[zaloguj się]
[pdf]

PIELGRZYMSTWO (35) sb n

e oraz o jasne.

Fleksja
sg pl
N pielgrzymstwo pielgrzymstwa
G pielgrzymstwa
A pielgrzymstwo
I pielgrzymstw(e)m
L pielgrzymstwie pielgrzymstw(a)ch

sg N pielgrzymstwo (3). ◊ G pielgrzymstwa (12). ◊ A pielgrzymstwo (9). ◊ [I pielgrzymstw(e)m.] ◊ L pielgrzymstwie (9). ◊ pl N pielgrzymstwa (2). ◊ [L pielgrzymstw(a)ch.]

Sł stp: pilgrzymstwo, Cn notuje, Linde XVI w.

1. Wędrówka, podróż; tułaczka po obcej ziemi; peregrinitas Mącz; peregrinatio Cn [w tym: czyje (pron poss) (8)] (33): Po tym pielgrzymſtwie/ ná ktorym mi ſie iuż zdáło iakobych ſie ſtárzał/ wſtażyłem ſie do miłey oycżyzny/ ktoreiem nie mogł nigdy przepomnieć przez wſzytkę ſiedḿ lat pielgrzymſtwá moiego. BielKron 460v; Mącz 291a; SkarŻyw 283; StryjKron A3v; LatHar 497; [Drudzy w Bałtyckim Morzu wyspy osadzili, Skąd byli pierwej wyszli, tu się zaś wrócili, A po onych pielgrzymstwach robić się uczyli. StryjPocząt 54; Ten potym z ludem swoim, greckim i azjatyckim, w te strony, nad Północne Morze dalekim pielgrzymstwem przyszedł StryjPocząt 73].

W porównaniu (1): ábyś tho mogł wſzytko rozważnie rozeznać/ co ieſt przyſtoynego á czo ieſth nieprzyſthoynego ſzedziwośći twoiey/ gdyż iuż idzieſz iáko z dálekiego pielgrzymſtwá do domku ſwoiego á do odpocżynienia ſwoiego. RejZwierc 146.

Zwrot: »na pielgrzymstwo iść, udać się« [szyk zmienny] (1:1): RejPos 261; żoná iego/ z dwiemá ſynmi ſwoiemi [...] ná wiecżne ſię pielgrzymſtwo y poſługi męcżeńnikow S. w Rzjmie ćierpiącjch vdáli SkarŻyw 62.
Wyrażenie: »dalekie pielgrzymstwo« (1): RejZwierc 146 cf W porównaniu.
Szeregi: »powłoczenie i pielgrzymstwo« (1): wygnał ie [Adama i Ewę] z Ráiu ná powłocżenie y pielgrzymſtwo SkarŻyw 262.

»żeglowanie i pielgrzymstwo« (1): zebrawſzy ſie niektora Drużyná Rzymſka/ y opuśćiwſzy Włoſką ziemię/ przes długie żeglowánie y pielgrzywſtwo [!]/ w tych kráinach pułnocnych nád Pruſkim Morzem oſiedli StryjKron 41.

Przen (16): Smierć ieſt pewne pielgrzymſtwo/ koniec káżdey pracey RejZwierc 168v.
a) Życie doczesne jako wędrowanie do królestwa niebieskiego (15): WróbŻołt nn7; RejAp 125v; Człowiek ná świećie mieſzka/ iáko wywołány/ A niéma tu ná źiemi żadnéy pewnéy śćiány: W niebie iego oyczyzná: ſczęśliwy to będźie/ Kto tám po tym pielgrzymſtwie kiedyżkolwiek śiędźie. KochTarn 78.
[Zwrot: »dokonać pielgrzymstwa«: dokonawſzy tego nędznego wygnania swego a pielgrzymstwa tutecznego WerReguła 68.]
Wyrażenia:»mizerne, nędzne pielgrzymstwo« (2:1): RejPs 64v; RejAp 97v; A iż gdy przydą cżáſy záwołánia náſzego/ ábychmy ták zeſzli s tego mizernego pielgrzymſtwá náſzego/ iákobychmy ſie poſtháwili z niezáwſtydzoną twarzą przed ſwiętym Máyeſtatem iego RejPos 7v.

»pielgrzymstwo (tego (doczesnego)) żywota, tuteczne; doczesne pielgrzymstwo nędznego świata« [szyk zmienny] (3:1;1): ábowiem káżdy człek będąc w złoſćiach ſwych á w pielgrzimſtwie tego doczeſnego zywotá nákrzywiony ma tego náſládowáć áby był roſproſſczon ku weſćiu do ſtráconey oyczyzny ſwoiey. RejPs 181, 172; RejPos 113; Ale cżęſto ią [ofiarę sakramentu bierzmowania] też Doktorowie S. zową Pokármem podrożnych ludźi: cżęścią dla tego iż ieſt duchownym pokármem/ ktorym śie w pielgrzymſtwie tego żywotá pośilamy KuczbKat 160; VotSzl A4; [WerReguła 68].

Szeregi: »pielgrzymstwo i wygnanie« [szyk 2:2] (4): dokąd w tym náſzym ślepym pielgrzymſtwie/ y w tym wygnániu błędni y krewcy żyiąc/ obecnie z Pánem Bogiem niebędźiemy/ dotąd cżęſto vpádáć muśimy KuczbKat 390; SkarŻyw 268; LatHar 54; Krześćiánom [...] obiecał Pan Bog niebo: á źiemię y dobrá iey dał im zá pielgrzymſtwo/ y wygnánie iákie PowodPr 27.

»żywot a pielgrzymstwo« (1): iużeś ſie náſluchał [...] o wſzythkich ſpoſobiech thego nikcżemnego/ krothkiego/ á omylnego żywothá ſwego/ á thego pielgrzymſtwá ſwego. RejPos 357.

a. Podróż do miejsca kultu religijnego (5):

pielgrzymstwo dokąd (4): SkarŻyw 517 cf »pielgrzymstwo nabożne«, »pielgrzymstwo na miejsca święte«.

Zwrot: »na pielgrzymstwo się udać« (1): kiedy kto [...] ná pielgrzymſtwo z nabożeńſtwá ſie vda [...] Dáią mu też Dilátią SarnStat 1287.
Wyrażenia: »pielgrzymstwo nabożne« (1): wroćił ſię do Angliey y prośił ſię ná pielgrzymſtwo nabożne do Rzymu. SkarŻyw 517.

»pielgrzymstwo na mie(j)sca święte« (3): SkarŻyw 140 marg; Odpuſty y pielgrzymſtwá ná mieścá ſwięte. WujNT 8 marg, 8 marg.

2. bibl. Przebywanie, mieszkanie w obcej ziemi; peregrinitas Mącz; peregrinatio PolAnt (2):

pielgrzymstwo czyje [G sb] (2): [Abraham od Boga] dowiedziáł ſie o pielgrzymſtwie potomkow ſwoich [do ziemi obiecanej] Leop Gen 15 arg; Y Mieſzkał Iáákob w ziemi pielgrzymſtwá oycá ſwego/ w ziemi Kánáánſkiey. BudBib Gen 37/1.

[Zwrot: »mieszkać na pielgrzymstwie«: Idźże thy y dom twoy/ mieſkayże ná pielgrzymſtwie gdzie kolwie możeſz [peregrinare ubicumquae reppereris]. Leop 4.Reg 8/1 (Linde).]

Synonimy cf PIELGRZYMOWANIE.

Cf PIELGRZYMOWANIE

JBi