bożego ná świát wypuśćiło. CzechEp 11, 384; Otoż wy Polacy oſłrego [!] Práwá mieć niechcećie [...]/ áżeby exequutia byłá práwu/ tego Boże vchoway. GórnRozm Kv.
Frazy: »otoż masz (a. macie)« (8): RejKup q4; A cożći krzyw nędznicżek/ przecż nie bijeſz páná [...]. Otoż maſz ſpráwiedliwość/ otoż maſz ſumnienie RejWiz 172v; WujJud 146v, 245v, 246, 251v, 254.

»otoż słyszysz« (1): Xánt rzekł/ páni otoż ſłyſzyſz/ A coż ku tey rzecży mowiſz? BierEz C4.

»otoż widzisz (a. widzicie)« (3): RejZwierc 26v, 202; źle wyczytawſzy/ iáko złégo winił. Otóż widźiſz (powiáda) czyńże dobrze komu KochFr 59.

B. Podkreśla kontrast, inność: ale, tymczasem (2): Cżęſtośćie ſię ſtáráli ábyśćie iednego ktorjbj [!] zá was ſię modlił mieć mogli: otoſz ich maćie cżterdzieśći SkarŻyw 208; v Bulgarow w obiecadlie poloſchone ſą te literi ч. щ. ш. [...]. Otoſſ w naſchym piſmie podle c. poſpoliczie kladą z. literę literze c. przecywną JanNKarOrz F3v.
C. Uwydatnia wezwanie, rozkaz, życzenie, zalecenie [w tym: z imp (35)] (55): BierEz Cv, E4; FalZioł V 78v; RejKup c6v; O toż nyech te ſlowá ſobye rodzicy wezmą w głowę y w rozum GliczKsiąż N2, F5v, O6v; LubPs A6; RejZwierz 138; BielKron 320v; GórnDworz I6, P3v; BiałKat 63v, 23 8v, 298v, 343v; Otoż trzebá żebychmy thák w to vgadzáli/ Iákoby mogł Wilk ſyt być á cáłe też Owce HistLan C4; CzechRozm 59v, 228v, 233v; CzechEp 242, 368; NiemObr 115; GórnRozm F, I3; PaprUp F3; Otosz racz WKM. te wszytkie rzeczy considerowac ActReg 95 [idem 95], 27, 95, 96, 103, 119; OrzJan 71; to ſłowo záś/ móy/ ináczey brzmi niż owo Buog [...]: otóż potrzebáby ie téż oſobno znáczyć. JanNKar Fv; CzahTr [D]v, E3; GosłCast 34.

Połączenia: »otoż już« (4): LubPs ggv; BiałKat 61; Wyſzedłem od oycá y przyſzedłem ná świát/ otoſz iuſz rozumiey/ ſkąd wyſzedł/ y kędy przyſzedł. BiałKaz G4v; SiebRozmyśl H3.

»otoż teraz« (3): LubPs dd3v; Pieśń Máháloth. OToż teraz dobrorzeczćie Pánu [Ecce benedicite Domino] wſzyſcy ſłudzy Páńſcy BibRadz Ps 134/1; BudBib b2v.

»otoż tu« (2): Tedyć wſzyſtkim żołdu trzebá. Otóż/ tu trzebá myślić/ zkądby pieniędzy doſtáć. OrzJan 58; GosłCast 17.

Frazy: »otoż masz (a. mają)« (2): CzechRozm 214; Otoż wſzetecżnice/ chłopi/ máią wiedźieć we wśi y w mieście/ iż nie ma [!] z nim śiedźieć GostGosp 58.

»otoż słuchaj« (2): RejAp 28; Otoż ſłuchay iáko też Pan twoy á ten dobrotliwy y zbáwienny lekarz twoy s tobą ſie obchodzić racży/ oto ſłuchay co powiádáć racży RejPos 327v.

»otoż (tak) wiedz (a. wiedzcie)« (5): BiałKat 281; Otoż ták wiedz moy miły brácie/ iż Pan Bog nigdy nic bez przycżyny nie cżyni RejZwierc 175v, 175v [2 r.]; CzechRozm 175.

D. Bliskie wykrzyknikowi emfatycznemu (16): Ehem, Interiectio est subito aliquid deprehendentis: cuius frequens est usus apud Comicos [...] – Oha, weize, otoz. Calep 353a.
Fraza: »otoż masz (macie)« = hoc habe Cn (2): Y roſpukł ſie ſmok Y rzekł Dániel: otoż go maćie ktoregośćie chwalili [Ecce quem colebatis; Oto kogośćie chwalili WujBib]. Leop Dan 14/26; NiemObr 168.
α. Z elipsą orzeczenia (13):
Fraza: »otoż tobie« = (z satysfakcją) patrz, do czego cię coś doprowadziło, kim się ktoś okazał; hem tibi Cn (13): DRudzy ſie téz w ten cżas s niego naſmiewali [...] mowili. Otoż tobie tzos ſie dzialál krolem. [...] He/ he/ he/ wach tzo kaziſs koſciol boży/ a trzeciégo dnia go zbuduieſs/ he/ he/ he/ otoż tobie. OpecŻyw 143, 126v; RejWiz 71; RejFig Bb7; RejZwierz 116v; Drzewcem w chłopá vderzyć/ otoż tobie bráchu. BielSat L3v [idem BielSjem 26]; OToż thobie Pariſku zá twoie wyroki/ Szpetnieś tego przypłáćił y odbitoć boki. PaprPan Ff2; Turcy [...] pięć Zamkow wzięli nád Dunáiem [...]/ záczym Włoſzy kłamſtwo y prożną chlubę Mátiaſzowę niewczás obaczyli. (marg) Otoż tobie chlubá. (–) StryjKron 657; BielSjem 26; Mowili drudzy/ ſtoiąc nád złodźieyſkim trupem: Otoż tobie niecnoto/ coś żył náſzym łupem. KlonWor 25, 3, 26.
E. Podkreśla nowość, zmianę sytuacji, nieoczekiwany jej rozwój (3): [urząd] Duchowny kożdy idźie z Rzymu od Papieżá: Swiecki [...] idźie w Polſzce od Krolá. Otoż ſye vrodźił v nas w Polſzce iakiś Senior trzeći od Krolá/ y od Papieżá rozny OrzRozm I3; grozac drugiem Seimem naktori ſie mial lepiei przigotowac/ á ſroſzei karac [...]. Othoſz Pan Bog ſam ſtarſzego ſkaral PaprUp Iv.
Fraza: »otoż masz« (1): Ecce, Adverbium, Demonstrandi, repentinum aliquid insperatumve significans et fere semper sequitur autem, Vt, Ecce autem, Otóż maſz Mącz 99a.

Cf OTOŻCI

MK