« Poprzednie hasło: PAŁECZNIK | Następne hasło: 2. [PAŁKA] » |
1. PAŁKA (12) sb f
pałka (5), pałki pl t (7) znacz. 2. z wyjątkiem Mącz.
Pierwsze a pochylone, drugie jasne.
Fleksja
sg | pl | |
---|---|---|
N | påłka | påłki |
G | påłek | |
A | påłki | |
L | påłk(a)ch |
sg N påłka (3). ◊ pl N påłki (6). ◊ G påłek (2). ◊ [A påłki.] ◊ L påłk(a)ch (1).
Sł stp, Cn notuje, Linde także XVII – XVIII w.
Znaczenia
1. Przedmiot wydłużony, na końcu grubszy (4):
W porównaniu (1): Ręka krotka á miąſſza z palczami też krotkimi gdi iedno na konczach będą iakoby pałki znamionuią, nie wiernego/ złodzieia/ zdrayczę GlabGad Pv.
a. [Drążek do bicia w bęben: Trąba poroſie ſwoy głos/ ſtraſzliwy wydaie/ Bębny hucżą/ á pałka od nich nieodſtaie. RymszaDeket 56; kiedy ſie ruſzyć ma [car turecki] tedy bárzo ráno w bęben biią iedną pałką BielKron 1597 632.]
b. Kij służący jako prymitywna broń; sparus a. sparum Mącz, Cn; clava, mateola Cn (1): Sparus, vel sparum, Chłopska bróń krziwa pałká mácugá/ bengel niektorzi zową. Mącz 404b.
c. Kwiatostan rośliny zwanej pałką (Typha latifolia) (2): PAłki maią liſt iakoby koſaciecz ale dłuſzſzy/ w posrzod liſthu pręth długi/ á na wierzchu pręta ieſt pałka cżarna FalZioł I 142c, I 142c.
d. [Prawdopodobnie: Kwiatostan w postaci kiści:
Szereg: »kiść abo pałka«: [manna] Wrześniá zbierána bywa/ żnąc ią przy ſámey źiemi/ potym ſáme kiśći ábo pałki obrzynáią ku młoceniu Cresc 1571 186 (Linde).]
2. bot. Typha latiſolia L. (Rost); pałka szerokolistna, roślina z rodziny pałkowatych (Typhaceae); Tipha Cn [w tym: pl t (7)] (8): PAłki maią liſt iakoby koſaciecz ale dłuſzſzy FalZioł I 142c, +4d, I 142c [4 r.]; Typha, Ożypałká/ trćinna pałká. Mącz 471b; Calep 1096b.
[Zestawienie: »pałki wodne«: Pałki wodne/ Typha. Narrenkolben/ waſſerkolben. Deitelkolben. SienHerb L#, E#v.]
Synonim: 2. ożypałka.
HK