[zaloguj się]
[pdf]

PACZEŚ (17) sb f

[pacześ], paczesi pl t (17).

a oraz e jasne.

Fleksja
sg pl
N pacześ
G paczesi
A paczesi
I paczesiami

[sg N pacześ.] ◊ pl G paczesi (4). ◊ A paczesi (11). ◊ I paczesiami (2).

Sł stp, Cn: paczesi, Linde także XVIII w.: pacześ.

Włókna lnu lub konopi otrzymywane z drugiego wyczesywania; stupa Cn (17):
Szereg: »tak zgrzebi jako paczesi« (1): Rewizorká ma po dwánaśćie ſnopow w káżdym folwárku zetrzeć/ y lnu/ y konopi. Stárwſzy/ pocżoſáć ták ze zgrzebi iáko z pácżeśi/ práwie dobrze GostGosp 112.
a. Używane jako środek opatrunkowy (16): FalZioł II 19d; przyłoż ná onę ránę żołthku iáiowégo z miéſzáwſzy z rożánym oleiem/ w tym rozmocz pácześi y nápełnić wſzytkę ránę. SienLek 145v; vczyńże sfitek z pácześi/ zmaczay go w tym białku/ á przyłóż ná ránę SienLek 153, 74, 145v, 169v [2 r.], 175v; [SprLek C4v, D2].
Zwrot: »przyłożyć, kłaść paczesi« [szyk zmienny] (6:1): Lniane pacżeſi w tym omocżywſzy/ przyłoż na żołądek cżcży. FalZioł V 42v, V 40v [2 r.], 42, 108v; SienLek 141v, 145.
Wyrażenie: »lniane paczesi« = stupa lini Cn [szyk 3:1] (4): rozmocżywſzy w tym Lnianych pacżęſi [!]/ przyłoż na wydęty pępek FalZioł V 42, V 29, 40v, 42v.
b. [Używane do uszczelniania łodzi: W drzewie zmokłém vtkána pácześ dym leniwy Puſcza/ á wewnątrz niſczy żgąc ogień ſápliwy VergKoch 142 (Linde).]

LWil