« Poprzednie hasło: ROZPOŚCIERAĆ | Następne hasło: (ROZPOTNIEWAJĄCY) » |
ROZPOŚCIERAĆ SIĘ (5) vb impf
roſ- (4), roz- (1).
Oba o oraz a jasne; -e- Mącz (2), -é- (1) KochPhaen.
Fleksja
inf | rozpościérać się | ||
---|---|---|---|
indicativus | |||
praes | |||
sg | pl | ||
3 | rozpościérå się | rozpościérają się |
praet | ||
---|---|---|
sg | ||
3 | f | rozpościérała się |
inf rozpościérać się (1). ◊ praes 3 sg rozpościérå się (2). ◊ 3 pl rozpościérają się (1). ◊ praet 3 sg f rozpościérała się (1).
Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII (z Cn) –XVIII w. s.v. rozpostrzeć.
Znaczenia
- 1. Zajmować więcej miejsca (4)
- 2. Rozpowszechniać się (1)
1. Zajmować więcej miejsca; fluere Mącz (4):
Zwrot: »wszerz się rozpościerać« (1): Ná kożdą noc vſtáwnie ſześć znáków záchodźi: [...] A wſzelka noc ták ſye wſzérz záwſze roſpośćiéra/ Ilé pół kołá wzgórę w piérwſzy mrok záwiéra. KochPhaen 20.
Przen: Ostentacyjnie okazywać; ostentare Cn [z czym] (1): Gdy ſię ſtrony o wielkie ſummy roſpieráią/ Sędźiowie ſię z powagą ſwą rozpośćieráią KlonWor 14.
a. Rozrastać się w gałęzie (2): Nec ulla arbor avidius se promittit, Zadne ſie drzewo ták bárzo nie roſpościera/ rozraſta. Mącz 226d, 131b.
2. Rozpowszechniać się (1):
Zwrot: »szeroko się rozpościerać« (1): Pythagorae doctrina cum longe lateque flueret, Gdy ſie ſzéroko roſpośćieráła rozſzerzáła Mącz 131b.
Formacje współrdzenne cf ROZPOSTRZEĆ.
KW