[zaloguj się]
[pdf]

PIESZKI (34) av

e jasne.

Sł stp, Cn brak, Linde XVI w.

Nie używając żadnych środków lokomocji, na własnych nogach; pedibus Mącz (34): Vzdę ſtráći ſiodło ſtłucze Sam ſie milę pieszki tłucze. RejRozpr H2; RejKup v3v; [Machomet] záſádziwſzy lud w tháiemnym mieyſcu w dolinách pod gorą [...] przypárł ie w ćiáſne kąthy/ ták iż muſieli zſiádáć z koni á pieſzki ſie bronić. BielKron 251v; dwá młodzieńcy ná śmiech puſzcżáli ná tymże mieyſcu pieſzki zawod/ pochromili ſie theż obá BielKron 341v; ktorzy [lud Michała Glińskiego] niżli ſie potkáli s Tátáry/ pierwey im konie vbiegli y odegnáli. Długo ſie pieſzki około iezyorá vganiáli. BielKron 403v, 150, 271, 331, 403v, 443; Pedes aliquando adverbialiter ponitur, Piechotą/ pieſzki. Mącz 293d; Cęſto [!] ſie Herczykowie/ o tę źiemię kuſzą/ Cżáſem ſzwabow odbieżą/ pieſzki ſie precż kłuſzą. BielSat G3; [Frydrych Herbort z Fulsztyna] Ochynął ſye w ony vffy Tátárſkié/ y [...] odbywſzy kóni/ z łuki/ pieſzki/ ordę wſzyſtkę Tátárſką ná ſobie dźierżawſzy/ tám zoſtał OrzQuin R2v.

W przeciwstawieniach: »pieszki...na koniu, na wozie« (2): O nábożná duſſo/ oględáy iáko krolewá niebieſká [...] ijdziez niektorémij paniámi z domu ſweégo Nazareth w gory [...] nie na wozie/ anij na kolébce/ ale pieſſki. OpecŻyw 10v; Ten pieſzki ten ná koniu/ w drogę ſie puśćili BielKom Bv.

W charakterystycznych połączeniach: pieszki bronić się, doganiać, kłusać się, puszczać zawod, skakać, sprawić się, tłuc się [= wędrować], uciec, uciekać, uganiać się; pieszki prowadzon.

Zwroty: »pieszki iść (a. przyść), chodzić« = pedibus iter ingredi a. ire, venire pedes Mącz [szyk zmienny] (13:5): OpecŻyw 10v, 154v; á [Tatarzy] viezdzą poſpolicie dnia każdego XX mil naſzych niemieczkich, pieſzki na drogi nigdy nie chodzą [pedibus non gradiunt nec itinerant.] MiechGlab 23, **3v; RejKup v5v; Potym tkákiemu [lege: k takiemu] vboſtwu przyſzedł ten łyſy Boleſław iż więcey pieſzki chodził niż ieździł BielKron 362; Tego cżáſu Krol Włádźiſlaw ſzedł pieſzki z Niepołomic do Krákowá/ náwiedzáiąc mieyſcá Swięte BielKron 384v, 81v, 186v, 303v, 344v, 363, 341 v; Mącz 104b, 175d, 480a; HistRzym 70v, 71v; [non poſsim ire pedeſter. non poſſo caminare. nie mogę iſć pieſski. ich nit [!] gehen kan. Dict 1566 M].

»pieszki drogę odprawić, w drogę się puścić« (1:1): BielKom Bv; Conficere iter pedibus, Pieſzki drogę odpráwić. Mącz 175d.

Szereg: »pieszki i jezdno« (2): Aby tedy pánu ſwemu doſyć vcżynił/ ma przyść pieſzki y iezdno. HistRzym 71v, 71v.

Cf 2. PIECHTY, PIESZCEM, [PIESZKAMI], PIESZO

JBi