[zaloguj się]
[pdf]

PIENIEK (8) sb m

-e- (8), [-ę-].

Pierwsze e jasne; drugie e prawdopodobnie jasne (jak w -ek).

Fleksja
sg pl
N pieniek
G pieńka
I pieńki
L pieńku

sg N pieniek (6). ◊ G pieńka (1). ◊ L pieńku (1). ◊ [pl I pieńki.]

Sł stp, Cn brak, Linde XVI i XVIII – XIX w.

Dem. od „pień” (8):
1. Od znaczenia podstawowego; cervix Mącz (3): Cervix, Pieniek od którego ſie latoroſli puſzczáyą. Mącz 50b.
Wyrażenia: »pieniek szczepny« (1): Bigemmis furculus, Roſzczká máyąc rowne duże odnoſzki/ od pieńka ſzczepnego pochodzące. Mącz 143b.

»pieniek winny« (1): Crus vitis, Pieniek winny/ máćycá. Mącz 69c.

2. Fragment pnia drzewa ściętego przy ziemi lub klocek drewniany; codex, trunculus Mącz (5): Trunculus, Pieniek. Mącz 467a, 58c; Widźiałem/ pry/ pod láſem miłą Mátkę Bożą. [...] Na pieńku nowoćiętym/ ná cudnym págorku. KlonWor 46.

W porównaniu (1): Nanus, Kárzeł/ Máły/ krótki mężyk by pieniek. Mącz 240d.

Przen: obelż. O człowieku niskiego wzrostu (1): Pumilio, Pieniek/ karzeł Mącz 309a.
a. [Przedmiot wykonany z drewna; przen: o figurze świętego:
Szereg: »pieniek a strugałka«: Ach czegoſz ćię dobrego pięń nauczy. Ach porzuććie W. M. delicie/ proznowanie/ niezaſadzayćie ſwych mieśc pięńki/ á ſtrugałkami malowanymi: opowiadaićie Ewangelią ConfLutom av.]

Synonimy: 1. macica; 2. odziemek, pniaczek.

JBi