« Poprzednie hasło: [PATELICZKA] | Następne hasło: PATENA » |
PATELLA (4) sb f
Pierwsze a jasne, końcowe z tekstu oznaczającego å niekonsekwentnie; teksty nie oznaczają é.
Fleksja
sg | pl | |
---|---|---|
N | patella | patelle |
G | patel | |
A | patelle | |
L | patelli |
sg N patella (1). ◊ [L patelli.] ◊ pl N patelle (2). ◊ [G patel.] ◊ A patelle (1).
Sł stp brak, Cn: patela, Linde także XVII w.: patela (w cytatach: patella).
Znaczenia
1. Płaskie naczynie, zwłaszcza kuchenne; batillum (batillus), patella, patina Cn [patella – panewka Murm 143, Mymer1 29, BartBydg, Mymer2 29v; – misa albo krzynow, też panew albo fanna Mącz 283b; – miska Calep] (4): Patelle s dekamy do tortow 6 WyprKr 119v; Więc v was goſpod dobrych nie pytay/ [...] kotły/ rożny/ pátelle/ pośćiel/ łożká/ żywność/ y napoy woźić z ſobą ná wielu wozách muśićie GórnRozm L3v; Calep 1060b; [[z inwentarza cyrulika] patele do suszenia ścierek 2, [...] patela miedziana do maści 1 InwMieszcz 1575 nr 202; Wźiąwſzy Zyd Sákráment palił go na pátelli MojŻydOkr 15v; Item łyzek zelyaznich kvchennych y pathel beczka. [1563 r.] Cochan I 108].
Wyrażenie: »patella włoska« (1): Patelle wloſkie z vſzoma 4 WyprKr 119v.
2. [Przenośne naczynie z kraty lub płyty metalowej, na której żarzy się ogień, służące do ogrzewania; arula Vulg: A krol ſiedźiał w domu gdzie źimował [...]/ á poſtáwiono było pátelle przed nim pełne węgla. A gdy przecżedł Iudy trzy álbo cżtery kárty/ rozerznął ie ſzkrypturałem piſarſkim/ y wrzucił w ogień ktory przed nim był ná pátelli/ áż zgorzáły do końcá kſięgi w ogniu ktory był ná pátelli. Leop 1577 Ier 36/22-23 (Linde).]
Synonim: 2. kotlinka.
HK