[zaloguj się]

PIESZO (70) av

e oraz o jasne.

stp brak, stp nazw os, Cn notuje, Linde XVII(XVIII) w.

Nie używając żadnych środków lokomocji; na własnych nogach; pedibus Mącz, Cn (70): RejRozpr E3v; RejWiz 40v, 139; RejZwierz 14; BielKron 354, 450v; Pedibus praetiari, Pieſzo ſie potykáć. Mącz 293d, 293d; SienLek S[ss]3; GórnDworz E2, E8v, S6; RejZwierc 164, 183; ma káżdy Rotmiſtrz [...] wſzyſtki ſobie porucżone ná dobrey piecży mieć [...] [aby] cżęſtokroć do celu ſtrzeláli/ z drzewcy hárcowáli álbo pieſzo ſzyrmowáli BielSpr 26, 14, 66; PaprPan O4; ModrzBaz 121; Pod tym Mikołáiem Papieżem Lodwik Ceſarz koniá pieſzo wiodł SkarJedn d7; SkarŻyw 238, 559; StryjKron 442 [2 r.]; Y widźieli ie odiezdżáiące/ y poználi mnodzy/ y zbieżeli ſię tám pieſzo ze wſzech miaſt WujNT Mar 6/33; áżby [...] okazał ieśliż vmie to co iego rycerſkiemu ſtanowi należy/ álboż vſárſką/ álboż ráytárſką/ álboż kozácką/ lub też y pieſzo/ káżdy wedłuk máiętnośći y przepomożenia ſwego GrabPospR K3.

W charakterystycznych połączeniach: pieszo bronić się (2), być, harcować, kłusać się, potykać się, prowadzić, skoczyć, służyć (2), szyrmować, trwać, uchodzić, uganiać się, walczyć, wieść konia (2), wojować, zbieżeć się.

Zwroty: »pieszo iść (a. przyść, a. wyniść), chodzić, krainy świata obchodzić, chodzący« = pedibus ire, pedes venire Mącz [szyk zmienny] (21:7:1:2): LibMal 1548/146; MurzNT Matth 14/13; LubPs gg6v; Wyſzedł tedi Krol y wſzyſtek lud Iſráelſki pieſſo z miáſtá [Egressusque ... pedibus suis]/ y ſtánął dáleko od domu ſwego Leop 2.Reg 15/17, 2.Reg 15/18; RejZwierz 31v, 32; BibRadz Bar 5/6; BielKron 453v; KwiatKsiąż N3, 293d, 351c, 384d; HistRzym 70, 70v; RejZwierc 169; á iáko záś przyſzed[ł] [Łokietek] ad contemptum/ thák że muſiał po leſiech ſie tułáć y pieſzo do Rżymá chodźić. MycPrz II B[3]; A vſłyſzawſzy tłumy/ ſzły zá nim pieſzo zmiaſt [secutae sunt eum pedibus]. BudNT Matth 14/13; SkarJedn 217; Pieſzo záwżdy ty kráiny świátá obchodził/ áſz przez lat piętnáśćie. SkarŻyw 309, 291 [2 r.], 357, 403, 472, 572, 580; Pedester – Pieſzo chodząci. Calep [768]a, [768]b; WujNT Matth 14/13, Act 20/13.

»pieszo drogę odprawować« [szyk zmienny] (2): [Antoninus] pieſzo nawięcey do klaſztorow/ drogi dálekie y ćięſzkie odpráwował. SkarŻyw 411, 575.

»pieszo wędrować« (1): Pieſzo złożywſzy vbior Krolewſki wędrował. StryjWjaz C3v.

Wyrażenie: »podrożny pieszo« (1): (marg) Podrożnemu pieſzo. (–) Ten co dáleko w drogę idźie á chce áby nie vſtał/ ma ſobie nákłáść pod podeſzwy pokrzywnégo liśćia SienLek 158v.
Szeregi: »pieszo, (i) boso« (4): z wielkim nábożeńſtwem/ y żáłoſcią zá grzech [...] [podróżny] obiecał drogę do Lorethu pieſzo/ boſo/ y o czudzey ſtráwie GórnDworz T3v; SkarŻyw 572, 575; KlonWor 72.

»jez(d)no i pieszo« (2): záledwie mu łáſkę vprośili thym obycżáiem áby ku dworu Krolewſkiemu záſie przyſzedł iezdno y pieſzo HistRzym 70, 70v.

»(i, tak, lubo) pieszo, ((jako) i, albo, lubo) na koniu« [szyk 5:2] (7): á tak yżeby ſię ku obudwam rzecżam przigotowywali/ yżeby y nakoniu y pieſzo łatwie ſię kazdy ſnich potykać á bić mogł. KwiatKsiąż O2; GórnDworz Ev, P4; RejZwierc 58 [2 r.]; [podoba li się choremu] ſnać y pſy po polu pieſzo/ álbo ná koniu/ gonić [...] może. Oczko 28; KochPam 82.

[Przen: Nie wierſzámi [Job] ſwą rzecż pocżyna/ á wierſzem ſie tocży y zaſz pieſſo tho ieſt nie wierſem końcży Leop *B3v.]

Cf NIEPIESZO, 2. PIECHTY, PIESZCEM, [PIESZKAMI], PIESZKI

JBi