[zaloguj się]
[pdf]

PADALEC (9) sb m

padalec (8), podalec (1) Murm.

Pierwsze a jasne; -da- (6), -då- (1) Murm; e prawdopodobnie jasne (tak w -ec); tekst nie oznacza ó.

Fleksja
sg pl
N padalec
D padalcowi
L padalcach

sg N padalec (5). ◊ D padalcowi (1). ◊ pl L padalcach (3); -ach (2) LatHar, CzahTr, -åch (1) KochPs.

Sł stp, Cn notuje, Linde także XVI(XVIII) – XVIII w.

zool. Anguis fragilis L. (Rost.); padalec zwyczajny, beznoga jaszczurka z rodziny padalcowatych (Anguidae), często mylnie uważana za węża jadowitego; być może skontaminowany z beznogimi płazami z rodziny marszczelcowatych (Caeciliidae) o silnie zredukowanych narządach wzroku i słuchu; seps Murm, BartBydg, Calep, Cn (9): Murm 95; BartBydg 142; Ieſliby ćię Gad vkąśił Wąż pádálec coby zacz był/ Możeſzli mu głowę vtni Słukſzy ią ná ránę przytkni. SienLek 155; Będźieſz po żmijach beſpiecznie gniewliwych/ Y po pádálcach deptał nie ćiérpliwych KochPs 139 [przekład tego samego tekstu CzahTr]; Calep 970a; CzahTr Fv; [Pádálec álbo wrzećienicá/ ślep/ Caecillia ſerpens. Blindtſchleuch. SienHerb L#, E#v; Volck Qqq ].

W porównaniach (2): [złośliwi ludzie] Oſtrośćią zębów podóbni wężowi/ Iádem byſtrému rowni pádálcowi. KochPs 204; Biega iáko pádálec/ kąt od kątá Páni/ Abo iáko od łowcá poſtrzelona łáni. ZbylPrzyg A4; [Tenże Gedimin nieprzyiaciel wiernych/ iáko Pádálec głuchy zátkał vſzy ſwoie/ ná zdrowe nápominánie Papieſkie. StryjKron 322 (Linde)].

Przen (1):

W połączeniu szeregowym (1): Day mi [...] chodźić po chytrych żmijách/ ſrogich bázyliſzkách/ y pádálcách piekielnych; day podeptáć ſmoká záráźliwego/ y lwá iádowitego/ cżártá przeklętego. LatHar 644.

Synonimy: ślep, wrzeciennica.

Cf [PADALICA]

LWil