[zaloguj się]
[pdf]

PARAFIJA (37) sb f

parafija (24), parochija (12), parachija (1), [parachwija, parochwija]; parafija SeklKat (7), KuczbKat (3), ModrzBaz (2); parochija BielKron (2); parachija RejWiz; parafija : parochija UstPraw (1:7), SarnStat (11:3).

Pierwsze dwa a oraz o jasne (w tym w drugim a 1 r. błędne znakowanie), końcowe a pochylone.

Fleksja
sg pl
N parafijå
G parafijéj parafij
A parafiją parafije
I parafijami
L parafijéj, parafiji parochijach

sg N parafijå (2). ◊ G parafijéj (5); -éj (1), -(e)j (4). ◊ A parafiją (1). ◊ L parafijéj (17), parafiji (5); -i ModrzBaz; -éj : -i SeklKat (1:4); ~ -éj (8), -(e)j (9). ◊ pl G parafij (3). ◊ A parafije (2). ◊ I parafijami (1). ◊ L parochijach (1).

Sł stp: parochija, Cn notuje, Linde XVIII w.

1. Najniższa jednostka administracji kościelnej, osiedle (teren) podlegle jednemu proboszczowi, też społeczność tego osiedla; paroecia Modrz, Cn; parochia JanStat; accolarum conventus, curia, parochia, sacra vicinia Cn [paroecia – lud do jednej fary zchodzący sie Calep; plebanija, urząd plebański abo beneficyjum – parochia vulgo Cn] (27): taky dom powinny wſziſczy wparafÿ opatrzyć chcąly aby nanie niekapało/ gdy ſie weſpelek znidą SeklKat Q3; ieſly ſię niechce polepſic/ tedy go ſparafiey wyrzuczić iako owczę parſziwą á niepoſluſną/ dom miaſto/ albo parafiją zapowiedzieć az by ſię nakarał y vſznał. SeklKat Z2, L2v, Q3v [2 r.], Zv; Gdy kto o rzecz krádzyoną nie czyni przes rok s tym od ktorego ſię mieni mieć krzywdę/ á zwłaſzczá mięſzkáiąc s nim w iedney párochiey/ táki choćby potym chćiał czynić thedy prze dawność nie może/ A ieſliby mięſzkáłi w inſzych párochiách/ tedy táka rzecz ma dawnośći trzy látá. UstPraw I3v, H4; BielKron 382; KuczbKat 215 [3 r.]; á záśię powiáty rozdźielić ná páráfiie/ ktora po ktorey ſię ma ſądźić ModrzBaz 90v, 90v; ZA prośbą poſłów źiemie Zákroczymſkiéy/ folguiąc dálekośći przyiázdu pewnych Páráfiy/ [...] poſtánawiamy/ áby w miáſteczku Séroczcu Roki Ziemſkié były ſądzoné Páráfiy tych/ któré ſie tám przedtym ſądzywáły. SarnStat 739, 225, 700, 739, 741; [Parochia. la Parochia. Párochwia. die Nar. Dict 1566 B2v].

parochija czego (1): Do tego Potym kośćiołá fundowáli Kollegium [...]/ nádawſzy ze wſi y z dzieſięćin/ á Proboſtwo nádáli z párochiey kośćiołá z Skałki BielKron 357.

W charakterystycznych połączeniach: cudza parafija (2), dalsza, każda; przyjazd parafij, roki (2); wszyscy w parafiji; być jednej [= tej samej] (w jednej) parafijej (2); z parafijej wyrzucić; być przełożon parafijej; parafiją założyć, zapowiedzieć, rozdzielić na parafije; parafijami sądzić, mieszkać w jednej [= tej samej] (w inszej) parochijej (2); w parafijej sprawować [co] (2).

Szeregi: [»kościoły z parachwijami«: gdi [wizytatorowie] prziieſzdzaia’ ku nauiedzaniu konuentow maia’ ſie badacz pilnie o dochodziech koſciolow ſparachwiami. StatNorb 106.]

»parafija albo powiat« = parochia seu districtus JanStat [szyk 2:1] (3): Ktoby kogo oſkárżył o złodzyeyſtwo/ á był s nim w iednym powiećie álbo Párochiey/ [...] UstPraw I3; SarnStat 700 [2 r.].

Przen (1):
Wyrażenie: »nasza parachija« = my (1): niech z nimi przydą [ze swymi odpustami do piekła] chcąli w mięſopuſty. Aleć ſtráći máſzkárę y zmyli Pádwaná/ Bo náſzá páráchia nie ná to nádaná. Vźrzyſz ieſlić tám komu co namniey odpuſzcżą RejWiz 160.
2. Kościół parafialny lub teren przykościelny; parochia JanStat [parochia, adiacens domus Dei – fara BartBydg 108] (10): Gdy Woźny kłádzye pozew ná imienie iákie puſte/ tedy [...] ma gi ná onym imieniu wetknąć w zyemię/ A wetknąwſzy ma iácháć do wśi o gránicę álbo do Páráfiey/ y ma opowiedzyeć/ Iżem tám á tám ná tego pozew położył. UstPraw H4v, G4, H3 [2 r.]; NA nieośiádłégo ma bydź kłádźión pozew w Párochiiéy gdźie miał ośiádłość/ álbo gdźie ſie rodźił SarnStat 756, 118, 514, 526.

parafija czego (2): A we wśiách ſpuſtoſzáłych gdźie ośiádłych nie máſz/ Pozew w drewno rozſczepioné położony/ y w źiemię wetkniony/ niech będźie opowiedźian/ álbo we wśi blizſzéy/ álbo w Páráfiiéy téyże wśi ſpuſtoſzáłéy SarnStat 756 [idem] 825.

ZCh